روش های برتر مطالعه برای کنکور

- در فواصل زمانی کوتاه اما پیوسته درس بخوانید:

آمار نشان داده که ذهن انسان در زمان های کوتاه و مکرر بسیار متمرکزتر از زمان های طولانی عمل می کند. بنابراین حتی اگر فقط ده دقیقه برای درس خواندن فرصت دارید، آن را به فواصل زمانی کوتاهتر تقسیم کنید. همچنین بهتر است پس از هر ده دقیقه درس خواندن به خودتان استراحت بدهید.
از آنجا که مغز انسان به منظور “ساخت پروتئین” و تجدید نیرو به زمان نیازمند است، این روش کارایی بسیاری دارد. زمان استراحت به مغز فرصت جذب آموخته ها را می دهد، در مقابل درس خواندن برای مدت زمان طولانی نه تنها کسالت آور است، بلکه باعث خستگی، ایجاد استرس و گیج شدن می شود، در نتیجه قدرت یادگیری را کاهش می دهد.
۲- با خیالی آسوده استراحت کنید:

اگر زمان شما اجازه می دهد به منظور تجدید قوا، یک روز کامل را به استراحت بگذرانید. (مثلا” هر یک ماه یکبار ، مخصوصا” بعد از دادن یک آزمون آزمایشی ، یک استراحت یک روزه یا نصفه روزه ، به خود بدهید.)با این کار ممکن است احساس عذاب وجدان کنید و مرتبا با خود بگوئید : “باید امروز را هم درس می خواندم” و زمان گرانبهایی را که به استراحت تخصیص داده اید، با استرس سپری کنید. اما همانطور که در بالا اشاره شد، فراموش نکنید که در حالت استرس مغز اطلاعات جدید را جذب نمی کند. یک روز را به فراغت بگذرانید و احساس بدی از درس نخواندن خود نداشته باشید. فقط سعی کنید در این یک روز بیشتر به فعالیتهای مورد علاقه و خواب بپردازید . کمتر فعالیت ذهنی سنگین ، مثل شرکت در بحثهای سیاسی یا دیدن چند فیلم سینمایی فلسفی و … بپردازید . بیشتر به فعالیتهای سبک بدنی و ورزشی و نشاط آور بپردازید.
۳- وضعیت جسمی خود را در نظر بگیرید:

در زمانهایی که خسته، عصبانی، حواس پرت و شتاب زده هستید درس نخوانید. زمانی که مغز انسان در حالت آرامش است، مانند یک اسفنج اطلاعات را جذب میکند، برعکس زمانی که استرس دارید، تلاش شما برای یادگیری بی فایده است، زیرا در چنین حالتی مغز اطلاعات را دفع میکند. هیچگاه در زمانی که فکر شما به چیزهای دیگری مشغول است، خود را مجبور به درس خواندن و یادگیری نکنید، این کار چیزی جز اتلاف وقت نیست. به همین دلیل همیشه توصیه می کنیم که به حواشی کنکور و نتیجه ی کنکور و حرف مردم و درکل ،موارد استرس زا فکر نکنید.
شعار همیشگی من(( شما فقط درس بخوانید و حداکثر تلاشتان را انجام دهید و در نهایت نتیجه را به خدا واگذار کنید.))
۴- درس ها را در همان روز مرور کنید:

زمانی که چیز جدیدی یاد می گیرید، سعی کنید در همان روز نکات مهمش را دوره کنید. با گذشت چند روز، برای یادآوری آن مطالب به تلاش بیشتری نیاز خواهید داشت. به هر حال یک مرور سریع در انتهای روز، باعث ماندگاری بیشتر در مغز و یادآوری آسانتر مطالب خواهد بود. مخصوصا” در مورد دروس اختصاصی و مطالب سنگین ، مرور و حل کردن چند تمرین ، چند ساعت بعد از تدریس ، بسیار مفید خواهد بود.
۵- مرحله به مرحله پیش بروید:

ممکن است باور نداشته باشید که همیشه از کل به جزء و از بزرگ به کوچک رسیدن ، روش کارایی در امر یادگیری در سنین مختلف است. در زمان درس خواندن ابتدا سعی کنید یک درک کلی از مطلب داشته باشید سپس وارد جزئیات شوید، با این روش امکان موفقیت شما بیشتر می شود.
۶-محیطی مناسب برای درس خواندن فراهم کنید:

برای مطالعه ی مفید داشتن جایی مخصوص این کار ضروریست. بهترین مکان برای مطالعه میز شخصی و اتاقی جدا از جریان های غیر درسی است.
بهتر است میز مطالعه در کنج اتاق قرار داشته باشد به طوری که شما رو به دیوار قرار بگیرید. قرار گرفتن در محیطی بسته می تواند تا حد زیادی در حفظ تمرکز موثر باشد. از اطراف میز کار خود پوستر.مجله. کتاب غیر درسی. ضبط. تلفن وهر چیزی که حواستان را پرت می کند بردارید.
تمام وسایل مورد نیاز برای مطالعه را روی میز قرار دهید تا هنگام مطالعه دائما مجبور نباشید از جای خود بلند شوید.
نور اتاق مطالعه باید کافی و تلفیقی از نور سفید و زرد باشد. مثلا یک لامپ معمولی برای چراغ مطالعه و یک لامپ مهتابی برای اتاق. یا یک لامپ کم مصرف برای چراغ مطالعه و یک لامپ معمولی برای اتاق.
چراغ مطالعه باید حداقل ۳۰ سانتی متر با کاغذ فاصله داشته و اگر راست دست هستید در سمت چپ میز و اگر چپ دست هستید در سمت راست میز قرار گیرد.
مطالعه مقدس استپس همیشه درست پشت میز بنشینید یعنی تمام مفاصل بدنتان زاویه ی ۹۰ درجه داشته باشند. هرگز هنگام درس خواندن لم ندهید. دستتان را زیر سرتان نگذارید. روی میز نخوابید و … وهمیشه صاف بنشینید و هر وقت خسته شدید از جای خود بلند شوید. کمی داخل اتاق قدم بزنید و چند حرکت کششی انجام دهید سپس دوباره مشغول مطالعه شوید.
حتی اگر میز مطالعه ی شخصی هم ندارید روی صندلی نشسته ودرس بخوانید چون روی زمین زودتر خسته می شوید.و
هرگز.هرگز.هرگز دراز کشیده و در رختخواب درس نخوانید.
تمام موارد بالا شرایط ایده آل برای مطالعه اند و لازم نیست همه ی این شرایط محیا باشند تا شما درس بخوانید. یادتان باشد کسانی در شرایطی کاملا متضاد با اینها به بهترین موفقیت ها رسیده اند.
خودِ درس خواندن اصل است پس هیچگاه اصل موضوع را فراموش نکنید.
۷- میزان خستگی مغزتان را در نظر داشته باشید:

کاملا طبیعی است که گاهی مغز انسان در اثر خستگی، مطالب را فراموش می کند، این امر هرگز بدان معنا نیست که شما آدم کودنی هستید، به جای عصبانی شدن، سعی کنید چنین حالتی را پیش بینی کنید و با آن کنار بیایید.
تصور کنید که مغز شما لایه های اطلاعات را به ترتیب روی هم می چیند، با قرار گرفتن اطلاعات جدید در سطوح بالا، اطلاعات لایه های پایین تر کهنه شده و به آسانی قابل دسترس نخواهند بود، بنابراین به فراخوانی شما دیرتر جواب می دهند، مرور کردن تنها روش جلوگیری از چنین پیشامدی است. تست زدن بعد از خواندن مطلب هم یک نوع مرور محسوب می شود، تا آزمون!
۸- با برنامه ریزی مناسب، درس خواندن را به عادت تبدیل کنید:

عموما” اگر ساعات مشخصی از روز را برای درس خواندن برنامه ریزی کنید، خیلی زود به آن عادت خواهید کرد. بدون تخصیص ساعات مشخصی از روز، ممکن است هیچگاه وقت درس خواندن پیش نیاید. یک روش مناسب برای این کار یادداشت کردن زمان در دفتر روزانه است، درست مثل اینکه از پزشک وقت گرفته اید. برای این کار می توانید از جدول برنامه ریزی اسکینر ،استفاده کنید.
۹-هدف داشته باشید:

یکی از دلایل اصلی که باعث می شود افراد به اهداف خود نرسند این است که معمولا آنها را دست نیافتنی می پندارند. در صورتی که با برنامه ریزی و مدیریت صحییح می توان به کلیه اهداف خود دست یافت.
کافی است سعی کنید فرق بین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را دریابید، اهداف بلند مدت را مانند یک رویا در ذهن بپرورانید و نگه دارید، در عین حال فعالیت های روزانه زندگی را به اهداف کوتاه مدت اختصاص دهید. مثلا” پولدار شدن ، مهندس شدن ، پزشک شدن و …. اهداف بلند مدت و مبهمی هستند. هر کدام از اینها مسیرهایی را می طلبند که شما باید این مسیرها را با تلاش و دستیابی به اهداف کوتاه مدت ، سپری کنید . مثل فارغ التحصیلی از دانشگاه با معدل خوب و اندوختن مهارت و تجربه در حین تحصیل ، قبل از آن ، گذشتن از سد کنکورو…. تا برسد به کوتاه مدت ترین هدف ، مثل اینکه فردا از ۸ تا ۱۰ باید زیست بخوانم و….
۱۰- ناامیدی دشمن یادگیری است:

افرادی که دائما خود را به دلیل کندی در یادگیری سرزنش می کنند، حتی اگر پیشرفتی مناسب و قوه یادگیری بالایی داشته باشند، همواره در استرس به سر می برند. در مقابل افرادی که به خود و سرعت یادگیری شان اطمینان دارند، حتی اگر از هوش و استعداد کمتری نسبت به گروه قبل برخوردار باشند، نتیجه کارشان بهتر است، زیرا این افراد انرژی خود را صرف نگرانی و حساسیت های بی مورد نکرده ، آهسته و پیوسته پیش می روند.
نکته ی آخر:

روش تست زدن درس های عمومی
پس از آنکه اطمینان نسبی حاصل کردید که درس را یاد گرفته اید. پس از گذشت حداقل ۴۸ ساعت و حداکثر ۱۳۰ ساعت به سراغ تست ها بروید.
حتما تست ها را با نمونه سوالات کنکور های سراسری سال های گذشته شروع کنید و بعد به سراغ نمونه سوالات آزاد و در نهایت به سراغ تست های تالیفی بروید.
حتما از همان ابتدا تست ها را در زمان معین بزنید و برای هر تست عمومی به طور متوسط ۳۰ ثانیه زمان در نظر بگیرید.
پس از اتمام درصد خام خود را به این ترتیب محاسبه کنید:
تعداد صحیح ضربدر سه منهای تعداد غلط تقسیم بر کل سوالات ضربدر سه اگر این درصد زیر ۵۰ باشد باید بدون تعارف بگویم شما هیچ چیز از درس نفهمیده اید و باید از اول درس را بخوانید.
درصد ایده آل بالای ۸۰ درصد است.
البته گاهی درصد پایین در اثر کمبود زمان به وجود می آید. اگر اوایل به این موضوع برخوردید ، زیاد مهم نیست ولی بعد از چند سری تست زدن نباید وقت کم بیاورید.

