بحث بر سر اين كه ذولقرنين كه بود و مصداقش كيست بسيار است .
خداوند مي فرمايد: (آن گروه به او) گفتند اي ذوالقرنين ! يأجوج و مأجوج در اين سرزمين فساد مي كنند آيا ممكن است ما هزينه اي براي تو قرار دهيم كه ميان ما و آن ها سدّي ايجاد كني !.(1)
ذوالقرنين كيست ؟ مورّخين و مفسّرين دربارهء شخص ذوالقرنين اقوال گوناگوني دارند كه به سه قول قوي اشاره مي شود: 1 بعضي معتقدند ذوالقرنين كسي جز از اين رو بعضي او را به نام اسكندرذوالقرنين مي خوانند و معتقدند كه او بعد از مرگ پدرش بر كشورهاي روم و مغرب و مصر تسلّط يافت و شهراسكندريه را بنا كرد...;
2 جمعي از مورخين معتقدند, ذوالقرنين يكي از پادشاهان يمن بوده ;
3 دانشمند معروف اسلامي , كه روزي وزير فرهنگ كشور هند بود. در كتاب محققانه اي كه دراين باره نگاشته , آورده است : ذوالقرنين همان پاداش هخامنشي است .
از آن جا كه نظريهء اول و دوّم هيچ مدرك قابل ملاحظه تارخي ندارد و از آن گذشته نه اسكندر مقدوني داراي صفاتي است كه قرآن براي ذوالقرنين شمرده و نه هيچ يك از پادشاهان عين ... به همين دليل بحث را بيشتر روي نظريهء سوم متمركز مي كنيم .(2) كه ذوالقرنين به احتمال بسيار زياد با كورش پادشاه سلسلهء هخامنشي , تطابق دارد.
علامه طباطبايي نيز در يكي از تطبيق ها, ذوالقرنين را همان كورش مي داند (3)
(پـاورقي 1.كهف ( ) آيهء 94
(پـاورقي 2.تفسير نمونه , ج 12 ص 542
(پـاورقي 3.ترجمهء تفسير الميزان , ج 13 ص 658
