طریقه پایین آوردن تب کودکان
تب و تشنج برای بسیاری از مادرها کابوس به حساب می‌آید. به محض آن‌که فرزندشان یک درجه تب می‌کند، شب تا صبح را بالای سر او می‌نشینند و مرتب تبش را اندازه می‌گیرند تا دچار تشنج نشود. نمی‌توان به آنها خرده گرفت چرا که میزان شایع بودن تشنج در سال‌های اول زندگی و آسیب‌های مغزی جبران‌ناپذیر آن، چنین مراقبت‌هایی را نیاز دارد. با این همه و برخلاف تصوری که بسیاری از خانواده‌ها دارند، تب تنها عامل زمینه‌ساز تشنج نیست. دکتر اكبر كوشانفر، متخصص اطفال و استاد دانشگاه علوم پزشكي دانشگاه شهيد بهشتي ضمن بررسی دلایل انواع تشنج در مطلبی که پیش روی شماست، راهکارهایی را برای مراقبت بهتر پیشنهاد کرده است.
کمبود کلسیم یا کمبود اکسیژن؟
تشنج از آن دسته بیماری‌هایی است که بنا به دلایل مختلف، در سنین کودکی شایع است و همین امر باعث نگرانی خانواده‌ها و والدین می‌شود. بین 10 تا 20 درصد کودکان معمولا در سنین زیر 5 سال دچار تشنج می‌شوند؛ البته بنا به سن، دلایل مختلفی می‌تواند عامل این اتفاق باشد. در دوران نوزادی، کمبود کلسیم و قند خون از جمله عواملی است که ممکن است باعث بروز تشنج در نوزاد شود. تنها راه بررسی و جلوگیری از وقوع آن، انجام آزمایش خون و بررسی دقیق توسط پزشک متخصص است. درمان‌های ساده‌ای مانند تجویز کلسیم می‌تواند از بروز این حالت در نوزاد جلوگیری کند.
دلیل دیگر بروز تشنج، کمبود اکسیژن در زمان زایمان است. این موضوع صدمات جبران‌ناپذیری بر مغز نوزاد به جا می‌گذارد که می‌تواند باعث بروز تشنج شود. این حالت در خصوص نوزادان نارس بیشتر دیده می‌شود و چنانچه تشنج‌ها مکرر باشد، باید با آزمایش خون و در صورت نیاز انجام MRI بررسی‌های کاملی انجام داد.
تب و تشنج
بیشتر خانواده‌ها تشنج را با تب می‌شناسند و از شکل‌های دیگر آن اطلاعی ندارند. هرچند که باز هم عوامل متعددی در بالا رفتن تب وجود دارد. تب بالا برای سنین پایین و زیر 5-4 سال، یک یا دو درجه بیش از حد نرمال است یعنی اگر کودک شما 38 یا 39 درجه تب دارد باید به سرعت تب او را پایین بیاورید.
زمینه‌های ارثی و سابقه‌های فامیلی در بروز چنین تشنج‌هایی موثر است. ضمن این‌که سرماخوردگی‌های فصلی، آنفلوآنزا و بیماری‌های عفونی هم می‌تواند از عوامل بالا رفتن تب کودک باشد. تزریق واکسن سه‌گانه هم همواره با تب بالایی همراه است تا جایی‌که برخی مواقع واکسن سیاه سرفه را تنها در نوبت اول می‌زنند و در دفعات بعدی، واکسن دیگری جایگزین می‌شود. از آنجا که اولین نوبت سه‌گانه در 2 ماهگی زده می‌شود، والدین باید توجه ویژه‌ای به کودک داشته باشند و دمای بدن او را در فاصله‌های زمانی کم اندازه بگیرند.
استفاده از درجه‌های اندازه‌گیری تب وسیله مناسبی برای اندازه‌گیری دمای بدن است. برای بچه‌ها به هیچ‌وجه دماسنج را در دهان یا مقعد قرار ندهید چراکه خطرناک است و ممکن است شکسته شود. درجه را زیربغل کودک قرار دهید و هر دمایی را که مشاهده کردید، یک درجه به آن اضافه کنید. یعنی اگر درجه تب کودک شما 38 درجه نشان داده مي‌شود، در حقیقت او 39 درجه تب دارد.
چگونه تب را پایین بیاوریم؟
پاشویه یکی از روش‌های سنتی برای کاهش تب است که هنوز هم به خانواده‌ها توصیه مي‌شود. والدين مي‌توانند دستمالی را با آب شیر خیس کنند و روی سر و بدن بچه قرار دهند. حمام کردن روش مناسبی برای کاهش تب نیست چراکه بچه بیمار است و توان بالایی ندارد و حفظ و کنترل او در این حالت کار سختی است و ممکن است زمین بخورد.
با تجویز پزشک متخصص برای زیر 2 سال، قطره استامینوفن و برای بالای 2 سال شربت استامینوفن در کاهش تب تاثیر زیادی دارد. شربت ایپوبروفن هم در کاهش دمای بدن موثر است اما باید توسط پزشک تجویز شود. اگر تب کودک با این روش‌ها پایین نیامد، باز هم ضمن مشورت با پزشک، می‌توان از شیاف‌های استامینوفن استفاده کرد که به سرعت جذب بدن می‌شود و تاثیر سریع‌تری هم دارد.
اگر با وجود همه این کارها باز هم تشنج به بچه دست داد، ضمن حفظ خونسردی، او را به نزدیکترین بیمارستان منتقل کنید. در بیمارستان‌ها دستورالعمل‌های خاصی برای این حالت وجود دارد و اگر به سرعت بچه را به بیمارستان منتقل کنید هم درمان او راحت‌تر است و هم آسیب‌های کمتری می‌بیند. هنگامی که به بیمارستان مراجعه کردید، خیلی سریع و شفاف وضعیت فرزندتان را برای دکتر شرح دهید تا او دلیل اصلی تشنج را متوجه شود. این‌که واکسن زده یا اسهال است یا تب دارد.
معمولا نیمی از بچه‌ها تنها یک بار تشنج می‌کنند و دیگر این اتفاق تا 5 سالگی برای آنها نمی‌افتد اما اگر این حالات در سنین بالای 10 سال اتفاق بیفتد دیگر اسم آن را تشنج نمی‌گذاریم. باید این کودک برای معاینه‌های دقیق به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند
