شيشهٔ عمر

شيشهٔ عمر

زير گنبد کبود يک حاجى در دهى با پسرش زندگى مى‌کرد. دهاتى‌ها به حاجى مى‌گفتند:

ـ چرا براى پسرت زن نمى‌گيري؟

حاجى جواب داد:

ـ تا طلبکارى‌هايم را وصول نکنم براى پسرم زن نمى‌گيرم.

و روزى به پسرش گفت:

ـ برو ده بالا طلب‌هايم را وصول کن!

و سفارش کرد:

ـ به ده بالا نرسيده، دهى هست، آنجا که رسيدى براى خودت دوستى پيدا کن! به او پول بده تا برايت غذا بپزد، موقع تقسيم غذا اگر او بيشتر به تو داد و کمتر خودش برداشت، نگهش دار، ولى اگر چنين نکرد ولش کن.

پسر حاجى راه افتاد و رفت، رفت تا به همان ده نرسيده به ده بالا رسيد. جلو ده رودى جارى بود و پسرکى کنارى ايستاده بود. پسر حاجى نزديکش رفت و او پرسيد:

ـ با من دوست مى‌شوى که به اتفاق هم طلبکارى‌هاى پدرم را بستانيم؟

پسرک قبول کرد و دو نفرى به‌سوى 'ده بالا' راه افتادند، به‌جائى رسيدند که چند تا خانه بود و ديگر خسته و گرسنه‌شان هم شده بود. پسر حاجى به دوستش پولى داد و او هم به يکى از خانه‌ها رفت و پولش را داد غذائى گرفت و برگشت. موقع تقسيم، قسمت بيشترش را خودش برداشت و قسمت کمتر را به پسر حاجى داد. پسر حاجى ياد سفارش پدرش افتاد و از دوستى‌اش گذشت و او را ول کرد.

به تنهائى راه افتاد. به آسيابى رسيد که در جلويش پسرى نشسته بود. نزديکش رفت و گفت:

ـ با من دوست مى‌شوى که به اتفاق هم طلبکارى‌هاى پدرم را بستانيم؟

پسر قبول کرد و به راه افتادند. در بين راه دوست پسر حاجى گاه به گاه به خود مى‌گفت:

ـ توى اين خانه کار دارم و بعد نوبت آن خانه است!

سپس به خانهٔ موردنظرش مى‌رفت و زودى برمى‌گشت و به دنبالش جيغ و شيون و فرياد اهل خانه به آسمان مى‌رفت. در راه دو و سه بار اين‌کار تکرار شد. که پسر حاجى را کنجکاو کرد و به دوستش گفت:

ـ اين شيون و زارى چيست که تو درست مى‌کني!

دوستش جواب داد:

ـ عزرائيل هستم، شيشهٔ عمر همهٔ آدم‌ها در دست من است، نوبتشان که شود در خانه و يا هر جائى که باشند، جانشان را مى‌گيرم و بعد اطرافيانشان جيغ و شيون راه مى‌اندازند.

پسر حاجى پرسيد:

ـ من چقدر عمر مى‌کنم؟

ـ عمرت در شيشهٔ سربسته است و مى‌توانى صد سال عمر بکني، اما اگر زن بگيرى فردايش مى‌ميري!

بالاخره پسر حاجى و دوستش به 'ده بالا' رسيدند، طلبکارى‌هاى حاجى را وصول کردند و آن‌وقت از دوستش جدا شد و به تنهائى به ده برگشت. پس از چند روزى پدرش به او گفت:

ـ حتماً بايد زن بگيري!

اما او زير بار نرفت و اصرار حاجى را رد کرد و سرانجام دليل اين‌کار را گفت:

ـ اگر من زن بگيرم، فردايش مى‌ميرم!

حاجى گفت:

ـ ما جان و مالمان را برايت مى‌دهيم تا تو زنده بماني!

پسر حاجى حاضر شد و با دخترى عروسى کرد، فرداى روز عروسى بود که عزرائيل آمد.

پسر حاجى او را شناخت و به پدرش گفت:

ـ حالا به آنچه قول دادي، عمل کن.

اما پدرش از ترس به انبارى زد و خودش را قايم کرد. تازه‌عروس بى‌خبر از همه‌جا پرسيد:

ـ چه خبر شده؟

پسر حاجى صلاح را در اين ديد که موضوع را بگويد و گفت. زنش اول سخت جا خورد و ترسيد ولى بلافاصله گفت:

ـ حاضرم که به جايت بميرم!

پسر حاجى قبول نکرد و گفت:

ـ تو گناهى نداري، گناهکار اصلى پدر من است که قولى داد ولى حالا خودش را قايم کرده است، اگر قولش نبود من که عروسى نمى‌کردم. عزرائيل جلو آمد و به پسر حاجى گفت:

ـ وقتى قول حاجى را شنيدم، عمرش را به شيشهٔ تو کردم و عمر تو را به شيشهٔ صد سالهٔ ديگري.

اين را گفت و به انبارى رفت، پس از چند لحظه پسر حاجى و زنش به انبارى رفتند، حاجى را مرده يافتند و از عزرائيل خبرى نبود.

ـ شيشهٔ عمر

ـ افسانه‌هاى شمال ـ ص ۱۸۴

ـ گردآورنده: سيدحسين ميرکاظمى

ـ انتشارات روزبهان ـ چاپ اول ۱۳۷۲

ـ به نقل از: فرهنگ افسانه‌هاى مردم ايران ـ جلد هشتم

على‌اشرف درويشيان ـ رضا خندان (مهابادي)، نشر کتاب و فرهنگ، چاپ اول ۱۳۸۰.