راکت انداز ویرانگر
TOS-1 یک راکت انداز سنگین چند لانچره ساخت شوروی سابق و روسیه می باشد که سابقه استفاده از آن در نیروهای مسلح روسیه به جنگ افغانستان (1988-1980) و سپس جنگ چچن باز می گردد.
این راکت انداز در دو نمونه 30 و 24 لول تولید شده است که بر روی شاسی تانک T-72 نصب شده و قادر به پرتاب راکتهای 220 میلیمتری می باشد.
نمونه اولیه، یعنی TOS-1 (که TOS-1M نیز خوانده می شود) 30 لول است که می تواند 30 راکت را در عرض 15 ثانیه پرتاب کند. TOS-1 با نام Buratino نیز خوانده می شود که نام یکی از قهرمانان افسانه های روسی و نظیر شخصیت پینوکیو است. این نام در روسیه، به علت شکل ظاهری این راکت انداز به آن اطلاق می شود.
تواناییهای مخوف این سلاح برای پاکسازی مناطق جنگی شهری از سربازان کمین کرده و بمبهای کنار جاده ای و همچنین در هم کوبیدن استحکامات و حمایت نزدیک از نیروهای خودی، TOS-1 را به یکی از سلاحهای مورد علاقه فرماندهان روسی در افغانستان و چچن تبدیل کرد.
روند ارتقا و بهبود این سلاح موثر با فروپاشی شوروی و مشکلات اقتصادی پس از آن دچاری کندی شد، اما در رزمایشهای اخیر ارتش روسیه نمونه ارتقا یافته این سیستم به نمایش گذاشته شده و تواناییهای آن به صورت عملی در جریان رزمایش مورد آزمایش قرار گرفته است.
نمونه ارتقا یافته این راکت انداز موسوم به TOS-1A که در سال 2001 وارد خدمت شد، دارای 24 لول است که می تواند در هر نیم ثانیه یک راکت را به صورت تکی یا دو راکت را به صورت همزمان شلیک کند. نرخ آتش در حالت شلیک تک راکتی معادل 24 راکت در 12 ثانیه و در حالت شلیک دو راکت همزمان، معادل 24 راکت در 6 ثانیه است. TOS-1A از موشکهای با طول بیشتر استفاده می کند که دارای برد 6 کیلومتر هستند که بیش از دو برابر برد نمونه های قبلی است. همچنین مجهز به کامپیوتر کنترل آتش بالستیک می باشد و می تواند در حالت اتوماتیک در 6 ثانیه تمام 24 راکت خود را شلیک کند.
در این نمونه جدید نیز همانند مدل اصلی، دو انتخاب برای کلاهک موشک وجود دارد : کلاهک شدید الانفجار و کلاهک ترموباریک (Thermobaric). کلاهکهای ترموباریک که با نام کلاهکهای خلا هم شناخته می شوند با استفاده از اکسیژن موجود در هوا برای سوختن، یک ابر انفجاری قدرتمند ایجاد می کنند که برای پاکسازی استحکامات و سنگرها، سلاحی ایده آل است.
تواناییهای مخوف این سلاح برای پاکسازی مناطق جنگی شهری از سربازان کمین کرده و بمبهای کنار جاده ای و همچنین در هم کوبیدن استحکامات و حمایت نزدیک از نیروهای خودی، TOS-1 را به یکی از سلاحهای مورد علاقه فرماندهان روسی در افغانستان و چچن تبدیل کرد
برای پشتیبانی این سیستم راکت انداز، خودروی جدیدی موسوم به TZM-T توسعه یافته که وظیفه حمل و بارگذاری کردن راکتها به سیستم راکت انداز را بر عهده دارد. این خودرو 2 محفظه حمل راکت که هر کدام دارای ظرفیت 12 راکت هستند را با خود حمل می کند و یک جرثقیل در وسط دو محفظه، کار جابجایی راکتها را انجام می دهد. خودروی TZM-T همچنین دارای 400 لیتر سوخت اضافی برای راکت انداز است.
مشخصات فنی TOS-1M:
نوع سیستم: راکت انداز چندلول
طراح: دفتر طراحی Omsk Transmash
وزن: 3/45 تن
طول: 5/9 متر
عرض: 6/3 متر
ارتفاع: 22/2 متر
کالیبر: 220 میلیمتر
نرخ آتش: 30 راکت در 15 ثانیه
برد موثر: 500 تا 3500 متر
موتور خودرو: دیزلی مدل V-84MS
برد عملیاتی خودرو: 550 کیلومتر
سرعت خودرو: 60 کیلومتر بر ساعت