منبع: مدرسه اینترنتی تبیان

چرا تست بزنیم
قطعاً هر کدام از شما در طول زندگی با نوعی آزمون روبرو شده اید میدانید که هر آزمونی چه به صورت کتبی، شفاهی و یا عملی، از سؤالات مختلفی تشکیل شده است. در هر آزمون پاسخی که داوطلب به سؤالات میدهد، باید با توجه به نوع سؤالات مطرح شده باشد.
در یک آزمون ممکن است نوع سؤالات به صورت انتخاب کردن باشد و شرکت کننده مجبور باشد که پاسخ صحیح را از بین جواب های داده شده به سؤالات انتخاب کند و یا مجبور باشد به سؤال هایی که به آنها سؤالات جواب دادنی میگویند، پاسخ دهد. در آزمون سراسری معمولاً سؤالات به صورت انتخاب کردنی است؛ یعنی یک سؤال با چهار گزینه همراه است و داوطلب باید پس از خواندن سؤال یکی از چهار گزینه را به عنوان پاسخ صحیح انتخاب و در فرم مخصوص پاسخنامه در خانه مربوط سیاه کند. به همین دلیل برای موفقیت در آزمون سراسری اهمیت دارد که علاوه بر مطالعه دقیق مطالب درسی، آشنایی با نوع سؤال های تستی را نیز بیاموزیم. مسلماً داوطلبانی که تست تمرین کرده و با شیوه پاسخ به سؤال های تستی آشنایی داشته باشند، در آزمون نسبت به افرادی که هیچ گونه آشنایی با این گونه سؤالات نداشته باشند، بهتر عمل میکنند.البته گاهی تعدادی از داوطلبان به جای مطالعه همزمان با تست فقط تلاش در کسب مهارت در تست زدن کرده و تمام زمان خود را صرف تمرین تست میکنند. این دسته از داوطلبان فقط شکل ظاهری سؤالها و پاسخها را حفظ میکنند؛ بدون اینکه تلاشی برای فهمیدن داشته باشند و قطعاً در کنکور دچار مشکل میشوند. دلیل این مسأله آن است که ممکن است نحوه سؤال و جواب در کنکور، متفاوت از آن چیزی باشد که داوطلب قبلاً تمرین کرده است. برای اینکه داوطلب درکنکور موفق عمل کند، باید تمرین تست زنی را در سه مرحله انجام دهد.
مرحله اول باید همزمان با درس خواندن باشد؛ یعنی بعد از خواندن هر بخش، میبایست تست همان بخش را تمرین کرد.
در مرحله دوم باید بعد از مطالعه کل کتاب، تمام تست های آن کتاب را تمرین کرد.
مرحله سوم بعد از عید نوروز است؛ یعنی زمانی که کل دروس تمام شده است. در این مرحله باید تست های همه دروس تمرین شود. تمرین تست های مختلط، آمادگی داوطلب را برای کنکور بیشتر میکند. اگر در پاسخ دادن به تستی دچار مشکل شدید، باید به سراغ کتاب یا جزوه تان بروید و دوباره مبحث مربوط به آن تست را بخوانید تا هیچ نکته مبهمی در ذهنتان باقی نماند. همچنین شرکت در آزمون های معتبر بسیار مفید است. چنانچه امکان شرکت در آزمون های معتبر نباشد، میتوانید خودتان شرایطی را شبیه به آزمون سراسری به وجود آورید؛ یعنی با استفاده از سؤال های تستی که در اختیار دارید و با تعیین تعداد سؤالها و مدت زمان پاسخگویی برای هر درس، از خود آزمون به عمل آورید.
عوامل مؤثر در تست زدن
زمان
یکی از مشکلاتی که داوطلبان در حین پاسخگویی به سؤالها با آن روبرو میشوند، کم آوردن وقت و دستپاچه شدن آنهاست. برای برطرف نمودن این مشکل باید سعی کنید که وقت خود را با توجه به ارزش هر سؤال زمان بندی کنید و مدت زمانی که برای پاسخگویی به آن سؤال تعیین شده، هماهنگ باشد.
سرعت عمل سرعت عمل باعث استفاده مطلوب ما از مزان میشود و در آزمون های تستی اهمیت بسزایی دارد. چنانچه داوطلب با آمادگی کامل در جلسه آزمون شرکت کند، با حضور ذهن میتواند پاسخ دهد؛ زیرا سؤالها برای او آشنا خواهد بود و با مشکل اتلاف وقت روبرو نمی شود. نکته مهم در سرعت عمل این است که اگر شما در موقع پاسخگویی، پاسخ سؤالی را فراموش کرده باشید، میتوانید کنار آن سؤال تیک بزنید و به بقیه سؤالها بپردازید ودر مرحله آخر که وقت اضافه آوردید، با خونسردی و آرامش بیشتر در مورد آن سؤال فکر کنید.
دقت
دقت نکته مهم دیگر در تست زدن دقت است. در پاسخ به سؤال های چهار گزینه ای باید دقت کنید که خانه را اشتباه پر نکنید. خیلی از داوطلبان با آمادگی کامل سر جلسه حضور مییابند، ولی با یک بی دقتی، پاسخ سؤالی را در یک خانه دیگر که مربوط به سؤال دیگری است، پر میکنند و بدون توجه به شماره سؤال ها، همه پاسخها را تا آخر جابجا میزنند. لذا دقت کنید که در موقع پر کردن پاسخنامه دچار چنین اشتباهی نشوید و شماره هر سؤال را با شماره پاسخنامه تطبیق دهید. سؤالها و جوابها را دقیقاً بخوانید. نکات ریزی در سؤال های چهار جوابی هست که ممکن است خواننده را دچار اشتباه کند که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
در سؤال هایی که آخر آنها به کلمه ” میشود ” و ” نمی شود ” ختم میشود، ممکن است داوطلبی که سؤال را دقیق نمی خواند، این کلمات را اشتباه ببیند و در نتیجه گزینه را اشتباه انتخاب کند.
نکته دیگر این است که در آزمون های چهار گزینه ای معمولاً چهار گزینه شباهت زیادی به هم دارد و ممکن است داوطلب با خواندن اولیه گزینه، آن را صحیح بداند و از خواندن سه گزینه دیگر صرف نظر کند. توجه داشته باشید که چهار گزینه را حتماً بخوانید و با مقایسه آنها با یکدیگر صحیحترین گزینه را انتخاب کنید.
در سؤال های جور کردنی بتدریج که موارد را با هم جور میکنید، آنها را حذف کنید. در این صورت پاسخها کمتر خواهد شد و احتمال کاربری مجدد آنها کاهش خواهد یافت.
در موقع حدس زدن معمولاً اولین حدس شما درست است. بنابراین زیاد وسواس به خرج ندهید تا جواب را عوض کنید؛ مگر در مواقعی که مطمئن هستید.
پاسخ هایی را که میدانید غلط است، کنار بگذارید و بدین طریق تعداد پاسخها را محدود کنید تا احتمال پیدا کردن پاسخ صحیح را بیشتر کنید.
سؤال های آسان را زودتر جواب دهید. اگر احساس میکنید که سؤالی پیچیده است، وقت خود را زیاد روی آن سؤال تلف نکنید؛ کنار آن علامت بگذارید تا بعداً به آن پاسخ دهدی.
همه سؤالها را جواب ندهید. سؤال هایی که تصادفی پاسخ داده میشود، شانس موفقیت فرد را کمتر میکند؛ چون هر پاسخ غلط، نمره ای منفی در پی دارد. بنابراین تا جایی که امکان دارد، از دادن پاسخ های تصادفی پرهیز کنید. در نهایت پاسخها را مرور کنید، اما سعی در عوض کدرن پاسخها نداشته باشید.
سؤال هایی را که احساس میکنید اشتباه پاسخ داده اید، یک بار دیگر بررسی کنید. به عقب برگردید و دوباره با دقت بیشتری مطالب مربوط به آن را بخوانید تا اشکالتان برطرف شود. خلاصه ای از آنچه را که در پاسخگویی به سؤال های چهار گزینه ای و انتخاب گزینه صحیح لازم میدانستیم، برایتان آوردیم. با به کار گیری نکات مذکور میتوانید توانایی روش صحیح تست زدن را در خود افزایش دهید و نقاط ضعف خود را از بین برده تا بهتر بتوانید خود را برای آزمون سراسری آماده سازید. ما هم برای همه شما آروزی توفیق میکنیم.
.leitnerbox.ir

يادگيري خلاق


يادگيري خلاق عبارت است از: توانايي يادگيري بيشترين مطالب در كمترين زمان، به خاطرسپاري هميشگي و به خاطرآوري راحت و كامل مطالب همراه با خلاقيت.
براين اساس ميبايست سرعت مطالعه را در زمان كمتري مورد مطالعه قرارداد و همچنين از شرايط مطالعه و سيستمهاي مطالعه و نحوه سازماندهي مطالب و ثبت آن در حافظه از طريق فعال كردن مغز و استفاده از شيوههاي يادياري آگاه شد تا درك مطالب كامل و خلاقانه، بهخاطرسپاري راحت، كامل و سريع صورت پذيرد.

