«حجج» جمع «حجة»، به معنی دلیل و گواه است. «اولی» به معنای اوّلین است. «اولی» در این جمله در مقابل «آخرت» قرار گرفته که منظور از آن «دنیا» میباشد و تکرار آن برای تأکید معنوی یا رعایت سجع است. بعضی آن را «عالم برزخ» که پس از مرگْ اوّلین عالم است، دانستهاند و برخی منظور از آن را «رجعت» دانستهاند و عدّهای «اولی» را به «امّتهای گذشته» تفسیر نموده و بعضی نیز بر این باورند که «اولی» همان «عالم ذرّ» میباشد.
منظور از این فراز این است که ائمّه طاهرین علیهم السلام گواهانی هستند که خداوند به وسیله آنان حجّتش را بر مردم به پایان رسانده است و آنان نشانههای روشن خداوند بر اهل دنیا و مردمان برانگیخته شده در آخرت هستند. و منظور از این که آنها حجّت و دلیل در آخرت هستند، این است که پیروی از آنان سبب قبولی طاعات است و معیار سنجش اعمال مردم قرار میگیرد. قال الرضا علیه السلام: «نَحْن حُجَج اللّه فی خَلْقه و نَحْن شُهَداء اللّه و اَعْلامُه فی بَرِیتِه».[1] . امام رضا علیه السلام فرمودند: ما حجّتهای خداوند در میان مردم و گواهان الهی و نشانههای خداوند در میان مردم هستیم. در حدیثی دیگر از امیرالمؤمنین علیه السلام آمده است: قال علی علیه السلام لکمیل: «نَحْنُ حُجَجُ اللّه وَ بَیناتِه».[2] .
حضرت علی علیه السلام به کمیل فرمودند: ما حجّتهای خداوند و دلیلهای راهنما به سوی او هستیم.
پی نوشت ها:
[1] تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 526.
[2] مستدرک سفینة البحار، ص 463.
