تقریباً همه بچه ها تا 5 سالگی حتماً یک بار مبتلا به عفونت روتاویروس شده اند. روتاویروس (Rotavirus) یکی از شایع ترین دلایل اسهال است و این عفونت شدید (rotavirus gastroenteritis) یکی از دلایل اصلی اسهال شدید در نوزادان و کودکان کم سن و سال است. گزارش شده است که این عفونت عامل ابتلای حدود 3 میلیون مورد به اسهال و 55 هزار مورد بستری بخاطر اسهال و کم آبی در کودکان زیر 5 سال در ایالات متحده است.
با آنکه این عفونت ها موجب مرگ و میر نسبتاً کمی در ایالات متحده می شوند، ولی هر ساله بیش از نیم میلیون مورد مرگ و میر در سراسر دنیا در اثر این عفونت گزارش می شود. این مسئله در کشورهای در حال توسعه که تغذیه و بهداشت ایده آل نیست، بیشتر مشاهده می شود.
نشانه ها و علائم
کودکانی که مبتلا به عفونت روتاویروس هستند، دچار تب، تهوع و استفراغ می شوند و سپس کرامپ های شکمی و اسهال سراغ آنها می آید. ممکن است سرفه و آبریزش بینی نیز داشته باشند. البته بعضی از انواع این عفونت ممکن است نشانه ها کمی داشته یا اصلاً نشانه ای نداشته باشند که این مورد بیشتر در میان بزرگسالان صادق است.
گاهی اسهالی که ناشی از عفونت روتاویروس است آنقدر شدید می شود که خیلی زود به کم آبی بدن می انجامد. نشانه های کم آبی عبارتند از: تشنگی، تندخویی، بیقراری، رخوت، چشم های گود رفته، خشکی دهان و زبان، خشکی پوست، کم شدن ادرار و خشک بودن پوشک نوزاد به مدت چند ساعت.
سرایت پذیری
در ایالات متحده شیوع عفونت روتاویروس در ماه های زمستان و بهار بیشتر است. این عفونت در مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستان ها و کلینیک های کودکان بیشتر دیده می شود، زیرا بسیار واگیردار است.
این ویروس قبل و بعد از ظهور نشانه های بیماری، در مدفوع افراد آلوده پخش می شود. بچه ها زمانی به آن مبتلا می شوند که انگشت خود را به چیزی که به این ویروس آلوده است زده و سپس به دهانشان ببرند. این بیشتر زمانی رخ می دهد که بچه ها قبل از غذا خوردن یا بعد از دستشویی رفتن دست هایشان را نشویند.
افرادی که در مراکز بهداشتی درمانی کار می کنند و پرستاران نیز ممکن است عامل پخش این ویروس باشند، به خصوص اگر بعد از عوض کردن پوشک نوزادان دست هایشان را نشویند.
پیشگیری
آکادمی بیماری های کودکان آمریکا (AAP) توصیه می کند که واکسن روتاویروس در روتین واکسیناسیون همه نوزادان قرار بگیرد. واکسن RotaTeq برای پیشگیری از حدود 75 درصد عفونت های روتاویروس و 98 درصد موارد جدی این عفونت بکار می رود. یک واکسن دیگر به نام روتاریکس (Rotarix) موجود است که در پیشگیری از این عفونت مفید است. در مورد این واکسن ها از پزشک خود راهنمایی بخواهید.
در سال 1999 یک واکسن برای این عفونت وجود داشت که از بازار جمع آوری شد، زیرا ریسک ابتلا به انسداد روده را در نوزادان افزایش می داد. نه RotaTeq و نه روتاریکس این ریسک ها را ندارند.
شستن دست ها بطور مداوم بهترین ابزار برای مهار شیوع عفونت روتاویروس است. کودکانی که آلوده شده اند باید از مراکز بهداشتی درمانی عمومی دور بمانند تا اسهال آنها متوقف شود. در بیمارستان ها شیوع روتاویروس را با ایزوله کردن بیماران آلوده و شستشوی مداوم دست ها مهار می کنند.
درمان حرفه ای
نوزاد یا کودکی که به شدت یا نسبتاً دچار کم آبی در بدن می شود باید به بیمارستان برده شود تا مایعات درون وریدی او با تزریق سرم تنظیم شوند و سطح نمک و مایعات بدن او به حالت نرمال برگردانده شود. کودکان بزرگتر را در منزل می توان درمان نمود.
ممکن است پزشک آزمایش خون، ادرار یا مدفوع تجویز کند تا از علت اسهال کودک مطمئن شود و بداند که دلیل این اسهال روتاویروس است یا باکتری. زیرا آنتی بیوتیک ها در مقابل بیماری های ویروسی نتیجه نمی دهند.
درمان در منزل
برای پیشگیری از کم آبی بدن، از راهنمایی های پزشک برای تغذیه کودک استفاده کنید. ممکن است پزشک به فرزندتان مایعات خاصی بدهد تا سطح مایعات بدن او را تنظیم کند، به خصوص اگر کودک شما بیش از 2 یا 3 روز اسهال داشته باشد.
در کل کودکانی که اسهال ملایم دارند و کم آبی ندارند می توانند غذاهای نرمال بخورند، ولی باید مایعات بیشتری دریافت کنند. آبمیوه ها و نوشیدنی های سبک اسهال را بدتر می کنند و باید از نوشیدن آنها خودداری شود. افرادی که کم آبی ملایم و متوسط دارند باید محلول خوراکی در دوز کم و منظم دریافت کنند تا آب بدن آنها برگردد. نوزادان و کودکانی که شیر مادر می خورند، باید تمام مدت از شیر مادر تغذیه کنند.
کودکی که استفراغ دارد باید دوزهای کمتر در فواصل منظم مصرف کند. قبل از مصرف داروهای بدون نسخه برای اسهال و استفراغ کودک خود حتماً با پزشک مشورت کنید.
چه زمانی نزد پزشک برویم؟
اگر فرزندتان نشانه های عفونت روتاویروس را دارد، برای مثال دچار اسهال، تب، تعوع و استفراغ شده است، نزد پزشک بروید. اگر کودک تان نشانه های کم آبی را دارد، فوراً با پزشک تماس بگیرید و با او مشورت کنید.
