اما حق نماز این است که بدانی نماز یکی از اعمالی است که باعث میگردد به درگاه خداوند بار یافته و به او تقرب جویی، و بدانی که در پیشگاه او ایستادهای، و چون به این امر واقف شدی به نماز قیام کرده و چون بندهای ذلیل در برابر مولایی عظیم ایستاده و با خضوع و خشوع و خوف و ترس و در عین حال با یک دنیا امید به عفو و کرامت خداوندی و با تضرع و زاری به تعظیم و تکریم او پرداخته و با آرامش و وقار به نیایش و راز و نیاز با خدای توانا بپردازی، و نیز به منظور استخلاص و نجات جسم و جان خود که غبار گناهان آن را تیره و تار ساخته و ممکن است آن را به هلاکت سوق دهد، طلب آمرزش نمایی و در هر حال تمامی قدرتها به اختیار خداست. اما حق حج هر چند که در تحف العقول ذکر نگردیده اما در خصال چنین آمده است:
- اما حق حج که خود از عبادات بزرگ محسوب میشود این است که بدانی که آن وسیلهای است که به پروردگار راه یافته و به سوی او رو آوردهای. و تسلیم در پیشگاه الهی خود فرار از گناهان به شمار میرود. و بدانی که این ایام خود از شریفترین اوقاتی است که به درگاه خداوندی به توبه و انابه پرداخته و بهترین موقعیتی است که میتوان به آمرزش گناهان و قبول توبه و برآوردن حوایج امیدوار بود، و کلیه مناسک و اعمالی که خداوند بر تو فرض و واجب گردانیده میتوانی در موقع حج به جا آورده و به این وسیله به کمال روحانی و معنوی نایل گردی.
