قرار شب شانزدهم ماه مبارک رمضان به نیت :نابودی اسرائیل و آمریکا

حکمت 13 نهج البلاغه

السلام علیک با حسن ابن علی 

چه قدر زیبا میفرمایند حضرت علی علیه السلام  

میفرمایند ناشکری نکنید از نعمتهاتون  اما متاسفانه ما از هزاران نعمتی که داریم شاید برای یک یا دو‌مورد فقط شکر میکنیم 

با هر دم و بازدم باید شاکر باشیم 

تاثیر منفی کفران و ناسپاسی
اذا وصلت الیکم اطراف النعم فلا تنفرو اقصاها بقله الشکر
(هنگامی که طلیعه‌ی حصول نعمت پدیدار گشت، از طریق ناسپاسی، و کوتاهی در شکر، ادامه‌ی حصول و دنباله نعمت را از دست ندهید)
معروفی بلخی:
کافر نعمت به‌سان کافر دین است
جهد کن و سعی کن به کشتن کافر
فردوسی:
کسی کو ز فرمان یزدان به‌تافت
سراسیمه شد خویشتن را نیافت [۳۳۰۷].
مولوی:
زان که بی‌شکری بود شوم و شنار
می‌برد بی شکر را در قعر نار [۳۳۰۸].
برگرفته از کتاب شرح و تفسیر نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی

انسان با نگاهی گذرا به پیرامون خود آثار فضل و کرم الهی را در گوشه و کنار جهان هستی می بیند و فطرت پاک او ناخودآگاه در پی سپاس و قدردانی بر می آید. نعمت های بی کران خدا با سپاس گزاری فراوان می شود و با ناسپاسی از دست می رود و نابود می شود.

بزرگترین کفران و ناسپاسی که سبب نابودی نعمت ها می شود و به کار بردن آنها در راه گناه است. حضرت علی(ع) می فرمایند: «ناسپاسی، آفت نعمت هاست».

بسم الله الرحمن الرحیم

هرگز قادر نیستیم که حق شکر او را ادا کنیم همانگونه که در مناجات شاکرین از مناجات های پانزده گانه ی امام سجاد علیه السلام می خوانیم « چگونه می توانم حق شکر تو را بجا آورم در حالی که همین شکر من نیاز به شکری دارد ، و هر زمان که می گویم لک الحمد بر من لازم است که بخاطر همین توفیق شکر گذاری، بگویم لک الحمد.» !!!.

بنابراین برترین مرحله ی شکری که از انسان ساخته است این است که اظهار عجز و ناتوانی از شکر نعمت های خدا کند ، در حدیثی از امام صادق علیه السلام آمده است که فرمود:« خداوند متعال به حضرت موسی (علی نبینا و آله و علیه السلام) وحی فرستاد که حق شکر مرا ادا کن ، عرض کرد پروردگارا چگونه حق شکر تو را ادا کنم در حالی که هر زمانی که شکر تو را بجا آورم این موفقیت خود نعمت تازه ای برای من خواهد بود،خداوند فرمود ای موسی الآن حق شکر مرا ادا کردی چون میدانی حتی این توفیق از ناحیه من است .»

بنده همان به که زتقصیر خویش عذر به درگاه خدا آورد       ورنه سزاوار خداوندیش کس نتواند که بجای آورد

مولی علی علیه السلام در این کلمه ی حکمت آمیز خود می فرمایند:« زمانی که مقدمات نعمتهای خداوند به شما می رسد سعی کنید با شکرگذاری ، بقیه ی نعمت را به سوی خود جلب کنید ، نه اینکه با کمیِ شکرگذاری، نعمت را از خود دورکنید و محروم شوید.»

نکته ای که باید مورد توجه قرارگیرد اینکه تنها شکر از خدا در برابر نعمتهایش کافی نیست، بلکه باید از کسانی که وسیله ی آن نعمت بوده اند نیز تشکر و سپاسگذاری نمود و حق زحمات آنها را ادا نمود تا از این طریق آنها نیز تشویق شوند در حدیثی از امام سجاد علیه السلام آمده است که فرمودند:« روز قیامت که می شود خداوند به بعضی از بندگانش می فرماید : آیا از فلان شخص شکرگذاری کردی ؟ عرض می کند: پروردگارا من شکر تو را بجا آوردم خداوند خطاب میکند که چون شکر او را بجا نیاوردی شکر مرا هم ادا نکردی سپس امام فرمود : شکرگذارترین شما برای خدا آنهایی هستند که از همه بیشتر شکر مردم را بجا می آورند.»

