آبسه دندان، ایجاد یک کیسه پر از چرک در ناحیه دندان است که توسط عفونت باکتریایی رخ می دهد. آبسه دندان بدون درمان دندانپزشکی، بهبود نمی یابد.
آيلار آرزوگران- آبسه دندان می تواند در قسمت های مختلف دندان و به دلایل گوناگونی رخ دهد.
آبسه می تواند در انتهای ریشه دندان (پری آپیکال) و یا در قسمت لثه و نزدیک به ریشه دندان (پریودونتال) رخ دهد.
این مقاله در مورد آبسه ریشه دندان است.
آبسه ریشه دندان معمولا به دلیل پوسیدگی دندان درمان نشده، آسیب دندان یا عمل دندانپزشکی در زمان قبل رخ می دهد.
دندانپزشک با بیرون آوردن چرک و رفع عفونت، آبسه دندان را درمان می کند.
دندانپزشک می تواند با عصب کشی دندان، آن را حفظ کند، ولی در برخی موارد دندان باید کشیده شود.
عدم درمان آبسه دندان، عوارض خطرناکی دارد و حتی می تواند باعث مرگ فرد شود.
اگر چرک آبسه دندان خالی نشود، عفونت به سمت فک و سایر قسمت های سر و گردن می رود. حتی ممکن است فرد دچار عفونت خون شود که عفونتی کشنده است
علائم آبسه دندان
- دندان درد شدید و مداوم
- حساسیت دندان به گرما و سرما مثل چای داغ و یا بستنی
- حساسیت دندان به فشار ناشی از جویدن یا گاز گرفتن غذا
- تب
- ورم صورت و گونه
- ورم غدد لنفاوی در پایین فک و یا گردن
- احساس مایعی با بوی چرک و یا طعم چرک در دهان و کاهش درد با پاره شدن آبسه
چه موقع نزد پزشک برویم؟
اگر دچار علائم آبسه دندان گشتید، فورا به دندان پزشک مراجعه کنید. اگر در اثر آبسه دندان دچار تب و ورم صورت شدید و دسترسی به دندانپزشک نداشتید، به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
همچنین اگر به سختی نفس می کشیدید و یا با دشواری غذا را قورت می دادید، به اورژانس مراجعه کنید.
این علائم نشان می دهد، عفونت آبسه دندان به قسمت های عمیق تر فک صورت و بافت های اطراف و حتی سایر قسمت های بدن رسیده است.
علل آبسه دندان
زمانی که باکتری به قسمت پالپ دندان حمله می کند، آبسه ریشه دندان رخ می دهد.
پالپ دندان، داخلی ترین قسمت دندان است که حاوی رگ های خونی، اعصاب و بافت های پیوندی می باشد.
باکتری ها از طریق پوسیدگی دندان یا ترک و شکستگی دندان وارد پالپ دندان می شوند و تا ریشه دندان پیش می روند.
عفونت باکتریایی باعث ورم و التهاب انتهای ریشه دندان می شود.
عوامل خطر آبسه دندان
عوامل زیر خطر ابتلا به آبسه دندان را افزایش می دهند:
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: مراقبت نکردن صحیح از دندان ها و لثه ها، مثل مسواک نزدن روزانه دندان ها و نکشیدن نخ دندان، خطر ابتلا به پوسیدگی دندان، بیماری های لثه، آبسه دندان و سایر مشکلات دهان و دندان را افزایش می دهد.
- مصرف زیاد مواد شیرین: خوردن و نوشیدن مکرر مواد غذایی شیرین مثل شیرینی ها، شکلات، نوشابه و ... باعث پوسیدگی دندان و در نتیجه آبسه دندان می شود.
عوارض آبسه دندان
آبسه دندان بدون درمان دندانپزشکی، بهبود نمی یابد.
اگر آبسه پاره شود، درد دندان خیلی کم می شود، ولی همچنان نیاز به درمان دندانپزشکی دارد.
اگر چرک آبسه دندان خالی نشود، عفونت به سمت فک و سایر قسمت های سر و گردن می رود. حتی ممکن است فرد دچار عفونت خون (سپسیس) شود که عفونتی کشنده است و در تمام بدن پخش می شود.
اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد و آبسه دندان خود را با مراجعه به دندانپزشک درمان نکنید، خطر ابتلای شما به عفونت گسترده بدن بیشتر از بقیه است.
حال راه های تشخیص، جلوگیری و درمان آن را می گوییم.
تشخیص آبسه دندان
- معاینه و مشاهده دندان دچار آبسه و بافت های اطراف آن توسط دندانپزشک
- ضربه زدن به دندان دچار آبسه: دندانی که دچار آبسه ریشه است، معمولا نسبت به لمس یا فشار و ضربه حساس است.
- عکس گرفتن از دندان: گرفتن عکس از دندان دردناک به تشخیص آبسه کمک می کند. همچنین دندانپزشک می تواند از طریق عکس دندان مشخص کند که آیا عفونت دندان در بدن پخش شده است یا نه.
درمان آبسه دندان
هدف از درمان آبسه دندان، برطرف کردن عفونت و چرک دندان است. به همین منظور، دندانپزشک از روش های زیر برای درمان آبسه استفاده می کند:
1- بریدن آبسه و خالی کردن چرک آن: دندانپزشک یک برش کوچک روی آبسه ایجاد می کند تا چرک آن خالی شود. سپس با محلول سرم فیزیولوژی آن را شستشو می دهد.
2- عصب کشی دندان: این کار باعث رفع عفونت دندان می شود و دندان را حفظ می کند. برای این کار، دندانپزشک دندان شما را می تراشد و بافت داخل دندان (پالپ) را بر می دارد و چرک آبسه را خارج می کند.
سپس دندان را پُر می کند و برای استحکام دندان به خصوص برای دندان آسیا، روی دندان را با یک تاج می پوشاند. اگر به طور مناسب و صحیح از این دندان ترمیم شده مراقبت کنید، می توانید برای تمام عمر آن را داشته باشید.
3- کشیدن دندان دچار آبسه: اگر دندانپزشک نتواند دندان دچار آبسه را نگه دارد، آن را می کشد و چرک آبسه را خارج می کند تا عفونت برطرف شود و در بدن پخش نگردد.
4- تجویز آنتی بیوتیک: اگر عفونت و چرک دندان به سایر قسمت ها مثل فک صورت رسیده باشد، دندانپزشک داروی آنتی بیوتیک برای فرد تجویز می کند تا از انتشار بیشتر عفونت جلوگیری کند.
همچنین اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف باشد، حتی بدون انتشار عفونت در بدن، پزشک برای شما آنتی بیوتیک تجویز می کند تا چرک دندان زودتر خشک شود.
هر سه تا چهار ماه یک بار و یا هر وقت که پرزهای مسواک شما خراب شدند، مسواک خود را عوض کنید
درمان های خانگی آبسه دندان
زمانی که آبسه دندان در حال بهبودی است، دندانپزشک انجام کارهای زیر را به شما توصیه می کند تا ناراحتی شما کم تر شود:
1- دهان خود را با آب نمک گرم بشویید.
2- در صورت نیاز، داروهای مسکن مثل استامینوفن و بروفن برای کاهش درد دندان بخورید.
جلوگیری از آبسه دندان
جلوگیری از پوسیدگی دندان برای پیشگیری از آبسه دندان ضروری است. از دندان های خود به نحو احسن مراقبت کنید تا از پوسیدگی آن ها جلوگیری شود:
1- حداقل دو بار در روز دندان های خود را مسواک بزنید.
2- برای تمیز کردن بین دندان ها خود، بعد از خوردن غذا و هر نوع خوراکی، نخ دندان بکشید.
3- هر سه تا چهار ماه یک بار و یا هر وقت که پرزهای مسواک شما خراب شدند، مسواک خود را عوض کنید.
4- تغذیه سالم داشته باشید و مصرف مواد غذایی شیرین و تنقلات را کاهش دهید.
5- برای بررسی سلامت دندان های خود و تمیز کردن تخصصی آن ها، هر چند مدت یک بار برای چکاپ به دندانپزشک مراجعه کنید.
6- از دهانشویه های ضدعفونی کننده یا فلوراید دار برای افزایش مقاومت دندان ها به پوسیدگی استفاده کنید.