گسترش روزافزون حجم اطلاعات و نثر انبوهي از كتب و منابع ديگر و همچنين دگرگوني در مناسبات و روابط توليدي و همچنين افزوني دانش و ايجاد شاخههاي جديد در علوم مختلف و ارتباط آن با تكنولوژي از اموري هستند كه ضرورت بهرهبرداري از اطلاعات در زمينههاي مختلف علمي را بيان ميكنند.

در زمنيه يادگيري به 3 اصل بايد توجه شود: اولين اصل يا مرحله اول، ديدن است. مطالعه بدون ديدن امكانپذير نيست، اما بايد به كلمات نگاه كنيم و آنها را بشناسيم تا اطلاعاتمان كامل شود. دومين مرحله، خواندن است. خواندني كه به صورتهاي مختلف ظاهر ميشود: كلمه خواني، عبارتخواني و انديشه خواني.

سومين و آخرين مرحله در زمينه يادگيري مرحله درك است. خواندني كه همراه با درك و فهم كامل صورت گيرد، يعني به خاطر بسپاري و به يادآوري مطالب و تعميم آن و تحليل آن به خوبي صورت گرفته باشد.

نكاتي در رابطه با خواندن

در هنگام خواندن بايستي به نكتههاي زير توجه كرد:

1 - كتاب در فاصله حدود 30 سانتيمتري قرار گيرد.

2 - صاف نشستن هنگام مطالعه

3 - زير عبارات مورد نظر خط ببريم (با دست زير كلمات اشاره كنيم و خط ببريم)

4 - از راست به چپ در متون فارسي و از چپ به راست متون انگليسي

5 - دست روي صفحه كتاب كشيده شود، نه در هوا و حالت يكنواخت باشد نه حالت ضربهاي

6 - هنگام انتقال به صفحه بعد دست از روي صفحه بلند ميشود و در ابتداي خط بعدي قرار ميگيرد.

عوارض و آفت مطالعه

در زمينه يادگيري و مطالعه مشكلاتي وجود دارند كه به ذكر آنها ميپردازيم:

1 - عدم توانايي در درك و به خاطر سپاري تمام مطالب 2 - فراموشي 3- عدم توانايي در به يادآوري راحت و سريع مطالب ذخيره شده در حافظه 4- عدم توانايي در پيوند مطالب با يكديگر 5- عدم توانايي در تحليل مطالب 6- عدم توانايي در ارائه مطالب تازه و كشف مفاهيم جديد 7 - بيعلاقه بودن به مطالعه 8 - كسالت و خستگي 9 - حواسپرتي 10 - عدم توانايي در عبارت خواني يا انديشه خواني 11 - ناتواني در بازيابي مطالب و پايين بودن سرعت مطالعه و مهمترين مورد شيوه نادرست مطالعه است.

پس بايد به اين نكته اشاره كنيم كه تا شيوه مطالعه خود را صحيح نكنيم مطالعه همراه با يادگيري و درك مطالب صورت نخواهد گرفت.با توجه به تحقيقاتي كه درباره روشهاي مخلتف مطالعه صورت گرفته است، همگي بر اين مسئله اتفاق نظر دارند كه بيشترين بازدهي در مطالعه، برمبناي يادداشتبرداري به دست ميآيد.

اگر مطالعه همراه با يادداشتبرداري باشد، ميزان بازدهي افزايش مييابد. اگر به صورت خلاصهنويسي صورت بگيرد بازدهي آن به 40 درصد ميرسد. در صورتي كه اگر يادداشتبرداري حاوي نكات مهم و كليدي باشد بازدهي آن به 50 درصد خواهد رسيد.

تنظيم نكات كليدي به 2 روش انجام ميگيرد: خطي و شبكهاي و تنظيم نكات. در روش يادداشتبرداري به روش خطي حدود 60 درصد بازدهي را خواهيم داشت، در صورتي كه در يادداشتبرداري به روش تنظيم نكات حدود 100 درصد بازدهي خواهيم داشت.

تنظيم نكات كليدي

نكات كليدي از يك يا چند كلمه تشكيل شده است كه ميتواند كلمات اصلي يا فرعي باشد و از چنان موقعيتي برخوردارند كه با ديدن آنها تمام مطالب به ذهن تداعي ميشود. فقط بايد نكاتي را يادداشت كرد كه وجود آنها ضروري باشند و از كلمات و جملات غيرضروري خودداري كرد و بايد تلاش كرد تا تعداد كلمات كليدي كمتر باشند اما حجم مطالب گستردهتر.

راهكارهاي يادگيري خلاق و به خاطرسپاري اطلاعات عبارت است از:طرح شبكهاي، طبقهبندي، داستانسرايي، تصاوير ذهني، گره مكاني، مشاهده ذهني، نمادها، كلمات مشابه و مأنوس، حرف اول، موسيقي و آهنگ، شعر و نظم، كاربرد.

تصاوير ذهني: بهرهگيري از حروف، شعر و... در زمينه يادگيري مانند يادگيري فرمولها

گره مكاني: استفاده از مكاني واقعي يا تخيلي براي يادگيري بهتر

مشاهده ذهني: استفاده از تجسم به منظور يادگيري

حرف اول: به طور مثال از پيوند حرف اول نام آثار گنجوي كلمه ملخها پديد ميآيد.

در زمينه طبقهبندي و داستانسرايي؛ موسيقي و آهنگ، شعر و نظم هم كه مشخص هستند. كه يادگيري با استفاده از هر يك از اين روشها پايدار و با ثبات هستند.

بايد به نقطهاي برسيم كه با نكات كليدي اندك تمامي متن مورد نظر را مطالعه كنيم. پس از استخراج نكات كليدي به دو صورت نسبت به ثبت آن اقدام ميگردد: در نظام خطي، نكات كليدي در پي يكديگر به صورت افقي و عمودي ثبت ميشوند و بازيافت مطالب به اين شيوه صورت ميگيرد. در اين شيوه يادداشتبرداري صورت ميگيرد اما هيچ تضميني بر جلوگيري از افتادگي بخش مستقلي از نكات كليدي را ندارد.

براي پرهيز از اين كار نياز به استفاده از نظام شبكهاي احساس ميشود. در نظام شبكهاي نكات كليدي برحسب موضوع در شاخههاي اصلي و فرعي طبقهبندي و ثبت ميگردد.

در اين نظام، جايگاه هر نكته در ارتباط با ساير مفاهيم مشخص است. در هنگام بازيابي مطالب، با به خاطر آوردن عنوان مطلب و شكل طرح شبكهاي و جايگاه هر يك از شاخههاي اصلي و ديگر نكات كليدي، ذهن با شروع حركت خود از عنوان مطلب و پايان حركت خود كه به آخرين نكته فرعي ختم ميشود مسير خود را طي ميكند و هيچ مطلبي از نظر دور نميماند و تمامي مطالب به يكديگر متصل هستند.

درس هایی که دوست شان نداریم!

شاید شنیده باشید که گفتهاند، آدمهای موفق، آنهایی هستند که کارهای سختشان را ابتدا به ساکن انجام میدهند. بهویژه کارهای سختی که علاقهای هم به آنها نداشته باشند. شاید به همین دلیل است که آدمهای موفق دور و بر ما کم هستند چراکه کمتر از 2درصد افراد حاضرند شرط فوق را در فعالیتهایشان لحاظ کنند و در بدو امر و یا اول روز کاری را انجام دهند که به آن علاقه ندارند و به قول آن بزرگ: «قورباغهشان را قورت دهند.»

چنین شرایطی نهتنها در زندگی روزمرهی ما جریان دارد، بلکه در کنکور پیش روی شما نیز بهوضوح به چشم میخورد. دانشآموزان مختلف (برحسب شرایط آموزشی خود) به برخی درسها علاقهی ویژه دارند و به برخی دروس وابستگی خاصی ندارند.

در درسهای مورد علاقه، نمرات و امتیازات خوبی کسب میکنند و در درسهایی که از خواندنشان لذت نمیبرند، نمرات و امتیازات خوبی ندارند. در اغلب موارد هم بدون توجه به سابقهی کار خود در این درسها، یکطرفه به قاضی رفته و و به این نتیجه میرسند که «من این درس را یاد نمیگیرم، پایهام ضعیف است و...» در حالی که با کمی تأمل درمییابیم بهراستی اینگونه نیست و عوامل مختلف و متفاوتی در یادگیری و یا عدم یادگیری یک درس دخیل است که در اینجا به آنها خواهیم پرداخت.

برای مثال در کنکور امسال (1387) در گروه علوم تجربی، اگر به درصدهای (تعدادی از) صد نفر اول منطقهی 1 تا 3 سازمان سنجش نگاهی بیندازیم، خواهیم دید مثل هر سال، میانگین درصد درس زبان انگلیسی در منطقهی 1 بهتر از منطقهی 2 و منطقهی 2 بهتر از منطقهی 3 است.

در کل شرکتکنندگان هم مثل هر سال تقریباً این تفاوت وجود دارد. استناد به میانگین صد نفر اول، به این دلیل است که مطمئن باشیم دانشآموزی که در منطقهی 3 سازمان سنجش کشور توانسته در رشتهی تجربی، رتبهی 3 منطقه و رتبهی 92 کشور را کسب کند، حتماً قدرت یادگیری خوبی داشته است. بهطوری که در درسهایی مثل زیست، 97درصد و عربی 91درصد را کسب نموده است. در حالی که در درس زبان انگلیسی که اینجا مدنظر ماست، امتیاز او 51درصد بوده است.

جالب است بدانیم همرتبههای او (92 کشور) در منطقهی 1 و منطقهی 2 سازمان سنجش در درس زبان انگلیسی، به ترتیب امتیاز 81درصد و 89درصد را کسب نمودهاند. (جالبتر آنکه در درس زیست و عربی که دروس تعیینکنندهای در دروس اختصاصی و عمومی تجربی هستند، این دانشآموز منطقهی 3 سازمان سنجش، بسیار بهتر از از رقبای خود در دو منطقهی دیگر عمل کرده است.)

