مجموعه ترفندهای ♦ لینوکس ♦

نمایش ریز مشخصات سخت افزارهای سیستم در لینوکس

دستور alias یکی از دشواری‌های کاربران تازه‌کار گنو/لینوکس در استفاده از دستورات پیچیده‌ای است که ممکن است به یاد داشتن آن برای آنها کار چندان آسانی نباشد. دستور alias به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید این دستورات پیچیده را به دستوراتی مستعار تبدیل نمایید که به یاد آوردن آنها برایتان آسانتر باشد. همچنین می‌توانید دستورات طولانی را که به طور روزمره از آنها استفاده می‌کنید، با استفاده از alias به دستوراتی کوتاه و سهل الاستفاده تبدیل کنید. در این ترفند به معرفی این دستور کاربردی میپردازیم.

استفاده از دستور alias به شکل زیر می‌باشد:

بجای command باید دستور اصلی را وارد نمایید.
دستور alias در بسیاری از پوسته‌های فرمان قابل استفاده می‌باشد. گزینه p- لیستی از دستورات مستعار تعریف شده بر روی سیستم را برایتان چاپ خواهد کرد. برای مثال می‌توانید دستور ls -l را به عنوان دستور longlist تعریف کنید:

چند سالی از عرضه نسخه های پیشرفته سیستم عامل لینوکس میگذرد. اما با وجود سلطنت ویندوز به ویژه در کشور ما ، کاربران زیادی از این سیستم عامل بهره نمیبرند. اما کاربرانی هم هستند که تا حدودی با لینوکس آشنایی دارند و چند باری با آن کار کرده اند و به نوعی تازه کار محسوب میشوند. در این ترفند قصد داریم 10 نوع از بهترین و کاربردی ترین دستورهای موجود در لینوکس را برای این کاربران تازه کار مطرح سازیم. چرا که با استفاده از همین گونه دستورات است که به مرور در این سیستم عامل نیز حرفه ای خواهید شد.
کافی است در داخل Shell دستورات زیر را وارد نمایید:

1- ls
این دستور را میتوان کاربردی ترین و اساسی ترین دستور پایه نام برد. ls به منظور نمایش فایلهای موجود در دایرکتوری که در آن هستید به کار میرود.

2- who
از این دستور برای نمایش افرادی که هم اکنون داخل سیستم Login کرده اند استفاده میشود.

3- cd
دستور cd شما را به مسیر اصلی دایرکتوری که هم اکنون در آن هستید هدایت میکند.

4- ifconfig
این دستور امکان مشاهده کلیه قسمتهای مربوط به شبکه همانند آدرس IP شما ، Netword Device های فعال و ... را به شما میدهد.

5- man
این دستور خود یک دستور راهنماست ، به این شکل که در صورتی که از دستوری اطلاع نداشتند با تایپ man و سپس دستور مورد نظر ، کاربرد دستور فوق را در یک فایل متنی مشاهده خواهید کرد.

6- tar
دستور tar به منظور خارج کردن فایل ها و دایرکتوری ها از حالت فشرده به کار میرود. به فرض مثال شما ممکن است یک فایل tar. را دانلود کرده باشید. با استفاده از این دستور میتوانید این فایل ها را به فایل ها و فولدرهای معمولی تبدیل کنید.

7- gzip
با استفاده از دستور gzip شما ابزاری مناسب برای فشرده سازی و خارج سازی فایلهای فشرده خواهید داشت.

8- echo
این دستور جالب باعث میشود  هر دستوری که پس از echo تایپ نمایید در یک خط جدید از Command Prompt نمایش پیدا کند. این دستور همچنین برای گرفتن خروجی از اسکریپتهای Shell بسیار مورد استفاده است.

9- df -h
این دستور مقدار فضای خالی شما در داخل درایو مورد نظر را برای شما نمایش میدهد.

10- apt-get, yum, emerge, etc
این دستورات هر کدام بر روی یکی از توزیع های لینوکس قابل اجراست. apt-get در ubuntu یا emerge برای gentoo. با این دستورات شما امکان فراخوانی هر یک بسته های مدیریتی از اینترنت و دانلود آنها برای کار بهتر در لینوکس را خواهید داشت.

ترفندهای لینوکسی

لینوکس سیستم‌عاملی انعطاف‌پذیر است که کاربران از کارکردن با آن لذت می‌برند، اما گاهی اوقات انجام یک کار در لینوکس نیازمند طی مراحل مختلف یا اجرای دستورات پیچیده است که این فعالیت‌ها می‌تواند به روش‌های دیگری نیز انجام شود و همان لذت همیشگی لینوکس را همراه داشته باشد. اگر کاربر حرفه‌ای لینوکس هستید و به‌دنبال ترفندهای اجرای سریع‌تر در آن می‌گردید یا حتی کاربر مبتدی هستید و قصد دارید از همین ابتدای کار ترفندهای کار سریع با این سیستم‌عامل را فرا بگیرید، با این ترفندها همراه شوید.

