صداهایی از اعماق تاریخ

در این مقاله قصد داریم تا به بررسی صداهایی بپردازیم که یا به‌طور کامل حذف شده‌اند و یا اینکه در حال انقراض هستند و صداهایی از اعماق تاریخ محسوب می‌شوند. این صداها شاید نوستالژیک باشند و برای ما یک دنیا خاطره را زنده سازند و روزگاری برای کودکان و نوه‌هایمان با هیجان درباره آن‌ها سخن بگوییم و آن‌ها نیز با نگاهی سرشار از تردید به‌سختی بخواهند این خاطرات را باور کنند. با ما همراه باشید تا خاطرات صوتی شما در عرصه فناوری اطلاعات قلقلک داده شود.

1-      صدای Uh-Oh دستگاه‌های مک
شاید این امکان بر روی دستگاه‌های قدیمی مک یک نوع شکنجه بود زیرا در حالت عادی روبرو شدن با پیام خطا برای هر کسی ناراحت کننده و اعصاب خردکن است ولی در دستگاه‌های قدیمی مک با هر دکمه اشتباهی که فشار می‌دادید این صدای عجیب پخش می‌شد، صدایی که امروزه تنها در خاطرات پولدارهای قدیمی ثبت شده است. شاید در آن زمان در ابتدا شنیدن این صدا جذاب به‌نظر می‌رسید و درست مانند فیلم‌های علمی تخیلی حسی عجیب را انتقال می‌داد ولی پس از رسیدن تکرار آن به بالای صدبار این صدا به یک کابوس برای دارنده دستگاه تبدیل می‌شد.

2-      صدای جلو و عقب کردن نوار ویدیویی
شاید هنوز در کشور ما استفاده از نوارهای ویدیویی یا همان نوارهای VHS  مرسوم باشد ولی در بسیاری از نقاط دنیا این دستگاه‌ها به صورت کلی از رده خارج شده و نوارهای مغناطیسی آ‌ن‌ها در میان خاطرات فناوری قرار گرفته‌اند. صدای جلو و عقب کردن نوارهای ویدیویی در نوع خود لذت بخش و آرامش بخش بود هرچند که با مرور آن ممکن است بعد از سال‌ها دوری چندان این صدا برای ما خوشایند به‌نظر نیاید ولی حس نوستالژیک این صدا تا ابد همراه کسانی که آن را به خاطر دارند خواهد ماند به خصوص صدای تلق رسیدن نوار به ابتدا یا انتهای آن که نوید از پایان یافتن صبر برای رسیدن به این فرایند حوصله سربر می‌داد.

3-      صدای چرخش فلاپی دیسک
این صدا هم از صداهای خاطره انگیز و اعصاب خردکنی است که در زمان خود گاهی با روان کسی که کنار دستگاه کامپیوتر نشسته بود بازی می‌کرد. این دیسک‌های پلاستیکی برای کودکان نسل آینده تنها به عنوان ایکان ذخیره‌سازی شناخته خواهد شد و شاید اگر به آن‌ها نگویید به هیچ‌عنوان از وجود دیسک‌های بسیار کم حجمی به نام فلاپی خبر نداشته باشند، دیسک‌هایی که در زمان خود برای ما حجمی عظیم از خاطرات به همراه داشتند. به خوبی به یاد دارم که وقتی یک بازی بر روی 12 فلاپی عرضه شد در محاسبه حجم اطلاعات آن دچار سرگیجه شده بودم و دنیا را در اوج علم تصور می‌کردم ولی زمان درمقابل حجم داده‌ها بسیار بی‌رحم بود.

4-      صدای مودم‌های دایل‌ آپ

صدای این مودم‌ها در دوران شروع اینترنت و اشتیاق جوانی ما رخنه کرده است، صدای نامانوس و اعصاب خردکنی که همیشه با استرس عدم اتصال همراه بود. دورانی که اگر نیمه‌شب درحال استفاده از اینترنت با دیسکانت شدن روبرو می‌دیم و به‌خاطر این صدا از خیر اتصال مجدد می‌گذشتیم از خاطر ما نخواهد رفت و این صدا نیز در قبرستان خاطرات ما به جای خواهد ماند، صدای نخستین گام‌های شبکه جهانی و نشانه ورود به دنیایی از ناشناخته‌های پر زرق و برق.

