بر اساس تصریح قرآن زندگی شهید از سایرین متفاوت است. بزرگترین امتیازی که در برار شهادت نصیب شهید میشود، زندگی برتر است، و لا تقولوا لمن یقتل فی سبیل الله امواتا بل احیاء. [1] . از ویژگی این زندگی این است که شهید پس از شهادتش از رویدادهای دنیا و نیز چگونگی زندگی بازماندگان باخبر میباشد. به همین سبب ساماندهی زندگی بازماندگان که موجب کاهش آسیبها و آرامش و بالندگی آنان میباشد، شهید را مسرور و خوشحال خواهد نمود. همان گونه که نابسامانی زندگی بازماندگان و آسیبها و تنگناهایی که بر آنان تحمیل میشود، شهید را آزرده خاطر مینماید.
دو دیگر این که ساماندهی زندگی بازماندگان شهدا در زمینههای فرهنگی و اقتصادی خود یک ارزش الهی و انسانی است. این نوع تلاشها رویکرد ارزشی به آرمان شهادت خواهد بود. این رویکرد نگاه ارزشی به فرهنگ شهادتپروری و زندگی آرمانی خواهد بود. ترویج شهادتخواهی برای استقرار ارزشهای الهی و انسانی میباشد. ترویج فرهنگ شهادت، ترویج آرمان عزتآفرینی، دفاع جانانه تا پای خون از ارزشها میباشد. این اندیشه ارزشی در معارف قرآن متجلی است. و سیره عترت آل رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم نیز همین ارزش را بارور نموده است. که به بازماندگان شهدا باید توجه ویژه نمود. باید زندگی آنان ساماندهی گردد، تا شهید آزرده خاطر نگردد.
سید الساجدین علیهالسلام به بازماندگان شهدا توجه ویژه دارد و آنان را با سایرین متفاوت میبیند و علت آن را هم شهادت عزیزان آنها عنوان میکند. عقیل بن ابیطالب که خود فرد فرزانه و زیرکی بود، فرزندان برومند و عزتآفرینی تربیت نمود که پنج تن آنان در قیام امام حسین علیهالسلام تا پای جان از آرمانهای حسین علیهالسلام دفاع نمودند. مسلم بن عقیل فرد فرزانه و هوشمند و شجاع که عراق به ویژه کوفه، پایگاه تشیع علوی را به حمایت از حسین علیهالسلام ساماندهی نمود. تا آن هنگام که حرکت بزرگ مسلم در کوفه مهار و سرکوب شد و مسلم مظلومانه به شهادت رسید. [2] .
چهار تن از برادران وی همراه کاروان حسین علیهالسلام بودند که آنان نیز تا پای جان از دین و آرمان خود دفاع نمودند و همگی در رکاب حسین علیهالسلام به شهادت رسیدند [3] که این خاندان سختترین آسیبها را در جهت احیای ارزشهای الهی برتابیدند و تا پای شهادت ایستادند. سید الساجدین علیهالسلام به پاس قدردانی از این ارزشآفرینان به بازماندگان آنان توجه شایان مینماید. آنان را مورد حمایت خویش قرار میدهد. هنگامی که از وی میپرسند چگونه بین فرزندان عقیل و فرزندان جعفر تفاوت مینهی، پاسخ میدهد، به خاطر سختیهایی که پسران عقیل در همراهی با حسین بن علی (علیهماالسلام) متحمل شدهاند، به آنان توجه بیشتر دارم. و این روش مستمر سید الساجدین علیهالسلام بود، و کان علی بن الحسین علیهالسلام یمیل الی ولد عقیل، فقیل له ما بالک تمیل الی بنی عمک هولاء دون آل جعفر، فقال انی اذکر یومهم مع ابیعبدالله الحسین بن علی (علیهماالسلام) فارق علیهم. [4] این رفتار ارزش آفرینی امام سجاد علیهالسلام در راستای بازماندگان شهداست، خاستگاه این رفتار اندیشههای عرشی حضرت است که این گونه در رفتارش آشکار میگردد.
پی نوشت ها:
[1] بقره، 154.
[2] شرح ماجرا و علل سقوط کوفه به صورت شفاف در کتاب امام حسین (ع) الگوی زندگی تحلیل شده است، ص 166.
[3] طبری، ج 4، ص 599، الامامه و السیاسه، ج 2، ص 182، اخبار الطوال، ص 247.
[4] کامل الزیارات، ص 214.