اوبونتو برای همه
یکی از توزیع‌های محبوب لینوکس، اوبونتوست. اگر تابه‌حال تجربه‌ کار با سیستم‌‌های عامل‌ لینوکسی را نداشته‌اید، پیشنهاد می‌کنیم پیش از خواندن ادامه مطلب به لینک زیر بروید و به‌صورت آنلاین از آن استفاده کنید.

http://www.ubuntu.com/tour/en

کلیک میانی برای چسباندن
در لینوکس به‌طور پیش‌فرض دو حافظه موقت (Clipboard) در اختیار شما قرار می‌گیرد. یکی از این حافظه‌ها همان حافظه معمولی است که با استفاده از گزینه‌های Cut, Copy, Paste می‌توانید از آن استفاده کنید (کلیدهای میانبر Ctrl+X, Ctrl+C, Ctrl+V)

و حافظه دیگر که خیلی از کاربران از وجود آن اطلاعی ندارند هنگامی فعال می‌شود که شما متنی را با ماوس کشیده و به حالت انتخاب درآورید. با انجام این کار متن انتخاب شده در حافظه‌ای خاص ذخیره شده و می‌توانید در هر ویرایشگر متنی که نیاز به این متن داشتید کلید وسط ماوس را فشار دهید.

فرمان سریع
آیا می‌دانید صدور فرمان اجرای فعالیت‌ها از راه‌هایی غیر از ترمینال نیز امکان‌پذیر است؟ کلیدهای میانبر Alt+F2 را از روی صفحه‌کلید فشار دهید تا پنجره‌ Run به ‌نمایش درآید. (این قابلیت در بیشتر محیط‌های دسکتاپی اعم از Unity, GNOME, KDE پشتیبانی می‌شود). اکنون می‌توانید براحتی فرمان موردنظر را تایپ کرده و کلید اینتر را برای اجرای آن فشار دهید.

توجه: قابلیت فرمان‌دهی سریع با قابلیت جستجو که شما را قادر می‌کند نام نرم‌افزارها را تایپ و آنها را اجرا کنید، متفاوت است.

تعویض کنسول‌های مجازی
توزیع‌کنندگان لینوکس عموما چند کنسول مجازی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که هر یک از آنها ویژگی‌های خاص خودش را دارد. به‌عنوان مثال کنسولی دربردارنده محیط دسکتاپ بوده و کنسول دیگر از نوع متنی است. چنانچه یک کاربر حرفه‌ای لینوکس هستید و قصد دارید میان این کنسول‌های مجازی حرکت کنید، می‌توانید از کلیدهای میانبر Ctrl+Alt+FX کمک بگیرید (FX می‌تواند یکی از کلیدهای F1 تا F12 باشد).

به‌عنوان مثال استفاده از کلید Ctrl+Alt+F1 اولین کنسول مجازی را در اختیار شما قرار می‌دهد و بسیاری از توزیع‌کنندگان لینوکسی کلیدهای Ctrl+Alt+F7 برای دسترسی به کنسول مجازی دسکتاپ طراحی کرده‌اند.

تعویض کنسول‌های مجازی
توزیع‌کنندگان لینوکس عموما چند کنسول مجازی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که هر یک از آنها ویژگی‌های خاص خودش را دارد. به‌عنوان مثال کنسولی دربردارنده محیط دسکتاپ بوده و کنسول دیگر از نوع متنی است. چنانچه یک کاربر حرفه‌ای لینوکس هستید و قصد دارید میان این کنسول‌های مجازی حرکت کنید، می‌توانید از کلیدهای میانبر Ctrl+Alt+FX کمک بگیرید (FX می‌تواند یکی از کلیدهای F1 تا F12 باشد).

به‌عنوان مثال استفاده از کلید Ctrl+Alt+F1 اولین کنسول مجازی را در اختیار شما قرار می‌دهد و بسیاری از توزیع‌کنندگان لینوکسی کلیدهای Ctrl+Alt+F7 برای دسترسی به کنسول مجازی دسکتاپ طراحی کرده‌اند.

اجرای سریع ترمینال
کار کردن با لینوکس نیازمند به‌کارگیری ابزار ترمینال است و هر کاربر لینوکسی مطمئنا با این ابزار نیز آشنایی دارد. ترمینال به اجرای فرمان‌های مختلف شما در لینوکس می‌پردازد و جزو یکی از ضروری‌ترین ابزارها در این سیستم‌عامل به‌شمار می‌رود.