5-      صدای هشدار عدم قرارگیری صحیح گوشی
این صدا درهنگامی به وجود می‌آمد که گوشی درست قرار نمی‌گرفت و یک سری بوق اعصاب خردکن با صدای بلند از گوشی پخش می‌شدند تا به همه آگاهی بدهند که گوشی در وضعیت مناسب نیست ولی زماین این صدا بسیار اعصاب خرد کن بود زیرا به مجرد برداشتن گوشی اگر شماره نمی‌گرفتید این صدا شروع به پخش می‌کرد. به این ترتیب باید شماره‌گیر قهاری می‌بودیدی تا از برخورد با این صدای اعصاب خردکن پرهیز می‌کردید و این مشکل بیشتر برای مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها آزاردهنده می‌شد. این صدا در نوع خود یکی از معدود مواردی بود که رفع آن همه را خوشحال کرد.

6-      بوق اشغال
دورانی بود که باید برای ساعت‌ها برای بازشدن خطوط به انتظار می‌نشستیم و بوق اشغال تلفن‌ها حکم یک امتحان بسیار بزرگ برای استانه صبر ما را داشت. چه بسا که مدت‌ها نمی‌توانستیم با کسی ارتباط برقرار کنیم و بوق اشغال امانمان را می‌برید ولی  امروزه و با امکانات پشت خط قرار گرفتن و وضعیست انتظار مکاله دیگر این صدای عجیب نیز به خاطرات منتقل خواهد شد، هرچند که هنوز نفس‌های اخر بوق اشغال در تلفن‌ها به‌گوش می‌رسد. چه بسا که هنوز هم برخی افراد پشت این بوق‌های منقطع چشم‌انتظار فردی هستند که در آن سوی خط  گوشی را  برداشته و به آن‌ها سلام بگوید.

7-      صدای چرخش شماره‌ گیرهای قدیمی تلفن
تلفن‌های قدیمی برای تمامی افرادی که سن ‌آن‌ها بالاتر از 15 سال است خاطرات عجیبی را به‌همراه دارد، از درد انگشتان در دوران کودکی برای چرخاندن حلقه سنگین برخی گوشی‌ها، از صدایی که حتی در هنگام خواب نیز مزاحم خواب نمی‌شد و به راحتی هر کسی در خانه می‌توانست بدون ترس شماره خود را بگیرد، از طول صدای بازگشت حلقه که می‌شد با محاسبه سرانچشتی شماره گرفته شده را از روی آن تشخیص داد، شماره گرفتن‌های برخی بزرگ‌ترها که آن‌قدر بین دو عدد طول می‌دادند که ارتباط با مرکز قطع می‌شد و هزاران هزار خاطره که هر یک شیرینی و لذتی خاص دارند. شاید وقتی در آینده به همراه کودکان به موزه مخابرات رفتید با دیدن این تلفن‌ها به وسوسه چرخاندن بی‌هدف چرخ شماره‌گیری دستگاه پاسخ مثبت بدهید.

8-      بوق‌های بوت شدن کامپیوتر
زمانی بود که در میان کل‌کل کردن افراد در رده اگاهی به کارکرد کامپیوترها اینصدای بوق‌ها نیز یک فاکتور موثر برای پیروزی محسوب می‌شدند. این بوق‌های عجیب و غریب گاهی به نگرانی ختم می‌شد و با نشنیدن بوقی خاص آمادگی روبرو شدن با یک مشکل در سیستم را می‌کشیدیم ولی همیشه صدای شنیدن چند بوق خاص در هنگام روشن شدن کامپیوتر و پس از آن شروع صدای حرکت فن دستگاه برای ما نوید ورود دوباره به دنیای مجازی و جذاب کامپیوتر را می‌داد، دنیایی که شاید امروز زندگی بدون آن غیر قابل تصور باشد ولی زمانی حکم بخش هیجان‌انگیز فعالیت‌های روزانه ما را داشت.

9-      صدای هشدار آمدن ای میل
شاید برای ما ایرانی‌ها این صدا چندان شناخته شده نباشد ولی زمانی که تازه نت در کشورهایی مانند آمریکا همه‌گیر شده بود بیشتر دستگاه‌ها از سیستم‌های AOL استفاده می‌کردند که درهنگام آمدن ای‌میل یک صدای مردانه نیمه‌ دیجیتالی از کامپیوتر پخش می‌کرد، صدایی که عبارت You’ve Got mail را می‌خواند و در زمان خود نشان از اوج به‌روز بودن یک کاربر کامپیوتر بود. زمانی که هنوز داشتن چند ای‌میل برای هر فرد طبیعی نبود و دنیای اینترنت این‌همه زرق و برق نداشت.

10-   صدای شات داون شدن ویندوز 95
شاید اگر برای کودکان امروزی شرایط شات ‌داون شدن کامپیوتر در زمان قدیم را توضیح دهید نتوانند باور کنند که زمانی برای خاموش کردن کامپیوتر و یا به اصطلاح شات‌ داون کردن آن باید ابتدا گزینه شات داون را انتخاب کرده و سپس منتظر می‌ماندید تا پیام It’s Now Safe to turn Off Your Computer   بر روی صفحه اجازه خاموش کردن سیستم را به شما بدهد. این فرایند با صدای عجیبی همراه بود که برای آخرین بار در ویندوز 95 تجربه شد و پس از آن دیگر لازم نبود ت کسی این صدای عجیب را بشنود، این صدای نوستالژیک که معمولا مدتی پس از آن سکوت محض در محیط برقرار می‌شد محال است تا از خاطر کسانی که با ویندوز‌های قدیمی کارکرده‌اند برود.

11-   صدای چاپگرهای Dot Matrix
شاید امروزه چاپ یک صفحه رنگی توسط پرینتر اصلا زمان ‌بر و عجیب نباشد زیرا پرینترهای رنگی مدرن می‌توانند 30 صفحه را در یک دقیقه چاپ کنند ولی زمانی بود که یک پرینتز Dot Matrix با صدای عجیب و غریب خود برای مدتی از ما فرصت می‌‌خواست تا کار چاپ یک صفحه را به پایان برساند. صدایی که به قول  معروف می‌شد با آن به خلسه فرو رفت و حتی در طول چاپ یک صفحه کامل می‌شد به راحتی یک لیوان چای نوشید. این صدا در اثر چپ و راست رفتن سوزن پرینتر بلند می‌شد و امروزه تنها بخشی از خاطرات ما را تشکیل می‌دهد.

12-   صدای خاموش شدن تلویزیون‌های قدیمی
امروزه تلویزیون‌ها شاید در هنگام روشن یا خاموش شدن صدای خاصی تولید کنند ولی در قیاس با صدایی که زمان‌های قدیم از تلویزون‌ها در هنگام خاموش شدن برمی‌خواست این صداها عملا هیچ هستند. صدای بامپ مانندی که می‌توانست آدمی که حواسش به خاموش شدن تلویزیون نیست را نیم متر از جا بپراند. این صدا تنها بخشی از نوستالژی این تلویزیون‌ها بود و بخش دیگر نوستالژی آن‌ها این بود که در عوالم کودکی پس از خاموش شدن تلویزیون دستانمان را بر روی صفحه نمایش میکشیدیم تا الکتریسیته ساکن موجود در صفحه موجب جرقه‌ای بسیار اندک و هیجان انگیز بر روی دستانمان شود تا در کودکی آرام و کم تکنولوژی آن دوران یک هیجان متفاوت را تجربه کنیم.

13-   صدای صفحه کلیدهای قدیمی
امروزه کیبردها آنقدر نرم شده‌اند که صدای آن‌ها به حداقل رسیده است ولی سال های زیادی از زمانی که فشردن هر کلید در کیبرد صدای تلق بلندی ایجاد می‌کرد نمی‌گذرد، این صدا با همه‌گیر شدن لپ‌تاپ‌ها عملا به حداقل رسید و در آینده‌ای نه‌چندان دور  با همه‌گیر شدن صفحه کلیدهای لمسی عملا به خاطرات خواهند پیوست.