با این اطلاعات، همگی درمییابیم رتبهی 92 کشور در رشتهی تجربی از شهر زابل نمیتواند قدرت یادگیری محدود یا ناقصی داشته باشد، بلکه در بعضی دروس توانسته توانایی بسیار جالبی از خود نشان دهد، حتی در یادگیری یک زبان غیر از زبان مادری مثل عربی. پس نمیتوان پذیرفت که او نتوانسته زبان انگلیسی را بهخوبی یاد بگیرد، بلکه مشکل در جایی دیگر است که موضوع اصلی بحث ما خواهد بود.

گفتیم میانگین زبان انگلیسی در منطقهی 1 سازمان سنجش کشور (شامل شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز) بسیار بالاتر و بهتر از منطقهی 2 (شامل شهرهای کوچکتر) و منطقهی 3 (شامل استانهای محروم، روستاها و شهرهای بسیار کوچک) میباشد. دلیل این امر را میتوان بهراحتی حدس زد. مسلماً دانشآموزان در شهرهای بزرگ، امکان بسیار زیادی برای شرکت در کلاسهای زبان علاوهبر کلاسهای مدرسه را دارا میباشند و از همه مهمتر، جو حاکم بر این شهرها، سبب میشود اغلب دانشآموزان با هر توان علمی، در این کلاسها شرکت کنند و سالها، ساعتهای متوالی و قابل توجهی را صرف یادگیری زبان کنند.

درنهایت این موضوع باعث اختلاف فاحش درصد زبان، بین این سه منطقه در کنکور میگردد و برخی از ما بدون توجه به این پیشزمینه، فکر میکنیم در منطقهی 3، توان یادگیری زبان، پایینتر از دیگر شهرهاست. مسلماً دانشآموز زابلی نیز به همین دلیل در این درس توانایی کمتری از خود نشان داده است.

تمام این آمارها و اطلاعات، به ما نشان میدهد یادگیری و نتایج افراد در آزمونها، تحت تأثیر عوامل متعددی است که کمتر به آنها توجه شده است. اولین مورد مهمی که در درسهای ناخوشایند (!) دچارش هستیم، یک چرخهی معیوب است که گره را کورتر میکند. یعنی دانشآموز در سالهای متوالی، به یک درس کمتر توجه کرده و بهجز جزوهی دبیر یا کتاب درسیاش، چیزی نخوانده است، آنگاه نتایج متوسط یا ضعیفی در آن درس بهدست آورده است، از طرف معلم آن درس، یا هیچگاه تشویق نشده یا حتی تنبیه یا تحقیر شده است، به این نتیجه رسیده که درس سختی است و او آن را یاد نمیگیرد و از معلم آن درس هم خوشش نمیآید، درس را یا کنار گذاشته یا در صورت اجبار آن را خوانده و مسلم است که نتایج مطلوبی نداشته است، باز از این درس متنفر شده و این چرخهی معیوب و منفی، دائماً تکرار شده است.

برای رهایی از نتایج ضعیف، این چرخه باید توسط خود دانشآموز (و نه معلم و مشاور و مدیر و...) متوقف گردد و سپس به چرخهای سالم و مثبت بدل گردد که در انتها آن را نیز ترسیم خواهیم کرد.

حال ببینیم پیششرطهای این توقف و و ایجاد چرخهی جدید چیست و چگونه میتوان به آن دستیافت. از این پس به مراحل ایجاد چرخهی مثبت برای درسهایی که به آنها علاقه نداریم، میپردازیم:
الف) درسی که کمتر دوست دارید، اول بخوانید:
در ابتدا گفتیم یکی از رمزهای موفقیت، ارادهایست که سبب میشود ما برحسب اولویت تصمیم بگیریم و نه همچون کودکان برحسب دلخواه خود. پس اگر دانشآموز میبیند نتیجهی نهایی او به سبب کمتوجهی به یک درس تحتالشعاع قرارگرفته است، لازم و ضروری است اولویت مطالعهی خود را برحسب چنین درسی تنظیم کند تا تلاشهای دیگرش کمثمر نگردد.

شاید بپرسید چرا اینگونه درسها را باید اول بخوانیم؟
مهمترین مسأله در عدم مطالعهی این دروس، به تأخیر انداختن آنهاست. اغلب دانشآموزان به دلیل عدم علاقه به برخی دروس، آنها را نمیخوانند و در ابتدای کار مطالعاتی سعیمیکنند درسهای مورد علاقهی خود را مرور کنند و این کارهای مورد علاقه، بهقدری طولانی میشود و انرژی دانشآموز را کاهش میدهد که در انتهای کار (که اصولاً آخر شب است) حوصله و توانی برای مطالعهی درسهای اینچنینی (که دوستشان ندارید) باقی نمیماند و درس، از برنامه حذف میشود و میماند برای روز بعد.

فردا هم این سناریو دوباره تکرار میشود و روز از نو، روزی از نو! به همین دلیل اولین حرکت مثبت و مؤثر دانشآموزان باید این باشد که در برنامهریزی و اجرای برنامهی خود، در ابتدا حتماً درسهایی را مطالعه کنند که علاقهی کمتری به آنها دارند.
ب) درسی را که کمتر دوست دارید، همیشه بخوانید:
یکی دیگر از مشکلات عمدهی دانشآموزان در برخورد با این درسها، مرور کم آنهاست. یعنی فرد با اینکه میداند در درسی ضعیف است، در هفته فقط آن را یکبار میخواند و دیگر آن را تکرار نمیکند. این شیوهی مطالعه سبب میشود فراموشی فرد در آن درس بیشتر شود و عدم نتیجهگیری (در عین مطالعهی درس) باعث میشود چرخهی معیوب آن متوقف نگردد. پس لازم است که اینگونه درسها علاوهبر مطالعه باید مرور شوند تا پس از مدتی، نتایج مثبت را شاهد باشیم.

شاید بپرسید وقتی درسی را دوست نداریم، چهطور دائم بخوانیم؟
مهمتر اینکه شاید درسی از نظر شما ارزش مطالعهی دائمی را نداشته باشد. مورد بعدی و توضیح آن، جوابگوی این مشکلات خواهد بود.
ج) درسی را که کمتر دوست دارید، کوتاه بخوانید:
وقتی فردی به درسی مثل ریاضی کمعلاقه است، اشتباهی که میکند، اینگونه است؛ او درس ریاضی را در طول هفته مطالعه نمیکند و درسی را هم که معلم داده است، مرور نمیکند تا وقتی موقع امتحان فرامیرسد یا باید تکالیفش را به معلم تحویل دهد، در یک بعدازظهر بهصورت انفجاری مینشیند و دهها تمرین را که موضوع اصلی آن را خوب یاد نگرفته، حلمیکند و در این بین به دهها مشکل حلنشدنی برمیخورد، اما چون فرصت کافی برای رفع اشکال و یادگیری ندارد، در عین خستگی و درماندگی، تمرینها را به هر شیوهای که شده (حتی از روی پاسخنامه) حلمیکند تا تحویل دهد یا برای امتحان یاد بگیرد.

این کار که حتی برای برخی تا 4 و 5 ساعت هم به طول میانجامد، چند بازخورد منفی دارد. اول اینکه با هر جواب غلط و عدم یادگیری آن تلقین و تکراری صورت میگیرد مبنی بر عدم یادگیری درس و دوم نمرهی بد امتحان فردا یا برخورد نامناسب دبیر خود سبب تنفر بیشتر از آن درس میشود.

دانشآموز هم تا مدتها دیگر حاضر نیست آن درس را بخواند (در عین حالی که تصور میکند به اندازهی کافی برای آن وقت گذاشته و آب در هاون کوبیده است!) و در مراحل بعد نیز این شرایط و نمرات تکرار میشود. به همین سبب لازم و ضروریست دانشآموزان اینگونه درسها را کوتاهمدت اما همیشه مطالعه کنند چراکه وقتی شما به جای 5 ساعت مداوم، یک ساعت یا 45 دقیقه برای چنین درسی وقت صرف میکنید به جای مثلاً 80 مسألهی ریاضی که نیمی از آنها غلط شود، 15 مسأله حلمیکنید که حتی اگر نیمی از آنها غلط شود، فرصت و حوصلهی رفع اشکال و یادگیری هریک از آنها را دارید.