یکی از نعمتهای معنوی دوستان همین سایت راسخونه بمناسبت، بر خودم لازم میدونم از همه ی دست اندرکاران سایت تشکر زبانی داشته باشم، روشنه که تشکر حقیقی، حضور موثر و بهره برداری معنوی از سایته همینطور تشکر و قدر دانی کنم از کاربرانی که فعالیتشان در سایت مشوق من شده و خیلی شرمنده شان هستم مخصوصا کاربر محترم عاشق امام رضا (علیه السلام).

خدایا اقرار میکنم که توفیق شکرگذاری از توست، پس توفیق شکرگذاری از دوستانم را به من بده تا شرمنده شان نشوم آمین یا رب العالمین.

خداوند وعده فرموده: لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزیدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابی‏ لَشَدیدٌ؛ اگر سپاس گزارى كنید، قطعاً بر شما مى‏افزایم، و اگر ناسپاسى كنید، بى‏تردید عذابم سخت است. (1)

بدون شك خداوند در برابر نعمتهایى كه به ما مى‏بخشد نیازى به شكر ما ندارد، و اگر دستور به شكرگزارى داده آن هم موجب نعمت دیگرى بر ما و یك مكتب عالى تربیتى است.

...شكر داراى سه مرحله است:

 1.نخستین مرحله آن است که به دقت بیندیشیم كه بخشنده نعمت كیست؟ این توجه و ایمان و آگاهى پایه اول شكر است. 2. مرحله زبان 3. از آن بالاتر، مرحله عمل است.

شكر عملى آن است كه درست بیاندیشیم كه هر نعمتى براى چه هدفى به ما داده شده است و آن را در مورد خودش صرف كنیم كه اگر نكنیم كفران نعمت كرده‏ایم‏. (2)

علامه طباطبایی در تفسیر آیه شریفه لَئنِ شَكَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّكُم با اشاره به شکر عملی آن را به این معنی می داند که نعمت را به گونه ای استفاده کند که موجب یادآوری احسان نعمت دهنده باشد، پس برای شکر نعمتهای الهی باید ایمان داشته باشد و تقوا را رعایت کند؛ از این رو استعمال نعمتها در غیر مسیر تقوا، ناشکری است.

علامه طباطبایی می فرماید:

«خداى تعالى در چند جاى از كلامش این حقیقت را اعلام كرده كه شكر نعمت - كه خود در حقیقت استعمال نعمت است به نحوى كه احسان منعم را یادآورى و اظهار مى‏كند، و در مورد خداى تعالى برگشت به ایمان و تقوى مى‏شود- مایه زیاد شدن نعمت، و كفران آن، باعث عذاب شدید است.» (3)

«آیت الله بهجت» با اشاره به شکر عملی، راه قرب الهی را به شکر عملی یعنی طاعت خداوند متعال می داند و سختی های آن را زودگذر می شمارد:

«راه قُربش شکر مُنعم، به طاعت او است، و مشقّت آن، ابتلائی است؛ چندی نمی گذرد، برای طالبین قرب او، از هر حلاوتی شیرینتر است.» (4)

شکّ نکنیم که شکر نیست

عقب ماندگی ها و کمبودهای مادی و معنوی ما در اثر ناشکری است؛ چرا که اگر شکرگزار بودیم، وعده الهی زیاده نعمتها شامل ما می گشت.

