«راشدون» جمع «راشد»، صفت مشبهه از ماده رُشد و آن صفتی است که انسان را صلاحْ و راهنمایی کرده، از تباهی و سیاهی به دور میدارد و مقابل صفت «غی» که به معنی بیهدفی در کار است، به کار میرود. قرآن کریم میفرماید:
«قَد تَّبَینَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَی».[1] . (زیرا) راه درست از راه انحرافی، روشن شده است.
بعضی «رشد» را به معنی هدایت دانستهاند، در صورتی که هدایت در مقابل ضلالت است. قرآن کریم میفرماید: «قُل رَّبِّی أَعْلَمُ مَن جَآءَ بِالْهُدَی وَ مَنْ هُوَ فِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ».[2] .
بگو: پروردگار من از همه بهتر میداند چه کسی (برنامه) هدایت آورده و چه کسی در گمراهی آشکار است. «راشد» کسی است که راه صلاح و فلاح انسانها را مشخص کرده، آنها را راهنمایی میکند و با این تشخیص آنان را از تباهی و سیاهی دور میکند.
بنابراین ائمّه معصومین علیهم السلام ذاتهای پاکی هستند که راه صلاح و فلاح انسانها را مشخص کرده، آنان را به آن راه راهنمایی و از تباهی و سیاهی به دور میدارند.
برخی «راشد» را به معنی کسی دانستهاند که رشد به او قیام دارد. یعنی رشد به واسطه و به وسیله او صورت میگیرد. بنابراین معنا، ائمّه معصومین علیهم السلام کسانی هستند که به وسیله آنان راه رشد و پیمودن مسیرِ ترقی، مشخص میشود. بعضی «راشد» را به معنی راه یافته در مسیر حق و پایدار در آن مسیر ترجمه کردهاند. بنابراین ائمّه معصومین علیهم السلام راهیافتگان و پابرجایان مسیر حق میباشند. در هر حال این واژه اشاره به آیه هفتم سوره حجرات دارد که میفرماید: «أُولئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ» آنان همان رشدیافتگان هستند. در روایات فراوانی ائمّه علیهم السلام با صفت راشدون، خوانده شدهاند. حضرت علی علیه السلام میفرمایند پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به من فرمود: «یا عَلی الاَئِمَّةُ الراشِدُونَ المَهدیونَ المغصُوبُونَ حُقوقُهُم مِنْ وُلُدِک اَحَدَ عَشَرَ اِمامًا وَ اَنْتَ».[3] . ای علی، امامانْ راهیافتگان و هدایتشدگانی که حقوقشان غصب گردیده، از فرزندان تو هستند که آنان یازده نفراند و تو.
پیامبر صلی الله علیه وآله نیز ائمّه علیهم السلام را با لقب راشد یاد کردهاند. زید بن ارقم میگوید: روزی پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله بر ما خطبه خواند و پس از حمد الهی و سفارشات، فرمودند: «مَعاشِرَ النَّاسِ اوصیکُم فی عِتْرتی وَ اَهل بَیتی خَیرًا فَاِنَّهُم مَع الحَقِ و الحَقُ مَعهم و هُم الاَئِمَّةُ الراشِدُونَ بَعدی وَ الاُمَناءُ المَعْصُومُونَ».[4] .
ای مردم شما را درباره خاندانم و اهلبیتم سفارش به خیر میکنم. آنان با حق هستند و حق همیشه با آنان است. آنان امامانی هستند که راهیافتگان بعد از من هستند و امینهای معصومی که پس از من میباشند.
پی نوشت ها:
[1] سوره مبارکه بقره، آیه 256.
[2] سوره مبارکه قصص، آیه 85.
[3] بحارالانوار، ج 36، ص 259.
[4] بحارالانوار، ج 36، ص 321.