همین امر از لحاظ روحی شما را نیز ناامید نمیکند (40 مسألهی غلط در یک روز کجا و 70 مسأله کجا!) مهمتر اینکه همیشه خواندن در عین کوتاه خواندن، حتماً شما را از تنگنای امتحان و پرسش کلاسی و استرس آن میرهاند و هیچگاه مجبور نخواهید بود تکالیف حجیم و مسألههای زیاد را یکجا و در یک روز انجام دهید. گاهی با روزی 10 تا 15 دقیقه میتوانید درسهای عمومی را به بهترین نحو یاد بگیرد و به آنها علاقهمند شوید.
د) درسی که کمتر دوست دارید، حتماً در همان روز تدریس مطالعه کنید:
این کار اگرچه برای تمام درسها لازم است، در اینگونه دروس واجبتر است. چراکه در چرخهی معیوب اشاره کردیم عدم علاقه، سبب تمرکز پایین در کلاس میگردد و اگر دانشآموز مطالعهی این درس را به بعد موکول کند، آنچه را هم که بهصورت کموبیش در کلاس درس آموخته، فراموش میکند. در حالی که مرور درس در همان روز، یادگیری فرد را به دلیل حضور ذهن، سریعتر شکل میدهد. حتی فرد میتواند درصورت داشتن فرصت، مثالها و مواردی که در کلاس حل شده، دوباره حلکند تا یادگیریاش کاملتر گردد.
ه) به درسی که کمتر دوست دارید، علاقه نشان دهید:
تحقیقات نشان میدهد کمکگرفتن از قسمت ناخودآگاه مغز، در یادگیری بسیار مؤثر است. مثلاً ایجاد علاقه نسبت به مطالب مورد مطالعه، سبب یادگیری در زمان کمتر میگردد. حتی تظاهر به داشتن علاقه به یک مطلب، قدرت یادگیری را افزایش میدهد. دلیل این امر به «اثر بالارد» معروف است که میگوید: بعد از مطالعه، قسمتی از مغز هنوز به فعالیت خود در زمینهی یادگیری و یادآوری مطالب خواندهشده، ادامه میدهد. درست مانند وقتی که پا را از روی پدال گاز برمیدارید، اما ماشین همچنان به حرکت خود ادامه میدهد. ایجاد انگیزه برای یادگیری مطالب، تأثیر این اثر را بیشتر میکند. جالب است بدانیم بسیاری از کشفیات مهم مانند انسولین در اثر فعالیت ناخودآگاه ذهن و در خواب حاصل شده است.
و) در درسی که کمتر دوست دارید، با تمرکز در کلاس حاضر شوید:
یادگیری دقیق و کامل، از کلاس درس شروع میشود و متأسفانه وقتی به درسی علاقهمند نیستیم، در کلاس هم به آن توجه نمیکنیم و گاهی از معلم آن درس هم دل خوشی نداریم. ایجاد علاقهی مصنوعی که در بالا ذکر شد میتواند در ابتدا این مشکل را کاهش دهد. همچنین یک زمان ذهنی قبل از کلاس به خود بدهیم که: «امروز میخواهم دقیق به درس گوش بدهم و کامل یاد بگیرم.» این فعالیتها در کنار مرور درس روز بلافاصله پس از رسیدن به خانه و حتی در زنگ تفریح و پس از کلاس میتواند شروع خوبی برای یادگیری عمیق و جلب علاقه به درس باشد.
ز) از وقت مرده برای درسی که کمتر دوست داریم، استفاده کنیم:
وقتهای مرده دراصطلاح به زمانهایی گفته میشود که فرد تسلطی بر ادارهی آن در حالت عادی ندارد و کارهای طولانیمدت یا بسیار جدی نمیتواند انجام دهد. برای مثال، زنگ تفریح، فاصلهی بین منزل تا مدرسه و بالعکس که گاهی سواره رفت و آمد میکنید، قبل از استراحت بعدازظهر، قبل از آمادهشدن سفرهی غذا، قبل از خواب و... میتواند جزو این زمان مرده بهحساب آید. در این ساعات فرد میتواند با مرور جزوهی دبیر، فکر کردن به یک مسأله، تمرین یا تستی که نتوانسته حلکند، خود را سرگرم نماید. تمام این فعالیتهای ریز و کوچک میتواند سبب جلب علاقه به درسها گردد و کمکم وضعیتی ایجاد میشود که این درسها نیز مانند تمام درسهای دیگر، جایگاه عادی خود را دارند و فرد از آنها بدش نمیآید.
ح) در درسی که کمتر دوستش دارید، یادداشتبرداری و خلاصهنویسی داشته باشید:
برای اینکه هم یادگیری بهتر و ماندگارتری در تمام درسها داشته باشید، نوشتن در حین مطالعه بسیار مفید و مؤثر است چراکه سبب تفکر نسبت به مطالب آموختهشده میگردد. از همه مهمتر، خلاصه نوشتن و یا نکتهبرداری از مطالب آموختهشده خود سبب مرور و همچنین طبقهبندی اطلاعات میگردد. در کنار چنین مزایایی، این نوشتهها در درسهایی که کمتر دوستشان دارید، به شما این امکان را میدهد که مطالب مهم، تأثیرگذار و تعیینکننده را با نثر و جملهبندی خود ایجاد نمایید و طبق آنچه گفته شد، همیشه و در وقتهای مرده، بتوانید از آنها استفاده کنید. فراموش نکنید نوشتن، بالاترین حالت تمرکز را ایجاد میکند و خلاصهبرداری صحیح، نشانهی یادگیری عمیق و دائمی مطالب است.
ط) مدتی چشمهایتان را به روی نتایج بهدستآمده ببندید:
مثل تمام تغییراتی که در زندگی خود ایجاد میکنید، مطمئن باشید علاقهمندشدن به دروس و مباحث آموزشی نیز نیاز به صبر و حوصله و مداومت و پشتکار دارد. در ابتدای این تغییرات ممکن است به دلیل مطالعهی یک درس در چند روز متوالی و اعتمادبهنفس بهدستآمده، در اولین امتحان آن درس، تعداد سؤالات زیادی را پاسخ دهید ولی با توجه به پاسخهای اشتباه خود، بدترین نتیجهی زندگی خود را کسب نمایید. نباید ناامید شوید. راه درست همین است که پیش گرفتهاید؛ تلاش مداوم. مطمئن باشید اگر فقط چند هفته چشمتان را بر روی نتایج ببندید و به تلاش و تغییرتان ادامه دهید، نتایج شگرفی در انتظار شماست.
با این فعالیتها، نهتنها چرخهی منفی و معیوب متوقف میگردد، بلکه شما شاهد چرخهای مثبت و مؤثر خواهید بود که در آن، شما درسها را بهمرور مطالعه میکنید و میآموزید، نتایج خوب قابل توجهی در آزمونها میگیرید، معلم متوجه تغییرات شما شده و تشویقتان میکند، شما به درس و معلم، علاقهمندتر میشوید و در کلاس بهتر یاد میگیرید، سرعت یادگیری و مطالعهی شما بالا میرود و چرخهای ایدهآل تشکیل میگردد.

چنین چرخهای میتواند زندگی و آیندهی بسیاری از دانشآموزان خلاق و کوشا را دگرگون کند. دانشآموز فعالی را تصور کنید که با توان بالای خود در گروه ریاضی در کنکور امسال (1387) توانست در ریاضی، 73درصد و در فیزیک و شیمی، بالاتر از 80درصد امتیاز کسب نماید اما به دلیل بیتوجهی و عدم علاقه به عربی و زبان، در آنها درصدی نزدیک به 40درصد کسب کند و رتبهی زیر 500 خود را به 1026 منطقه تبدیل نماید. او اکنون در رشتهی صنایع دانشگاه امیرکبیر تهران مشغول تحصیل است و امید دارد بتواند در دو ترم متوالی، معدلی بالاتر از 17 کسب کرده و با قانون تغییر رشتهی این دانشگاه، به رشتهی دلخواه خود، برق، تغییر رشته دهد. اما به نظر شما چنین دانشآموزانی نمیتوانند سختی کار را در ابتدا و در حین مطالعه برای کنکور، به دوش بخرند و دچار چنین تلاطمهایی در انتخاب رشته و آینده نشوند؟

متأسفانه درس ریاضی در گروه انسانی و تجربی، درس زبان فارسی در تمام گروهها، درس عربی در گروه ریاضی و تجربی، همیشه مورد بیمهری دانشآموزان قرار میگیرد و درنهایت تأثیرات جبرانناپذیری بر نتایج آنها میگذارد.
با کمی تغییر در شیوهی برنامهریزی و مطالعه، میتوانید این معضل را برطرف کنید. فقط باید اراده و پشتکار خود را به نمایش بگذارید تا موفق شوید.

خلاصه نویسی

آیا تاكنون به این موضوع فكر كردهاید كه هنگام مطالعه از چه روشی استفاده میكنید؟ یك روش مطالعه صحیح و اصولی میتواند بسیاری از مشكلات تحصیلی را از بین ببرد. بررسیهای به عمل آمده گویای آن است افرادی كه در زمینه تحصیل موفق بودهاند، روش صحیحی برای مطالعه داشتند. یادگیری (learning) مسالهای است كه در سراسر طول زندگی انسان بهویژه در دوران دانشآموزی و دانشجویی اهمیت زیادی دارد. چرا كه دانشآموان و دانشجویان همیشه در معرض امتحان و آزمون قرار دارند و موفقیت در آن آرزوی بزرگشان است.

شاید به افرادی برخورده باشید كه میگویند: همه كتابها و جزوهها را میخوانم، اما موقع امتحان آنها را فراموش میكنم، یا من استعداد درس خواندن را ندارم، چون با اینكه همه مطالب را میخوانم اما همیشه نمراتم پایین است و یا... بسیاری از اینگونه مشكلات به نداشتن یك روش صحیح برای مطالعه بازمیگردد. عدهای فقط به حفظ كردن مطالب اكتفا میكنند، بهطوری كه یادگیری معنا و مفاهیم را از نظر دور میدارند. این امر موجب فراموش شدن مطالب بعد از مدتی میشود، در واقع آنچه اهمیت دارد یادگیری معنا و مفهوم است، چیزی كه نمیتوانیم و نباید از آن دور باشیم. برای آنكه مطلبی كاملا آموخته شده و با اندوختههای پیشین پیوند یابد، باید حتما معنا داشته باشد، در این صورت احتمال یادگیری بیشتر و احتمال فراموشی كمتر خواهد شد. بنابراین قبل از اینكه خود را محكوم كنیم به نداشتن استعداد درس خواندن، كمبود هوش، كمبود علاقه، عدم توانایی و سایر موارد، بهتر است نواقص خود را در مطالعه كردن بیابیم و به اصلاح آنها بپردازیم. در این صورت به لذت درس خواندن پی خواهیم برد. اولین قدم در این راستا آن است با اندكی تفكر عادتهای نامطلوب خود را در مطالعه یافته و سپس عادتهای مطلوب را جایگزین آن كنیم.

شیوه صحیح مطالعه، چهار مزیت عمده زیر را به دنبال دارد:

1 - زمان مطالعه را كاهش میدهد.
2 - میزان یادگیری را افزایش میدهد.
3 - مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانیتر میكند.
4 - بهخاطرسپاری اطلاعات را آسانتر میسازد.
برای داشتن مطالعهای فعال و پویا نوشتن نكات مهم در حین خواندن ضروری است تا برای مرور مطالب، دوباره كتاب را نخوانده و در زمانی كوتاه از روی یادداشتهای خود مطالب را مرور كرد. یادداشتبرداری، بخشی مهم و حساس از مطالعه است كه باید به آن توجهی خاص داشت. چون موفقیت شما را تا حدودی زیاد تضمین خواهد كرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را كاهش خواهد داد. خواندن بدون یادداشتبرداری یك علت مهم فراموشی است.
6 روش مطالعه

1 - خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است. مطالعه فرآیندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درك صحیح مطالب استفاده كرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را یادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همهجانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز، خصوصا «قبل از امتحان، بتوان از روی نوشتهها مرور كرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا» بهخاطر سپرد.

2 - خط كشیدن زیر نكات مهم: این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش كاملی برای مطالعه نیست چرا كه در این روش بعضی از افراد بهجای آنكه تمركز و توجه روی یادگیری و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشیدن زیر نكات مهم میگردد. حداقل روش صحیح خط كشیدن زیر نكات مهم به این صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا درك كنند و سپس زیر نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بهدنبال نكات مهم بگردند تا زیر آن را خط بكشند.

