در طول تاریخ اسلام همیشه اجانب تلاش زیادی را برای ایجاد تفرقه در بین امت اسلامی صرف نموده اند.یکی از این تلاشها که متاسفانه به ثمر نشست، تشکیل فرقه ضاله وهابیت در بین مسلمین بود.فرقه ای که نه تنها در بین اهل سنت بلکه برای همه امت اسلامی مساله ساز شد.اگر چه موسس این فرقه محمد ابن عبد الوهاب است اما او احیاء کننده افکار پریشان و خشک ابن تیمیه است.به همین منظور ابتدا باید با ابن تیمیه آشنا شد
تولد ابن تیمیه
نام او ابوعباس احمد بن عبدالحلیم معروف به ابن تیمیه در سال ۶۶۱ هـ.ق در حرّان ـ از توابع شام ـ به دنیا آمد. به علت ترس از حملات مغولان به شام، عبدالحلیم پدر وی با تمام خانواده¬اش به دمشق کوچ کردند. او بار دیگر احادیث تشبیه و تجسیم و جهت داشتن خداوند را ـ که اساس اعتقاد حنبلیها بود ـ مطرح کرد. وقتی ساکنان شهر «حماة» از او درباره آیه (الرحمن علی العرش استوی)پرسیدند، وی در تفسیر آن جایگاهی برای خداوند در عرش تعیین کرد. از خصوصیات بارز ابن تیمیه، فتوا دادن بر خلاف آرای مشهور و رایج بین مسلمین بود. مکتب وی، به دلیل مطرح کردن آن در بین علما و خشونت درکلام و بد زبانی در گفتار ـ که از ویژگیهای وهابیت است ـ رواج نیافت و علمای زیادی به نقد و رد آن پرداختند. در کتاب شفاءالسقام فی زیارة خیرالانام و الدرةالمضیئة فی الرد علی ابنتیمیة، نوشته تقی الدین سبکی و کتاب التحفةالمختاره فی الرد علی منکرالزیارة، اثر تاج الدین در این زمینه است شخصیتهای دیگری نیز در رد ابن تیمیه کتاب نوشته¬اند; مانند: ۱٫ ابن حجر عسقلانی (م۸۵۲); ابن شاکر کتبی (ت ۷۶۴); ابن حجر هیثمی (م۹۷۳); ملاعلی قاری حنفی (م ۱۰۱۶); شیخ محمود کوثری مصری (م ۱۳۷۱); یوسف بن اسماعیل بن یوسف نبهانی (م ۱۲۶۵); ابوبکر حصنی دمشقی (م۸۲۹); و…همچنین مفتیان بزرگ آن زمان به تفسیق و تکفیر وی پرداختند.
صاحب کتاب الفتاوی الحدیثیة درباره ابن تیمیه می¬گوید: سخنان ابن تیمیه فاقد ارزش بوده و او فردی بدعتگذار، گمراه و گمراه کننده و غیر معقول است. خداوند به عدلش با او رفتار کند و ما را از شرّ عقیده و راه و رسم وی حفظ کند.
از جمله کارهایی که ابن تیمیه ـ که روح امام احمد بن حنبل از آن خبر نداشت ـ انجام داد دو چیز است:
یک) سفر برای زیارت رسول خدا(صلی الله علیه وآله)را بدعت و حرام شمرد و بر همین اساس، هر نوع توسّل به پیشوایان اسلام و اولیای الهی، مانند تبرک به آثار آنان را بدعت و حرام شمرد.
دو) احادیثی که در فضیلت اهلبیت رسیده و خود احمد و شاگردانش آن را نقل کرده¬اند، نادرست شمرد و همه را انکار کرد.
ابن بطوطه جهانگرد معروف در سفرنامه خود (رحلة ابن بطوطة) درباره ابن تیمیه می¬گوید: «و کان فی عقله شیء»; یعنی، در عقل او چیزی بود.
ابن حجر هیثمی ابن تیمیه را فردی می¬داند که خدا او را خوار، گمراه و کور کرده است. حتی شمس الدین ذهبی ـ که شاگرد او بسیار متعصب بود ـ درباره او می¬گوید: تو جرأت را به جایی رسانده¬ای که احادیث بخاری و مسلم نیز از انتقاد تو جان سالم نبرده¬اند. سرانجام ابن تیمیه حرّانی در سال۷۰۵ هـ در دادگاه، محکوم شد. در سال ۷۰۷هـ، از زندان آزاد گردید و با آزادی از زندان، به نشر عقاید خود پرداخت. در سال ۷۲۱هـ دوباره محکوم به زندان شد و در سال ۷۲۸ هـ در آنجا درگذشت.
