«ابوسهل، اسماعيل بن علي نوبختي»، از دانشمندان بزرگ شيعه بوده که در سالهاي 237 تا 311 هجري قمري مي زيسته است. وي يکي از متفکّران و متکلّمان برجسته جهان تشيّع، در قرق سوّم، است که او را در شمار «فلاسفه ي شيعه» ثبت کرده اند. از وي بيش از 30 تأليف، در رشته هايي چند از علوم عقلي کلامي و تحقيقي بر جاي مانده است. («فلاسفه شيعه»، ص 172)
اين عالم فيلسوف و متفکّر بزرگ، از اصحاب حضرت امام حسن عسکري عليه السلام و آخرين کسي است که در عهد آن حضرت، به ديدار حضرت ولي عصر عليه السلام نائل شده است.
«ابوسهل» در واپسين لحظات زندگي حضرت عسکري عليه السلام به ديدار امام رفت و در حالي رسيد که امام مي خواستند کاسه اي را که در آن مَصْطَکي (چيزي شبيه سَقّز که از ساقه ي درخت مصطکي بيرون مي آيد) با آن جوشيده بود ميل کند و از شدّت بيماري قادر نبودند و از فرزندش حضرت مهدي (عج) خواستند که او را ياري کند.
حضرت قائم (عج) کاسه را به دست مبارک گرفته، پدر بزرگوارش را ياري کرده تا آن را تناول فرموده است. آنگاه فرمود: «مرا آماده ي نماز کنيد» حضرت حجّت (عج) ايشان را ياري کرد تا اينکه وضو ساخت و خطاب به فرزند بزرگوارش فرود:
«مژده باد تو را، فرزندم! تو «صاحب الزّمان»، «مهدي» و «حجّت الله» در روي زمين هستي. تو پسر و جانشين من هستي...»
ابو سهل مي گويد: «سخنان امام حسن عسکري عليه السلام پايان يافت و همان لحظه جان به جان آفرين تسليم کرد.» («بحار الانوار»، ج 52، ص 16)