3 - حاشیهنویسی: این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی باز هم روشی كامل برای درك عمیق مطالب و خواندن كتب درسی نیست ولی میتواند برای یادگیری مطالبی كه از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.

4 - خلاصهنویسی: در این روش شما مطالب را میخوانید و آنچه را كه درك كردهاید بهصورت خلاصه به روی دفتری یادداشت میكنید كه این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر میباشد چرا كه در این روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را یادداشت میكنید اما باز هم بهترین روش برای خواندن نیست.

5 - كلیدبرداری: كلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نكات مهم است. در این روش شما بعد از درك مطالب، به صورت كلیدی نكات مهم را یادداشت میكنید و در واقع كلمه كلیدی كوتاهترین، راحتترین، بهترین و پرمعنیترین كلمهای است كه با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و بهخاطر آورده میشود.

6 - خلاقیت و طرح شبكهای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری خصوصا فراگیری مطالب درسی است. در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درك حقیقی آنها نكات مهم را به زبان خودتان و به صورت كلیدی یادداشت میكنید و سپس كلمات كلیدی را به روی طرح شبكهای مغز مینویسد (در واقع نوشتههای خود را به بهترین شكل ممكن سازماندهی میكنید و نكات اصلی و فرعی را مشخص میكنید) تا در دفعات بعد به جای دوبارهخوانی كتاب، فقط به طرح شبكهای مراجعه كرده و با دیدن كلمات كلیدی نوشته شده به روی طرح شبكهای مغز، آنها را خیلی سریع مرور كنید. این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان میكند و بازده مطالعه را افزایش میدهد.
در اینجا به اختصار روش مناسب برای خلاصهبرداری و مطالعه درسهای مختلف را مطرح میكنیم:
1) خلاصهنویسی درسهای فرمولی و قاعدهدار

الف - درسهای شاخه ریاضیات (آمار، ریاضیات جدید، جبر و احتمال، ریاضیات گسسته، حسابان، ریاضیات، حساب دیفرانسیل، هندسه و هندسه تحلیلی و...) فیزیك و شیمی، منطق، گرامر انگلیسی، قواعد عربی، دستور زبان فارسی و آیین نگارش، اقتصاد، آرایههای ادبی، عروض و قافیه در این گروه جای میگیرند.

ب - خلاصه این درسها، از طریق یادداشت فرمولها و قواعد، رسم نمودارهای لازم و طبقهبندی دقیق اجزای هر مبحث فراهم میآید.
برای هر مورد دستكم دو نمونه بهعنوان مثال ثبت میگردد. ضمنا، چون اغلب قواعد، گاهی به وسیله موارد استثنایی و تبصرهها نقض میشود، این نكات خلاف قاعده نیز باید یادداشت و آموخته شود. در واقع، اهمیت استثناها از قواعد خیلی بیشتر است و عموما، سوالات مهم و اساسی در امتحانات و كنكور دانشگاهها از میان این مطالب استخراج میگردد.
در درسهای همگروه ریاضیات، توجه به این نكته ضروری است كه توانایی حل مسایل با توانایی تستزنی خیلی تفاوت دارد و مورد دوم بسیار دشوارتر و مستلزم تمرین و تكرار فراوان است.

ج - درسهای این گروه را همه روزه در برنامه درسی آموزشگاه و خانه بگنجانید و پیوسته در رفع ابهامات خود در كوتاهترین زمان اقدام كنید.
بهترین زمان برای مطالعه و انجام تكالیف و تمرینها در این درسها، وقتی است كه شب استراحت و خواب كافی كرده باشید، یعنی صبحها از ساعت 5 تا 6:30 و عصرها از ساعت 3 تا 7. هرگز این امر را به شب و قبل از خواب موكول نكنید، زیرا در آن زمان ذهن و مغز شما آمادگی، كارآیی و بازدهی لازم را برای مطالعه دروس قاعدهدار ندارد.

2) خلاصهنویسی درسهای تشریحی و گسترده (حفظ كردنی)
الف - درسهایی از قبیل بینشاسلامی، معارف، تاریخ، تاریخشناسی، جغرافیا (در همه گرایشها) تاریخ ادبیات، جامعهشناسی، مطالعات اجتماعی، علوم اجتماعی، روانشناسی، فلسفه، زیستشناسی گیاهی و جانوری، زمینشناسی، ادبیات (بخشهای مربوط به قالبها و شیوههای نویسندگی) زبانشناسی و شیمی (بخشهای تعریفی و تشریحی) جزو این گروه هستند.
ب - میباید كل هر فصل یا گفتار را با دقت بخوانید و مطالب اساسی و مهم را به شكلی برجسته مشخص سازید (به وسیله ماژیكهای فسفری) آنگاه نكات مشخص شده را در یك دفتر جداگانه یادداشت كنید. در واقع، اگر بتوانید هر 10 صفحه مطلب را تقریبا در یك صفحه خلاصه كنید به هدف خود رسیدهاید.
ج - بهترین زمان برای مطالعه، یادگیری و خلاصهبرداری درسهای این گروه، شب از ساعت 9 تا 12 میباشد، زیرا ذهن و مغز شما در این ساعات آمادگی حفظ و تجزیه و تحلیل درسهای حفظی را دارد و حتی، در خواب هم این مطالب، بهطور ناخودآگاه، مرور میشود هرگز مطالعه این درسها را به صبح زود یا عصر موكول نكنید، چون انرژی مغز تلف میگردد و بازدهی مناسب ندارد.
د - در روزهای تعطیل، از ساعت 9 تا 12 صبح هم میتوانید به این دروس بپردازید. بعد از مطالعه مباحث این گروه استراحت و خواب به اندازه مناسب ضروری است.
3) خلاصهنویسی و یادگیری لغات و اصطلاحات كلیدی و دشوار

الف - درسهایی نظیر زبان انگلیسی، زبان عربی و ادبیات فارسی، بدون تسلط بر لغات و اصطلاحات اساسی، قابل فهم و یادگیری نیستند. حتی در برخی از درسهای علوم پایه و علوم انسانی بهویژه، فیزیك، شیمی، آمار، روانشناسی و مطالعات اجتماعی و اقتصادی، اصطلاحات خاصی وجود دارد كه فهم آنها پیشنیاز و زیربنای درك مطالب كلیتر آن درسهاست.

ب - باید واژهها و اصطلاحات مورد نظر كه نقش ریشهای در هر بحث دارند، شناسایی و در یك دفتر جیبی گردآوری شوند. علاوه بر این، لغات چند معنایی، متضادها، مترادفها و آنهایی كه ارزش املایی و نگارشی خاصی دارند، به همراه لغات متشابه، افعال بیقاعده و درست و غلطهای نگارشی از داخل متن درسها، توضیحات آخر هر درس، پاورقیها، بخشهای واژهنامه و دایرهالمعارف آخر كتابها استخراج و در آن دفتر ثبت گردد. باید توجه داشت كه گاه، یك كلمه ناتركیب یا اصطلاح در خارج از متن یك معنی و در داخل متن معنای دیگری مییابد. این موارد هم دقیقا باید یادداشت شود. این دفتر جیبی را باید همواره، همراه خود داشته باشید و در هر فرصت مناسب (حتی زنگهای تفریح، در طی مسیر خانه و دبیرستان، كوتاهترین زمانها) از آن استفاده كنید، آنها را مطالعه كنید و بهخاطر بسپارید.

استفاده از نوارهای صوتی و تصویری و CDهای آموزشی برای تقویت مكالمه و ترجمه در درسهای انگلیسی و عربی، امری الزامی و اجتنابناپذیر است. همچنین، تهیه داستانها و مطالب كوتاه به این دو زبان، قدرت یادگیری، درك مطلب و توانایی ترجمه را در شما افزایش میدهد. سخن گفتن با دوستان یا كسانی كه اهل این زبانها هستند و گوش دادن به اخبار و برنامههایی كه از طریق رادیوها و تلویزیونهای ایران و جهان، به زبان عربی و انگلیسی پخش میشود نیز كمك شایانی به تسلط شما بر زبانهای دیگر خواهد كرد.

ج - برای بهخاطر سپردن و درك مفاهیم زبان و ادبیات فارسی هم، بهترین كار، مطالعه مستمر كتب غیردرسی، داستانها، اشعار زیبا، نشریات است. ضمنا، عادت دادن خود به نویسندگی، سبب لذت بردن بیشتر از آموختهها و كاربرد مفید آنهاست.
4) یادگیری بخشهای مهم درك مطلب، نمودارها، پاورقیها، جداول و توضیحات زیر تصاویر هر درس

الف - این موارد نیز باید با رنگهای چشمگیر و برجسته (به وسیله ماژیكهای فسفری) جدا گردد. آوردن مطالب این گروه در دفتر خلاصهنویسی، دشوار و وقتگیر است و نیازی به این كار نیست. در زمان مطالعه برای امتحان یا تستزدن، كلیه مطالب یاد شده را از روی كتابها بخوانید و یاد بگیرید.

ب - لازم به ذكر است كه در اغلب آزمونهای سراسری، گاه تا یكسوم سوالات از این بخشهای به ظاهر كم اهمیت میآیند. از نظر طراحان سوال و برنامهریزان آزمون سراسری تمام مطالبی كه در گروه بالا میگنجد به همراه دایرهالمعارفهای پایان برخی كتابها و مطالبی كه تحت عنوان مطالعه آزاد یا اختیاری میآید، جزو درس است و باید از آنها سوال طرح شود.
5) تهیه جدول برای برخی مطالب فرار

یك روش مفید، علمی و اصولی برای یادگیری مكتبهای ادبی، سبكهای ادبی، انواع ادبی، وزن و قالب شعری و تاریخ ادبیات ابتدای هر درس، تهیه جدولهای جداگانه است كه در هر ستون آن یك بخش از مطلب آورده شود؛ عنوان: تاریخچه، پدیدآورندگان، تكاملدهندگان، تعریف، نام آثار، موضوع آثار، سبك آثار و ذكر نمونههای لازم.