«آیت الله العظمی بهجت» می فرماید:

«این همه ابتلائات و گرفتاریهای ما در اثر ناشکری و کفران نعمتهای ما است.» (5)

همچنین فرموده است:

«شُکر، موجب ازدیاد نعمتها است، و اگر شکر نکردید، خبری از ازدیاد نیست. لذا اگر دیدیم ازدیاد نیست، شکّ نکنیم و بدانیم که شکر نیست.» (6)

اگر شکر نکنی، آخر عمر از تو می گیرند

«آیت الله مجتهدی تهرانی» در بیان زیبایی با اشاره به شکر زبانی و شکر عملی می فرماید:

«مَنْ أُعْطِیَ‏ الشُّكْرَ أُعْطِیَ الزِّیَادَةَ (7)

کسی که خدا به او، نعمت شکر داده است؛ یعنی هر چه خدا به او می دهد، می گوید خدایا شکر، الحمد لله، الهی شکر؛ خدا به چنین کسی زیادی می دهد. [اگر خدا به او] کم داده، شکر کند؛ زیاد داده شکر کند.

شکر نعمت می دانی به چیست؟ به این است که نعمتهایی را که خدا به تو داده، به جا و درست مصرف کنی؛ چشمت را از نامحرم حفظ کنی؛ اگر حفظ کردی، این شکر نعمت چشم است؛ اگر حفظ نکردی، آخر عمری کور می شوی، [مثلا] بعضی ها در اثر مرض قند، چشمشان کور شد.

هر نعمتی را اگر شکرش نکردی، آخر عمر از تو می گیرند؛ اما اگر شکر کردی، خدا به تو زیادتر می دهد.

[یکی از موارد] شکر مال این است که خمسش را بدهی؛ بعضی ها خمس مالشان را نمی دهند، مالشان آتش می گیرد، دزد می آید و او را می کشد یا مالش را می برد و...

پس خداوند هر کسی را توفیق شکر داد، توفیق زیادی هم به او می دهد.» (8)

از خوشترین شبهای عمر یک ولّی خدا

حضرت «آیة الله مجتهدی» نقل می کنند که:

مرحوم «شیخ محمد حسین زاهد» فرمودند: یکی از اولیاء خدا، شب که به خانه اش رفت، به همسرش گفت که روغن در چراغ بریزد و چراغ را روشن کند همسرش گفت در خانه روغن نداریم (این جریان قبل از سیم کشی برق بوده است)؛

سپس گفت: لااقل غذایی بیاور تا بخوریم؛ همسرش گفت: بر اثر اتمام آذوقه، غذا هم نداریم.

گویند آن شب از خوشترین شبهای عمر آن ولّی خدا بود و تا صبح شکر خدا را می کرد که خدایا مگر من چه کرده بودم که در یک شب این دو نعمت بزرگ را به من عطا نمودی.

«آیة الله مجتهدی» می فرمایند: وقتی که مرحوم شیخ محمد حسین زاهد این مطلب را برای من تعریف کردند، دندان طمع من نیز کشیده شد.

 خود مرحوم شیخ نیز همین طور بودند و وقتی با ایشان احوالپرسی می کردی آنچنان سرشان را تکان می دادند  و می فرمودند: الحمدلله الحمدلله، که گویا تمام عالم از برای ایشان است و هرگز اظهار فقر و نداری نمی کردند. (9)

شکر گزاری بر علم ما هم می افزاید

در آیه لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزیدَنَّكُمْ اگر سپاس گزارى كنید، قطعاً بر شما مى‏افزایم، یک نکته زیبا هست که این وعده الهی فقط بر فزونی نعمتها نیست؛

بلکه فرموده خودتان را افزون خواهم کرد که می توان گفت بشارتی بر رشد و بزرگ شدن وجود ماست و از مصادیق آن، افزوده شدن علوم حقیقی است که پذیرش آن نیازمند بزرگ شدن حقیقت انسانی و پیدا کردن ظرفیت و لیاقت کسب آنهاست.

«آیت الله العظمی بهجت» می فرماید:

«اگر ما شاکر باشیم، خدا می داند چه اندازه بر علوم حقیقی ما افزوده می شود: «لئن شکرتم لأزیدنّکم» اگر سپاسگزاری کنید، شما را افزون خواهم کرد.» (10)

شکر زبانی هم مهم است

باید توجه داشت که شکر زبانی هم بسیار مهم و با برکت است وگرنه خود اولیای دین، به آن اهتمام نمی ورزیدند.

