530-559
پيش از ميلاد: كوروش كبير امپراتوري هخامنشيان و اولين امپراتوري جهان را در 550 پيش از ميلاد بنيان گذاشت. احترام به سنت
ها، قوانين، زبان ها و مذاهب مختلف پايه امپراتوري او بود.
539 پيش از ميلاد: بابلي ها به طور صلح آميز تسليم كوروش كبير شدند. آنها به خاطر خط مشي مهربانانه و دوستانه کوروش در مقام يك آزاد كننده از او استقبال كردند. همچنين كوروش يهوديان را از بردگي بابل نجات داد. در عهد قديم (تورات)، در كتاب اشعياي نبی بر كوروش به عنوان چوپان خدا سلام و درود فرستاده شده. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به مطلب چرا کوروش را پایه گذار اعلامیه حقوق بشر می دانند مراجعه کنید.
486-522 پيش از ميلاد: سلطنت داريوش بزرگ نقطه اوج امپراتوري هخامنشیان است. او سنتي را كه كوروش كبير پايه گذاشته بود تقويت كرد. به اين ترتيب كه داريوش به حقوق همه مردمي كه بر آنها حكومت مي كرد ارزش مي گذاشت. هدف داريوش اين بود كه يك قانونگذار، سازماندهي كننده و تشكيلات دهنده باشد. او امپراتوري را به صورت سيستم ساتراپي ساختار بندي كرد. او جاده ها، بنادر و خانه هايي به عنوان بانك (كلمه چك از زبان پارسي قديم مي آيد) را ساخت. در زمان او سيستم هاي آبياري زيرزميني استادانه اي احداث شد و همچنین كانالي که رود نيل را به درياي سياه وصل مي كرد (اين كانال مقدمه كانال سوئز بود كه بعداً احداث شد) در زمان او ساخته شد.
داريوش با ايجاد يكي از اولين اشكال ضرب سكه در تاريخ (مخصوصاً اولين از حيث گستردگي استفاده)، يعني سكه «دريك»، انقلابي در فعاليت هاي اقتصادي نوع بشر ايجاد كرد. اين ابتكار و پيشگامي، در كنار استاندارد كردن اوزان و ساير اندازه گيري ها و وضع قوانين تجاري و تشويق تجارت جهاني، موجب قدرت گرفتن اقتصاد امپراتوري پارس و رسيدن آن به سطح جديدي از موفقيت شد.
براي نشان دادن ثروت، گستردگي و اهميت و ابعاد يك امپراتوري چند فرهنگي، داريوش ساختن تخت جمشيد را نیز شروع كرد. براي ساختن اين بنا، هنرمندان و مواد اوليه از اقصا نقاط امپراتوري جمع شدند. پروژه ديگري كه داريوش آن را انجام داد، پروژه راه شاهي بود كه طولاني ترين جاده جهان بود و طول آن به 1500 مايل مي رسيد. در امتداد اين راه، شبكه گسترده اي از ايستگاه ها براي تجديد قوا وجود داشت. به طوری كه مأموران پست مي توانستند اين راه را در مدت شش تا نه روز طي كنند، در حالي كه بدون اين امكانات، زمان طبيعي سفر در آن روزگار سه ماه مي شد.
شعار سرويس پستي پارس جالب است: «متوقف نمي شود نه در برف، نه باران، نه گرما يا تيرگي شب». سرويس هاي پستي آمريكايي از اين شعار استفاده زيادي كرده اند. ريشه هاي تاريخي بازي چوگان هم به زمان داريوش برمي گردد. اشراف پارس آن زمان يك شكل ابتدايي از چوگان را هم به عنوان ورزش و هم به عنوان آموزش جنگاوري بازي مي كردند.
479-490 پيش از ميلاد: دولت شهرهاي يونان در جنگ هايشان با هخامنشيان هرگز نتوانستند محدوده مركزي و حياتي امپراتوري هخامنشيان را تهديد كنند. حتي آن چه كه پارس از راه جنگ نمي توانست انجام دهد از راه ديپلماسي به دست مي آورد. بعد از اين كه جنگ هاي ايران و يونان تمام شد، پادشاهان هخامنشی براي 150 سال با موفقيت آتني ها و اسپارت ها را به جان هم انداختند. مشاركت مالي و نيروي دريايي ايران ابزاري در پيروزي اسپارت بر آتن در جنگ عظيم پلوپونزي the Great Peloponnesian War بود.
بعد از پيروزي اسپارت اين بار، ايران شروع به حمايت از آتن كرد. تأثير پارس بر هر دو دولت شهر يونان چنان بود كه پادشاه ايران که در آن زمان اردشیر دوم بود به آنها پيشنهاد كرد كه بينشان ميانجيگري كند و اين ميانجيگري به صلحي موسوم به « صلح پادشاه» در 378 پيش از ميلاد منجر شد.
334-550 پيش از ميلاد: امپراتوري پارس برترين و مقتدرترين قدرت جهان براي بيش از دو قرن شد. اين كار تماس پيوسته و قابل توجه شرق و غرب را ممكن كرد. امپراتوري هخامنشي اولين امپراتوري با تحمل مذهبي جهان بود و جمعيت بسيار زيادي با زبان ها، نژادها، مذاهب و فرهنگ هاي مختلف را دربر مي گرفت. مدت ها پيش از سربرآوردن امپراتوري رم، اين امپراتوري هخامنشي بود كه پيشگام اهميت دادن به حكومت قانون بود. امپراتوري هخامنشي يك ارتش متمركز قدرتمند و نيز تقسيمات دولتي سيستماتيك و كارآمد و با كفايت داشت. به هر صورت بزرگ ترين ميراث امپراتوري پارس اين بود كه براي اولين بار اثبات كرد كه چگونه مردماني با خصوصيات متفاوت مي توانند زير لواي يك حكومت مركزي از نظر فرهنگي بشكفند و از نظر اقتصادي به رونق و پيشرفت برسند.