منبع: علیرضا خراطها - گزینه

چگونه تمرکز داشته باشيم؟

1) زمانهاي مطالعهي خود را کوتاه کنيد. به طور مداوم و پي در پي مطالعه نکنيد و با خود نگوييد که تا اين درس را تمام نکردهايد از مطالعه دست برنميداريد؛ با اين کار خسته ميشويد و ذهنتان به اين مسئله ميپردازد که چه زماني مطالعه تمام ميشود. بعد از هر 45 دقيقه مطالعه، 15 دقيقه استراحت کنيد.
2) براي هر صفحه با توجه به سطح مطالب آن، زمان خاصي را مشخص کنيد. اگر صفحهاي نکات زيادي داشت با خود قرار بگذاريد که در عرض 15 دقيقه اين صفحه را تمام کنيد. به اين ترتيب چون ذهن درمييابد که وقت زيادي ندارد، به مطالعه سرعت ميبخشد و خيلي کمتر به عوامل ديگر ميپردازد.
3) تمام درسهايي را که بايد براي روز آينده آماده کنيد جلوي رويتان نگذاريد؛ زيرا نگراني تمام کردن آنها شما را از مطالعهي درست بازميدارد.
4) عدم انگيزه و علاقه براي مطالعهي يک درس از عوامل مستقيم حواسپرتي است. براي يادگيري بهتر درسي که دوست نداريد، براي خود پاداشي تعيين کنيد که در صورت تمام کردن آن درس، البته با کيفيت مطلوب، آن را به خود هديه دهيد.
5) سعي کنيد هنگام مطالعه اندکي صداي خود را بشنويد و سيستم شنواييتان را با مطالعهتان هماهنگ کنيد. البته منظور اين نيست که بسيار بلند بخوانيد. در اين صورت انرژيتان تحليل ميرود.
6) از درس خواندن در نيمههاي شب بپرهيزيد. وقتي ميدانيد ساير اعضاي خانواده در خواب به سر ميبرند خوابآلودگي به سراغتان ميآيد و ذهن به طور مداوم پيام خوابيدن را صادر ميکند.
7) جايي بنشينيد که مطالعه در آنجا را دوست داريد و هميشه در آنجا درس ميخوانيد. در اين صورت کمک بزرگي به تمرکز خود ميکنيد؛ زيرا ذهن به مطالعه در آن مکان عادت دارد و به اصطلاح شرطي شده است.



منبع : سایت کانون

داوطلبان کنکور چگونه مطالعه نمایند

تمام مشقت و سختی هایی که در رقابت میلیونی کنکور در مقاطع مختلف در ایران وجود دارد، در روزهای نزدیک کنکور فزونی می گیرد، گاه برای برخی داوطلبان به انگیزه ی رقابت بدل می شوند و این داوطلبان با درایت، تاًمل و تیزبینی تمام روزهای نزدیک کنکور را سپری می کنند.

آن هم با کمترین میزان بی توجهی به نکات ریز که همین سبب موفقیت شان در کنکور می شود.

حال این سؤال مطرح است که چگونه برخی از داوطلبان در روزهای نزدیک شدن به کنکور کمتر گرفتار خطاهای مطالعه می شوند و بیشتر وقت شان را به رشد سطح یادگیری خود اختصاص می دهند.

زیرا بی هیچ تردیدی کلمه ی کنکور، نحوه حضور در آن و گاه شکل و شمایل برگزاری این آزمون تاًثیر بسزایی در حفظ یا تضعیف روحیه ی داوطلبان دارد و در آینده دور و نزدیک آنان، تاًثیرگذار است.

بی جهت نیست که سالانه بیش از ۹ میلیون نفر دانش آموز، دیپلمه، فارغ التحصیل، دانشجو، معلم، مدیر، طراح سؤال، پشتیبانی، مشاوره، کارکنان آموزش و پرورش، بهداشت و آموزش عالی، نشریات و رسانه ها و اولیا و سایر مسؤلان درگیر همین کلمه پنج حرفی کنکور هستند و زندگیشان با این آزمون عجین است.

در روش های برنامه ریزی اصولی بیشتر به گذشته توجه کنید. چون ابتدا باید امکانات خود را بشناسید و برای این کار هم باید به گذشته توجه کنید.

بدون شناخت دقیق توانایی هایتان، نمی توانید الگو و برنامه ی واقع بینانه ای برای آینده تدوین کنید. اغلب برنامه های آموزشی از پیش تعیین شده که شما یا حتی افراد باتجربه تر برای روزها و هفته های بعد تنظیم می کنید، هرگز اجرا نمی شود.

زیرا این برنامه ها همگی یک اشکال اساسی دارند آن ها بر مبنای توانایی ها و امکانات واقعی شما استوار نشده اند.

معمولاً این برنامه ها خوش بینانه و بلندپروازانه تنظیم می شوند. ما نمی توانیم برنامه ی مطالعه و زندگی خود را فقط براساس آرزوها و تمایلات خودمان تنظیم کنیم. متاًسفانه در ۹۹ درصد موارد حدس داوطلبان از توانایی های خود، خوش بینانه است.

به همین دلیل معمولاً ارزیابی شخصی دو برابر واقعیت است. یادتان باشد برنامهِ ی هرکس مخصوص خود اوست و با دیگری متفاوت.

هرداوطلب در زمینه ی بهره ی هوشی، پایه ی درسی، نقاط قوت و ضعف درس، اهداف آموزشی، عادات و روش های مطالعه، محیط و شرایط زندگی و تحصیل و میزان اعتماد به نفس با دیگران متفاوت است و برای هر فرد باید برنامه ای متناسب با ویژگی های خاص خود تنظیم شود.

الگوبرداری از کارهای دوستانی که موفق بوده اند نیز چندان مفید نیست. چه بسا کاری که برای کسی بسیار مفید و مؤثر است برای دیگران کاملاً مضر باشد.

نقش فعال و خلاق در برنامه ریزی متعلق به خود هر داوطلب است. هیچ کس به اندازه داوطلب دلسوز و نگران سرنوشتش نیست و هیچ کس به اندازه او از جزئیات و حد و توانایی آموزشی آگاه نیست.

برای همین بهتر است داوطلبان ابتدا رقبای اصلیشان را بشناسند و بدانند که رقیب اصلی، خودشان هستند. زیرا داوطلبان باید در طول یک سال با خودشان مسابقه بدهند تا هر روز از روز قبل و هر هفته از هفته قبل بهتر و موفق تر شوند.

داوطلبان باید رکوردهای کمی و کیفی به دست آمده را روزانه ثبت کنند، زیرا اگر داوطلب بداند این هفته چقدر مطالعه کرده حتماً در هفته ی آینده تلاش بیشتری می کند تا ساعات بیشتری درس بخواند.



● برنامه ریزی اصولی، با رسم جدول مطالعه

یک دفتر صدبرگ تهیه کنید. دو سه برگ اول آن را سفید بگذارید. سپس هر دو صفحه مقابل را هم به یک هفته اختصاص دهید. در سمت راست آن جدولی به شرح زیر رسم کنید و سمت چپ آن را که صفحه ارزیابی و تصمیم نام دارد سفید بگذارید تا نکات ویژه ای را که بعد به آن اشاره خواهد شد، در آن بنویسید.

در صورتی که در طول سال برنامه ی آموزشی یا فوق برنامه ای علاوه بر مطالعه درسی و کنکور دارید، در پایان ستون ذکر کنید. (مانند: کلاس، کامپیوتر، زبان، فعالیت ورزشی یا هنری)

اغلب توصیه به داوطلبان کنکور، بر این است که در سال آمادگی برای کنکور فعالیت های فوق برنامه ی خود را به حداقل برسانند، یا کاملاً قطع کنند.

فعالیت های ورزشی و هنری در سال جاری، تا حدی که سبب شادابی جسم و روح شود مفید و لازم است، در غیر این صورت وقت گیر خواهند بود.

شروع هر هفته را روز شنبه در نظر بگیرید و پایان هفته را روز جمعه، تکمیل جدول را باید از همین امروز شروع کنید و حتی یک روز را هم نباید از دست دهید.

مثلاً امروز که چهارشنبه است، جدول را از ستون چهارشنبه به بعد تکمیل کنید و شروع کار را به تعویق نیندازید، لازم نیست تمام خانه های مربوط به دروس مختلف هر روز پر شود زیرا شما نمی توانید تمام دروس را در یک روز مطالعه کنید.

ساعات شروع و پایان مطالعه را لازم نیست بنویسید. زمان مطالعه ی هر درس از لحظه ای شروع می شود که شما کتاب را باز می کنید و زمانی خاتمه می یابد که کتاب را می بندید.

کارهای متفرقه ای که در بین مطالعه انجام می دهید، جزؤ ساعات مطالعه محاسبه نمی شود و باید از آن کسر شود.

جمع ساعات مطالعه را در پایان هر روز محاسبه و ثبت کنید، در غیر این صورت ارزش کارتان از بین می رود، زیرا بدانید هر روز به نسبت روز قبل چه میزان مطالعه کرده اید تا در روز بعد کمیت و کیفیت روند مطالعه افزایش یابد.

اگر روزی اصلاً درس نخواندید، در خانه جمع همان ستون با خودکار قرمز یک صفر بزرگ بگذارید.

حتی الامکان هر شب برای روز بعد برنامه ای تنظیم و معلوم کنید فردا قصد دارید چه دروسی را مطالعه کنید.

در ردیف ما قبل آخر ستون جمع، مجموعه ی ساعات مطالعه ی هر هفته را ثبت کنید. این عدد برای شما اهمیت زیادی دارد و باید آن را برای هفته ی بعد به خاطر داشته باشید تا بهتر کار مطالعه را دنبال کنید.

هم چنین میانگین ساعات روزهای هفته نیز برای شما اهمیت زیادی دارد. برای به دست آوردن آن مجموعه ساعات مطالعه هفته را بر هفت تقسیم کنید. از این طریق سعی کنید میزان مطالعه هر روز را از میانگین هفته قبل بالاتر ببرید.

این روش برنامه ریزی برای مطالعه و به ویژه آمادگی برای کنکوراست.