آیت الله العظمی بهجت می فرماید:

هر کس به پایین تر از خودش نگاه کند و بگوید: «اَلحَمدُلله»، اصلاً خود همین شکرگزاری، سبب غنا می شود... خود این شکر، موضوعیّت و سببیّت برای غنی شدن فقیر دارد.»

نگاه به پائین تر، موجب شکر

در مسائل دنیایی و مادی، انسان باید کسانی را که از او بهره مندی های کمتری دارند ببیند تا قانع، راضی و شکر گذار باشد؛ افرادی که بدون خبر داشتن و در نظر گرفتن مشکلات دیگران، همواره کمبودهای خود را می بینند، همواره ناراضی و ناشکر هستند.

از حضرت صادق علیه السّلام روایت است:

 انظر الى من هو دونك فتكون لأنعُم اللَّه شاكرا و لمزیده مستوجبا و لجوده ساكنا.

همواره به كسى نظر كن كه نصیبش از نعمتهاى الهى كمتر از تو است تا شكر نعمتهاى موجود را بجاى آورى و براى افزایش نعمت خداوند، شایسته باشى و قرارگاه عطیه الهى گردى. (12)

آیت الله العظمی بهجت می فرماید:

«این كلام كه در كلمات قصار حضرت امیر (علیه السّلام) آمده، معجزه است و به كلّى نظام كمونیستى را مردود مى شمارد، كه مى فرماید: « أُنْظُرْ إِلى مَنْ هُوَ دُونَكَ وَ لاتَنْظُرْ إِلى مَنْ هُوَ فَوْقَكَ (13) به پایین دست خود نگاه كن، نه به بالا دست خود.»

 درست است كه در بعضى مادّیات و ثروتها بالاتر از تو هستند، امّا آیا عُمر او، صحّت او، توسعه ى او از لحاظ اولاد و... او هم از تو بیشتر است، یا این كه تو در این امور و امور دیگر از نعمتهاى ظاهرى و باطنى از او برترى؟!

 همه چیز را من حیث المَجموع باید نگاه كرد. خداوند علیم و حكیم همه ى بلاها را با عدل و ترازوى مساوات تقسیم كرده است...» (14)

پی نوشت ها:

(1)   ابراهیم/ 7

(2)   تفسیر نمونه، ج‏10، ص278، با اندکی تغییر در نقل

(3)   ترجمه المیزان، ج‏12، ص29

(4)   به سوی محبوب: ص67

(5)   در محضر بهجت:1/358

(6)   همان

(7)   الخصال، ج‏1، ص101؛ الكافی (ط - الإسلامیة) / ج‏2 / ص65؛ المحاسن / ج‏1 / ص3

(8)   پیاده شده از فایل صوتی ایشان، با اندکی تغییر

(9)   سایت وارثون

(10)    پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجت

(11)    فیضی از ورای سکوت، ص170

(12)    الحدیت - روایات تربیتى، ج‏1، ص81

(13)     ر.ك: بحارالانوار، ج 67، ص 173 و 318؛ ج 69، ص 42؛ ج 75، ص 198 و...

(14)      پایگاه اطلاع رسانی آیت الله العظمی بهجت، دستورات مشکل گشا

عاقبت ناشکری

در بخشی ازدعای ابو حمزه، امام سجاد علیه السلام یکی از نتایج اینکه خدا انسان را به خودش وا می گذارد را حضور در مجالس بیهوده می داندو اینگونه عرضه می دارد:

لَعَلَّكَ رَاَيتَني غَيرَ شاكِر لِنَعْمآئِكَ فَحَرَمْتَني.

شايد ديده‌اي سپاسگزار نعمت‌هايت نيستم پس محرومم ساخته‌اي.

حضرت میفرماید « اذا وصلت الیکم اطراف النعم فلا تنفروا اقصاها بقلة الشکر »؛

اطراف النعم: اوایل نعمتها (اندکی ازنعمت)؛ اقصاها: اواخر نعمتها (بقیه ی نعمت)

وقتی که نعمت کمی به شما رسید با کم شکر کردن بقیه نعمت را از خودتون دور نسازید، نفرمودند با کفران بلکه میفرمایند با کم شکر کردن ؛ پس باید بسیار شکرکرد، اگر ما بر نعمت و روزی رسیده اگر چه اندک باشد راضی باشیم و در شکر نعمت بکوشیم ، خداوند متعال بخاطر همین صبوری و شکر، نعمتش را زیاد خواهد کرد.

