یک پیغام بعد از 2.5 سال خواب فضایی

روزتا قرار بود سال 2003 میلادی سفر خود را به سوی هسته‌ دنباله‌دار ویرتانِن آغاز کند، اما به دلیل نقص فنی سیستم موشک بالابرنده آریان 5 این ماموریت به تعویق افتاد. تاخیر یک ساله ماموریت منجر به از دست رفتن هدف ماموریت شد و اخترشناسان سرانجام دنباله‌دار چوریوموف ـ گِراسی مِنکو را برای این فضاپیما برگزیدند. البته تغییر، مستلزم بررسی بسیار دقیق دنباله‌دار جدید بود که مشخص شود آیا برای فضاپیمای یک میلیارد دلاری روزتا هدف مناسبی است یا خیر. برنامه پرتاب اصلی روزتا دو بار دیگر به تعویق افتاد. بار اول به دلیل وزش باد سهمگین در ارتفاعات بالای جو و بار دوم به دلیل بررسی نقص فنی در دستگاه پرتاب آریان. اما سرانجام روز دوازدهم اسفند 1382، روزتا سفر خود را آغاز کرد تا به بررسی یک دنباله‌دار بپردازد.

دلیل انتخاب این دنباله‌دار این بود که مدار حرکتی آن با دوره تناوب 6.5 سال، مداری نسبتا نزدیک به زمین محسوب می‎شود. این دنباله‌دار اولین بار در سال 1969/1348 توسط ستاره‌شناسانی که در مرکز اختر فیزیک آلماآتای قزاقستان کار می‌کردند، شناسایی شد. تصور می شود که خاستگاه آن کمربند کوپر باشد؛ این عنوان به نواری بزرگ از شهاب‌سنگ‌ها اطلاق می‌شود که در آنسوی مدار سیاره نپتون قرار گرفته‌اند. اما این دنباله‌دار به هر طریق ممکن به بیرون از این کمربند کشانده شده و در مداری به سوی خورشید قرار گرفته است.

در این ماموریت، روزتا 3 بار از کنار زمین و یک بار از کنار مریخ گذشت و با عبور از میان کمربند سیارک‌ها کم کم خود را به محل قرار ملاقات با این میهمان گیسو بلند منظومه شمسی می رساند. روزتا به مدت دو سال و نیم تمام ابزارهای خود غیر از رایانه اصلی و گیرنده‌های رادیویی را خاموش کرد تا در مصرف انرژی صرفه‌جویی کند.

روزتا با سرعت 36 هزار کیلومتر بر ساعت سفر خواهد کرد و در پایان سفر خود به فاصله 24 کیلومتری سطح دنباله‌دار مورد نظرش خواهد رسید.

وقتی به این فاصله رسید، یک ارابه فرود به نام فیلای از روزتا جدا خواهد شد و سفری آرام و دو ساعته را برای طی این فاصله 24 کیلومتری انجام خواهد داد تا روی سطح دنباله‌دار فرود بیاید، و در این حین از سطح دنباله‌دار تصویر برداری خواهد کرد. این کاوشگر که هم اندازه یک یخچال است، پس از فرود پایه‌هایش را به سطح یخ پیچ خواهد کرد، تا بتواند جای خود را روی سطح دنباله‌دار محکم کند. پایه‌های سه گانه آن طوری طراحی شده‌اند که نیروی ضربه ناشی از برخورد را جذب کنند تا سطح فیبر کربنی سفینه، آسیب نبیند.

دوربین‌های سفینه طوری قرار گرفته‌اند که امکان تهیه عکس‌های پانوراما از محل فرود را داشته باشند. اینها اولین عکس‌های منظومه شمسی خواهند بود که از سطح یک دنباله‌دار گرفته شده‌اند و به کمک روزتا به زمین ارسال خواهند شد. دستگاه حفاری موجود در سفینه تا عمق 30 سانتی‌متری زیر محل فرود را حفر خواهد کرد تا نمونه خاک آن را برای بررسی و آزمایش با خود بیاورد؛ پاسخ این نمونه‌برداری می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد که این دنباله‌دار از چه موادی ساخته شده است. حسگرهای دیگری نیز در آن نصب شده‌اند تا هر نوع گازی که بر روی دنباله‌دار یافت می‌شود و همچنین میدان مغناطیسی آن را بررسی کنند، ضمن این که یک رادار نیز به کاوش زیر سطح دنباله‌دار کمک خواهد کرد.

با توجه به این که عمر باطری‌های این کاوشگر تنها 64 ساعت است، پس از این مدت از صفحات خورشیدی آن برای شارژ دوباره باطری‌ها استفاده می‌کند و به این ترتیب می‌تواند تا چندین هفته یا حتی چندین ماه هم کار کند، اما سوال تعیین کننده این است که این صفحات با چه سرعتی، زیر لایه گرد و غبار پوشیده می‌شوند و از کار می‌افتند.

خود روزتا هم سایه به سایه دنباله‌دار حرکت خواهد کرد، و آن را در سفرش به دور خورشید همراهی خواهد کرد، و از رادار فروسرخ و مایکروویو استفاده خواهد کرد تا هسته‌ و دنباله دنباله‌دار را بررسی کند.

در صورت موفقیت روزتا و فیل، این دو برای اولین بار در تاریخ بشر این فرصت را خواهند یافت که سطح یک دنباله‌دار را بکاوند و اسرار این زیبارویان آسمان را در اختیار بشریت بگذارند.

روزتا تنها فضاپیمایی نیست که به بررسی دنباله دارها می پردازد.  برای مثال فضاپیمای سالخورده‌ای به نام رصدخانه خورشیدی سوهو فقط در طول 5 سال 1000دنباله‌دار کشف کرده است که اغلب به‌طور اتفاقی بسیار به خورشید نردیک شده و یا حتی در آن سقوط کرده‌اند.

البته سوهو به ‌تنهایی این دنباله‌دارها را کشف نکرده و هیچ ابزاری هم در آن تعبیه نشده است که به كمك پیامی دانشمندان گروه ماموریت را از حضور دنباله‌داری در میدان دید خود مطلع کند. در واقع تقریبا تمام این دنباله‌دارها را ده‌ها منجم آماتوری کشف كرده‌اند که در گوشه و کنار جهان تصاویر زنده دریافتی از سوهو را زیر نظر گرفته‌اند و با بررسی آن ها موفق به کشف دنباله دارهای مختلف شده اند.