اگر جزو کاربرانی هستید که ترمینال را بیش از هر ابزار دیگری در لینوکس مورد استفاده قرار می‌دهید، پیشنهاد می‌کنیم از این پس برای دسترسی سریع‌تر به آن از کلیدهای میانبر Ctrl+Alt+T کمک بگیرید.

البته این کلیدهای میانبر می‌توانند از سوی شما به کلیدهای دیگری تغییر یابند و حتی شما می‌توانید دیگر کلیدهای میانبر در سیستم‌ عامل لینوکس را نیز مشاهده و نسبت به تغییر آنها اقدام کنید. در بسیاری از توزیع‌های دسکتاپی شما می‌توانید میانبری را برای اجرای یک فرمان یا اسکریپت تعریف کنید. (دسترسی به فهرست میانبرها و مدیریت آنها در اوبونتو با اجرای keyboard توسط Dash و انتخاب تب shortcuts امکان‌پذیر است).

مدیریت میز کارها
میز کارها (Workspace) در لینوکس به شما این امکان را می‌دهد تا فعالیت‌ها و برنامه‌های مختلف خود را در دسکتاپ‌های مجزا گروه‌بندی کرده و به این ترتیب کارهای خود را مرتب کنید.

روش‌های مختلفی برای حرکت میان میز کارها و جابه‌جا کردن پنجره‌های میان آنها وجود دارد که عبارتند از:

ـ کلیک روی گزینهWorkspaces در پنل برای حرکت میان میزکارها یا مشاهده نمای کلی از میزکارهای موجود (در این بخش می‌توانید با کشیدن و رها کردن پنجره‌های مختلف نسبت به جابه‌جایی آنها میان میزکارها اقدام کنید.)

ـ کلیک راست روی نوار عنوان پنجره‌ها و استفاده از گزینه Move to Workspace برای انتقال پنجره موردنظر از میز کاری به میز کار دیگر.

ـ فشار کلیدهای میانبر Ctrl+Alt از روی صفحه ‌کلید و استفاده از کلیدهای کنترلی (چپ، راست، بالا، پایین) برای حرکت میان میزکارها.

ـ فشار کلیدهای میانبر Ctrl+Alt+Shift و استفاده از کلیدهای کنترلی به منظور انتقال پنجره‌ای از میزکاری به میز کار دیگر.

خاموشی خودکار
اگر از اوبونتو استفاده می‌کنید با یک خط فرمان کوتاه و ساده می‌توانید براحتی رایانه خود را برای خاموش شدن در زمان مشخص آماده کنید.
برای استفاده از این قابلیت ‌باید پس از اجرای ترمینال، دستور زیر را در آن تایپ کرده و کلید اینتر را فشار دهید:

sudo shutdown -h +m

توجه داشته باشید در فرمان فوق ‌باید به ‌جای m+ مقدار زمان موردنیاز را به دقیقه مشخص کنید. به‌ عنوان مثال با وارد کردن عدد 60+ رایانه شما پس از 60 دقیقه خاموش خواهد شد.

در صورتی‌که بخواهید رایانه شما در زمان مشخصی خاموش شود نیز می‌توانید از فرمان زیر کمک بگیرید:

sudo shutdown -h hh:mm

در این فرمان باید به‌ جای عبارت hh:mm ساعت موردنظر را وارد کنید. به ‌عنوان مثال با وارد کردن 23:10 رایانه شما راس ساعت 11 و 10 دقیقه شب خاموش خواهد شد.

نکته: پس از وارد کردن فرمان خاموشی در ترمینال و فشردن کلید اینتر، ‌باید رمز ورود به سیستم را نیز وارد و صفحه ترمینال را کمینه کنید.

غیرفعال‌سازی: اگر قصد دارید قابلیت خاموشی خودکار را غیرفعال کنید، می‌توانید از فرمان زیر کمک بگیرید:

sudo shutdown –c

پردازش‌های فعال
از دیگر امکاناتی که اوبونتو در اختیار شما قرار می‌دهد نمایش فهرست پردازش‌های فعال با فرمانی بسیار کوتاه است.

اگر می‌خواهید کنترل بیشتری روی سیستم‌عامل و پردازش‌های در حال اجرای آن داشته باشید توصیه می‌کنیم از فرمان زیر در ترمینال کمک بگیرید:

ps –aux

ترفندهای تاچ‌پد
اگر اوبونتو یا دیگر توزیع‌های لینوکسی را روی لپ‌تاپ خود نصب کرده‌اید، می‌توانید از ترفندهایی که با تاچ‌پد قابل اجراست کمک بگیرید. به ‌عنوان مثال می‌توانید با بالا و پایین کشیدن انگشتان خود روی گوشه سمت راست تاچ‌پد، صفحه را به ‌صورت عمودی اسکرول کنید یا با کشیدن انگشتان خود در امتداد لبه پایینی تاچ‌پد، صفحه را به ‌صورت افقی اسکرول کنید.