این روش ممکن است با آن چه در ذهن شماست یا روش های ابتدایی مرسوم برنامه ریزی فردی تفاوت های زیادی داشته باشد، اما پس از مطالعه ی آن درمی یابید که کاملاً عملی و مفید بوده و تمام جوانب یک یادگیری مطلوب را داراست.

در این روش با استفاده از دقیق ترین دستاوردهای روانشناسی یادگیری می توانید به بهترین شکل از توان و استعداد خود بهره بگیرید تا موفقیت، از آن شما شود.

برگرفته از وب سایت علوی

- تغيير در رفتار
يادگيري همراه با "تغيير" است، به گونهاي که بعد از کسب يادگيري موجود زنده (از جمله انسان) رفتارش (بيروني يا دروني) به يک روش يا حالت جديد تغيير مييابد. اين تغيير هم در رفتارهاي ساده و هم در رفتارهاي پيچيده ديده ميشود.
- پايداري نسبي
درست است که يادگيري همراه با تغيير است ولي هر تغييري يادگيري محسوب نميشود، بلکه تغييرات ناشي از يادگيري پايداري (Permanency) دارند و تغييراتي را که پايداري نداشته باشند نميتوان به يادگيري نسبت داد (نظير تغييرات ناشي از مصرف دارو يا مواد، هيجانها، خستگي و... که پس از رفع اثر دارو، موضوع هيجان يا رفع خستگي و... تغييرات نيز ناپديد ميشوند). فردي که مسئله يا چيزي را ياد گرفته است تغييرات حاصل از آن را همواره با خود دارد و در مواقع لازم به اجرا درميآورد.
- تواناييهاي بالقوه
يادگيري در فرد نوعي توانايي ايجاد ميکند، بدين معني که «تغييرات پايدار در رفتار» نتيجهي تغيير در "تواناييها" است، نه تغيير در رفتار ظاهري. اگر طرف ديگر اين تواناييها هميشه مورد استفاده قرار نميگيرند بلکه بعضي مواقع به صورت بالقوه هستند و هر وقت موقعيت و فرصت استفاده فراهم شود، از حالت بالقوه خارج و به حالت بالفعل (عمل) درميآيند. مثلاً فردي که دوچرخهسواري را ياد گرفته است، اگر موقعيت دوچرخهسواري براي او فراهم نباشد اين توانايي به صورت بالقوه در فرد باقي مي ماند و هر وقت موقعيت و فرصت دوچرخهسواري فراهم شود اين توانايي از بالقوه به بالفعل (حالت عمل) درميآيد. اين بدان معني است که يادگيري هيچ وقت از بين نميرود.
- تجربه
هر نوع تغيير در تواناييهاي بالقوه زماني يادگيري محسوب خواهد شد که بر اثر "تجربه باشند؛ يعني"محرکها" (عوامل) بيروني و دروني بر فرد (يادگيرنده) تاثير بگذارد (نظير خواندن کتاب، گوش دادن به يک سخنراني و فکر کردن درباره يک مطلب و ...) بدين ترتيب تغييرات پايداري که در توانايي افراد به وسيله عواملي به غير از تجربه به دست ميآيد يادگيري محسوب نميشود.
- يادگيري يا وراثت
بحث در مورد نقش يادگيري و وراثت (Inheritance) به سه نظريه متفاوت که هر يک طرفداران خود را دارند، منتهي ميشود. گروه اول از اين ديدگاه دفاع ميکنند که "اين وراثت است که رفتار و اعمال ما را شکل ميدهد و يادگيري نقشي زيادي ندارد. گروه دوم به نقش مطلق يادگيري تأکيد و وراثت را رد ميکنند. اما در دهههاي اخير نظريه سومي نيز مطرح گرديد که در آن بر نقش "تعاملي وراثت و يادگيري" تاکيد شده است. هم از لحاظ نظري و هم از ديدگاه تحقيقي نظريه سوم بهترين ديدگاه و راهکار را دارد. از ديدگاه اين گروه هيچ کدام مطلق نيستند، بلکه آنها کاملکننده يکديگر هستند.

منبع : آفتاب

روش مطالعه مردر

روش جديد مطالعه و يادگيري روش مردر (Murder) نام دارد . مردر از حروف اول شش مرحلهٔ آن تشکيل يافته است.



حال و هوا



درک و فهم



يادآوري



کشف و هضم



بسط و گسترش




مرور و پاسخ دادن





حال و هوا
منظور اين است که پيش از شروع به مطالعه و يادگيري حال و هواي آن را پيدا کنيد؛ يعني سرحال و آمادهٔ ياد گرفتن باشيد و تا پايان مطالعه آن حالت را حفظ کنيد. براي اين منظور، سعي کنيد با ايجاد حالت آرميدگي عضلاني (relaxation) بر اضطراب خود غلبه نمائيد. همچنين افکار مثبت را جانشين افکار منفي و شک و گمانهاي بيهوده سازيد. از تخيلات مثبت سود ببريد. بهطور کلي، در مرحلهٔ حال و هوا بايد زمينه را براي مطالعهٔ مؤثر آماده کنيد.


درک و فهم
در اين مرحله بکوشيد تا آنجا که ممکن است مطالبي را که ميخوانيد بهطور عميق درک کنيد. از کم و کيف درک و فهم خود آگاه شويد و بخشهائي را که خوب نميفهميد با علامت گذاشتن مشخص کنيد تا در مراحل بعدي مجدداً به سراغ آنها برويد.


يادآوري
آنچه را که در مرحلهٔ قبل خوانده و فهميدهايد به ياد آوريد. در اين مرحله از راهبردهاي تفسير، تخيل، و تحليل مفاهيم استفاده کنيد. در رابطه با اين مرحله از روش مردر گفتهاند، يادگيرنده نه تنها آنچه را که خوانده است به ياد ميآورد بلکه آن را از طريق تفسير، تخيل، و تحليل به مفاهيم کليدي تغيير شکل ميدهد.


کشف و هضم
در اين مرحله به قسمتهائي که در مرحلهٔ ۱ خوانديد و نفهميديد مراجعه کنيد و به يادگيري آنها بپردازيد. به اين منظور، آنچه را که جا گذاشتيد يا غلط فهميديد کشف کنيد و نيز به کشف سازمان مطالب بپردازيد. اين بار از راهبردهاي ديگري بهجز آنچه قبلاً بهکار بستيد استفاده کنيد. مطالب پيچيده را به اجزاء سادهتر تجزيه کنيد و از منابع معتبر، مانند فرهنگ لغات، کتابهاي ديگر، و معلمان کمک بگيريد.


بسط و گسترش
مطالبي را که ميخوانيد بسط و گسترش دهيد؛ يعني به آنها شاخ و برگ بدهيد و آنها را به مطالبي که قبلاً آموختهايد ربط دهيد. سؤالهائي نظير سؤالهاي زير را از خود بپرسيد:


- اگر به نويسندگان دسترسي داشتيد چه سؤالهائي از او ميپرسيديد؟


- چگونه ميتوانيد از اطلاعاتي که کسب ميکنيد در عمل استفاده نمائيد؟


- چگونه ميتوانيد مطالبي را که ميخوانيد براي کساني ديگر قابل فهمتر و قابل توجهتر سازيد؟


مرور و پاسخ دادن
مرور و پاسخ دادن آخرين مرحلهٔ روش مردر است. مرور کردن مطالب خوانده شده به قصد تعيين کم و کسرهاي احتمالي يادگيري و کوشش در جهت رفع نواقص از مراحل مهم همهٔ روشهاي يادگيري از جمله روش حاضر است. فعاليت اصلي مرور کردن به ياد آوردن آموختهها، توجه به نکات مهم، و سعي در پاسخ دادن به سؤالهاي قبلاً طرح شده، و تمرکز کردن بر هدفهاي يادگيري است.


مرحلهٔ مرور کردن معمولاً پس از آنکه دانشآموزان يا دانشجويان در امتحان يا آزمون مطلبي که خواندهاند شرکت کردند انجام ميشود. نتايج آزمون بايد بهصورت بازخورد در مورد اثربخشي مراحل قبلي مورد استفاده قرار گيرد. هدف عمدهٔ اين مرحله از يادگيري بايد رفع نواقص راهبردهاي مطالعه براي کاربردهاي آتي باشد.


پژوهشهاي انجام شده در رابطه با روش مردر تأثير مثبت آن را بر بهبود يادگيري نشان دادهاند. در چند تحقيق ذکر شده است که اثربخشي برنامههاي آموزشي مبتني بر روش مردر را بر افزايش توانائي کسب و استفاده از دانش در افراد نشان ميدهد.

منبع : سایت کانون
 

ترتیب پرشدن ترازهای فرعی انرژی


برای رسم آرایش الکترونی یک عنصر بایستی ترتیب پرشدن ترازهای فرعی را بدانیم ، برای عناصر سبک ( تا عدد اتمی 36 ) ترتیب پرشدن ساده بوده و به آسانی بخاطر سپرده می شود ، ولی برای عناصر سنگین ( مثلا عدد اتمی 82 ) حفظ کردن ترتیب پرشدن مشکل بوده و احتمال اشتباه وجود دارد .

یکی از روشهای ساده برای نوشتن ترتیب پرشدن ترازهای فرعی ، استفاده از جدول تناوبی است . ترازهای فرعی که در هر دوره جدول پر میشوند بصورت زیر است :

دوره 1 : s
دوره 2 : s p
دوره 3 : s p
دوره 4 : s d p
دوره 5 : s d p
دوره 6 : s f d p
دوره 7 : s f d p

چنانچه ترازهای انرژی فرعی دوره های جدول را به ترتیب بنویسیم خواهیم داشت :

s sp sp sdp sdp sfdp sfdp

ترتیب بدست آمده همان ترتیب پرشدن ترازهای فرعی است . فقط بایستی شماره تراز اصلی هر تراز فرعی را بصورت زیر بنویسیم :

برای s از شماره 1 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s p 3s p 4s d p 5s d p 6s f d p 7s f d p

برای p از شماره 2 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s 2p 3s 3p 4s d 4p 5s d 5p 6s f d 6p 7s f d 7p

برای d از شماره 3 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s f 5d 6p 7s f 6d 7p

برای f از شماره 4 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p

ترتیب بدست آمده همان ترتیب پر شدن ترازهای فرعی است :

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p