منظور از این جمله ی حکمت آمیز نوعی هشدار است بر این مطلب که دوام پیدا کردن نعمتهایی که به ما عطا شده به این است که شکرگذاری دوام یابد، به این معنی که دوام یافتن شکر و عادت کردن به آن نفس ما را آماده می کند تا رسیدن انواع نعمتها ادامه یابد ، بنابراین می توان نتیجه گرفت هرگاه وجود شکر سببِ وجود و باقی ماندن نعمتها و پیوسته شدن اواخر نعمت به اوایلش شود ، شکر نکردن یا کم شکر کردن موجب از میان رفتن نعمتها می شود و پی در پی آمدن نعمتها را قطع می کند ، نه اینکه در نعمت دهنده کوتاهی باشد، بلکه پذیرنده ی نعمت توان دریافت نعمت را ندارد چون در شکر کردن کوتاهی کرده.

راضی بودن به رضای الهی از اولویت های اساسی

چطور رضایت را در دل قرار دهیم؟/استاد پناهیان/کلیپ صوتی و 2

مرد نکو صورت بي علم و شکر        سوي حکيمان به حقيقت بت است 
                                                                             ناصرخسروآری آری، شکر می گویم
گاه گرمم می کنی، ای آتش هستی
شکر گویان دوست می دارم ترا، ای دوستی، ای مهر
دوست می دارم ترا، ای باده، ای مستی
شکر می گویم ترا، ای زندگی، ای اوج.
ای گرامیتر، گران تر موج.
(مرحوم مهدی اخوان ثالث)
   و وقتی فلاکت دیگران را می بینیم به خود می گوئیم: آی راستی او بود، من نبودم، افسوس برای او و شکر برای من.. و البته یک چند روز بگذرد دوباره وضع عادی می شود و همه چیز فراموش می شود. نمیدانم، فقط این را می دانم که فاصله  سعادت و بدبختی ما تفکر ماست و متاسفانه همیشه قضاوت ذهن ما وضعیت ما را از سعادت دور و به بدبختی نزدیک می بیند، این است که بزرگان می گویند شکر گزار باشید:
از دست و زبان که برآید    کز عهده شکرش به درآید.
                                                       (سعدی)
ای بار خـــــــــدای و کردگارم   مــــن فضــل تو را سپاس دارم
زیـرا کــه بـه روزگــار پیـــــری   جـــز شکر تو نیست غمگسارم
جز گفتن شعر زهد و طاعت   صد شکر، تو را که نیست کارم
.
.
                                                               (ناصر خسرو)
  و ما باید در این فرصتهای زندگی که حکمت خدا بر سعادت ماست قدر بدانیم که فردا معلوم نیست، چرا که قهر آن معبود یگانه بر ناشکرگزاران البته در این دنیای فانی نمود داشته است.
و البته به قول سهراب سپهری سطح توقعاتمان را از طبیعت باید معقول بداریم تا شکر گذاری از یادمان نرود(البته این به معنای تلاش بیشتر برای رسیدن به وضعیتهای بهتر نیست)من به سیبی خوشنودم
و به بوئیدن یک بوته بابونه
من به یک آینه، یک بستگی پاک قناعت دارم
                                              (سپهری)

امام صادق علیه السلام فرمود: سه چیز است كه چیزی به آنها ضرر نمی رساند : دعا هنگام شدت وسختی ، طلب آمرزش گناهان و شكر به وقت نعمت."

نیز امام صادق علیه السلام فرمود: " شكر هر نعمت ، اگرچه بزرگ باشد، آن است كه خدای عزوجل را حمد كنی."همچنین فرمود:" شكر نعمت ، دوری كردن از گناهان است " و كمال شكرآ ن است كه فرد بگوید: " الحمدلله رب العالمین."