همچنین شما می‌توانید با ضربه زدن به گوشه پایین سمت راست تاچ‌پد عملیات کلیک راست ماوس را اجرا کنید. (با توجه به توزیع لینوکسی که مورد استفاده قرار می‌دهید ممکن است برای استفاده از برخی ترفندهای تاچ‌پد ابتدا آنها را فعال کنید.)

تغییر نام (rename) فایل ها و دایرکتوری ها

در محیط های گرافیکی با انتخاب فایل/دایرکتوری و کلیک راست بر روی آن و انتخاب rename امکان تغییر نام فایل/دایرکتوری وجود دارد. در خط فرمان لینوکس و دیگر سیستم عامل های مبتنی بر یونیکس از دستور mv برای rename کردن فایل/دایرکتوری استفاده می کنیم. در واقع mv برای move (یا cut در محیط گرافیکی) یک فایل/دایرکتوری از محلی به محل دیگر استفاده می شود. دستور زیر فایل file1 را از مسیر dir1/ به dir2/ منتقل (نه کپی) می کند.

mv /dir1/file1 /dir2/file1

اما دستور زیر همان کار بالا را انجام می دهد ولی فایل file1 را در مسیر dir2/ با نامی جدید (تغییر نام یا reanme کردن) منتقل یا move می کند.

mv /dir1/file1 /dir2/newfilename

اما می توانیم با فرمت کلی زیر یک فایل/دایرکتوری را در همان محل خودش rename کنیم.

mv OLD_FILE_NAME NEW_FILE_NAME

به طور مثال دستور زیر فایل file1 را در همان محل خودش به newfile تغییر نام (rename) می دهد.

mv file1 newfile

یا دستور زیر پسوند تمامی فایل ها با پسوند rtf. را به پسوند txt. تغییر می دهد. (نام فایل ها تغییر نمی کند بلکه پسوند آنها تغییر می کند)

mv *.rtf *.txt

یا مثال زیر دیارکتوری به نام olddir را به newdir تغییر نام می دهد.

mv olddir newdir

با سوییچ v- خروجی کاملی نشان داده خواهد شد.

mv -v file1 file2

همچنین با سوییچ i- که مخفف interactive است پیش از تغییر نام یک تاییدیه (y/n) از شما گرفته می شود.

mv -vi file1 file2

اگر نام فایل یا دایرکتوری شامل فضای خالی (space-tab) یا کاراکترهای خاص باشد بای نام فایل/دایرکتوری را میان دو quotes یا ‘ ‘ قرار دهیم.

‘ mv ‘old dir name’ ‘new dir name

 

کنترل بر روی shutdown در openSUSE 13.1

تغییر Hostname در openSUSE

در این مطلب چگونگی تغییر Hostname و استفاده از دستور hostname در توزیع RHLE و توزیع های مبتنی بر آن گفته شد. استفاده از دستور hostname در تمامی توزیع های لینوکسی یکسان است. در RHLE باید فایل etc/hostname/ را تغییر دهید اما در توزیع openSUSE باید فایل etc/HOSTNAME/ را تغییر دهید. فایل را با ویرایشگر دلخواه باز کنید و سپس خطی که وجود دارد را پاک کنید و hostname دلخواه ذا وارد کنید.

vi /etc/HOSTNAME

با ویرایش این فایل، تغییرات به طور دائمی اعمال خواهد شد. البته می توانید از دستور hostname نیز به صورت زیر استفاده کنید تا HOSTNAME را به طور موقتی تغییر دهید. تغییرات اعمال شده با دستور hostname پس از خاموش شدن سیستم از میان می رود.

hostname YOUR_HOSTNAME

hostname opensusepc.falearn.ir

openSUSE شامل ابزار مدیریتی قوی YaST است که امکان مدیریت سیستم و تمامی سرویس ها را از طریق خط فرمان و همچنین رابط گرافیکی قوی در اختیار کاربران و مدیران گذاشته است. پس می توانید از این رابط گرافیکی برای تغییر HOSTNAME به صورت زیر عمل کنید. نخست برای باز کردن YaST دستور yast2 در در خط فرمان اجرا کنید. سپس از پنجره باز شده Network Device را انتخاب کرده و از سمت دیگر Network Settings را انتخاب کنید.

سپس از پنجره باز شده برگه Hostname/DNS را انتخاب کنید و در فیلد های مورد نظر مقادیر را وارد کنید.

و در نهایت روی OK کلیک کنید تا مانند پنجره شکل زیر تغییرات اعمال شوند.