آورده اند كه امام صادق علیه السلام از مسجد بیرون آمد ومركب خود را ندید . در این حال فرمود : " اگر مركب من پیدا شود ، خدا را شكر می كنم ، آنگونه كه حق اوست . ناگاه مركب حضرت پیدا شد . حضرت فرمود:" الحمدلله"

كسی گفت :" مگر نگفتید كه خدا را شكر می كنم، آنگونه كه حق اوست ؟ "

امام فرمود:" آیا نشنیدی كه گفتم الحمدلله ؟"

ازاین روایت معلوم می شود كه حمد خداوند ، بالاترین مرتبه شكر زبانی است.

درپایان بحث روایت دیگری را ازامام صادق علیه السلام می خوانیم:

" كسی كه شكر ادا نماید ، بسیار به او عنایت می شود . خدای عزو جل می فرماید : اگرشكر نمایید هر آینه برای شما زیاد می گردانیم."

افرادی كه تشكر می‌كنند چند نوع هستند: 1- گاهی تشكر می‌كنند كه باز هم انجام شود. این انگیزه‌ی خوبی است. اگر ما تشكر كنیم، ایشان خوشحال می‌شود و باز انجام می‌دهد. طرف را خوشحال می‌كند كه باز این كار بكند. مثلاً «وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ»(توبه/103). پیامبر از مردم با صلوات خود تشكر كن. اگر از مردم تشكر كنی باز هم مردم كار خوب انجام می‌دهند.
2- یك وقت انگیزه از تشكر سود شخصی است. مثلاً چای آوردند و شما خوردی. می‌گویی: واقعاً دست شما درد نكند. یعنی دومین چای را هم بیاور.
3- گاهی تشكر برای كلاه برداری است. مثلاً من بگویم: بنده مدتی بود كه دلتنگ شما شده بودم. شما به گردن ما حق دارید. لازم بود برای دست بوسی خدمت شما برسیم. این یك كلاه برداری است.
4- گاهی تشكر برای نمك گیر كردن است. مثلا بعضی از تجار به بعضی از شهر‌ها وارد می‌شوند. آن طرفی كه می‌خواهد كلاه سر این بگذارد، برایش گوسفند می‌كشد. او را به باغ می‌برد. به استقبالش می‌آید. برایش كادو می‌آورد. مثل پنبه‌ای كه آمپول زن‌ها می‌مالند و این برای این است كه بعد از پنبه آمپول بزنند. این كار‌ها را به افتخار او می‌كند به خاطر این كه پاگیرش و نمك گیرش كند.

شخص در مواجهه با نعمات الهی، یا نعمت را در قلب خود بی اهمیت می شمارد یا با زبان سخنی می گوید که نشانه بی اعتنایی نسبت به نعمت و بی ارزش بودن آن است و یا گاهی در عمل به آن اهمیت نمی دهد و بجای استفاده نیکو و بجا از آن، نعمت های الهی را در مسیر سوء و نابجا استفاده می کند که این همان مصداق کفران نعمت است.^[۱] لذا امام صادق علیه السلام می فرمایند: شکر نعمت آن است که از گناهان پرهیز شود

اندكي دقت در عبارت و واژه هاي اين كلام نوراني، مفهوم و عمق آن را روشن تر مي كند.

امام عليه السلام فرمودند: «إِذَا وَصَلَتْ إِلَيْكُمْ أَطْرَافُ النِّعَمِ»؛ يعني هرگاه گوشه و بخشي از نعمت ها به شما رسيد. به عبارتي هرگاه ديدي در معرض نعمتي قرار گرفتي و گوشه اي از آن بر تو آشكار شد، آنگاه «فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّكْر»؛ مابقي آن نعمت را با ناسپاسي و كم شكري از خودت فراري نده؛ يعني اينكه ممكن است نعمت از دست تو فرار كند، آن هم با ناسپاسي كه از تو سر مي زند؛ همچون عجب و غرور و تكبر كه اين نعمت فقط به سوي من روي آورده!! يا گناهي كه باعث فرار آن نعمت شود.

پس بهوش باش كه با اين كارها، نعمت هايي را كه به طرف تو رخ نشان داده، از خودت فراري ندهي.