رادارهای آرایه فازی دارای توانمندی های بالایی هستند که ناشی از بکارگیری فناوری های جدید است. در این رادارها برای جستجو در فضای تحت پوشش سهم عمده بجای گردش مکانیکی آنتن رادار، بر عهده تغییر در زاویه انتشار امواج است.
پویش بسیار سریع محیط (در حد میلی ثانیه)، مقاومت بالا علیه اقدامات ضد الکترونیک و کشف بسیار مشکل محل رادار توسط سامانه های الکترونیکی گیرنده و هشدار راداری دشمن از جمله مهمترین ویژگی های عملکردی این رادارهای پیشرفته است. این رادارها دارای دو نوع اصلی فعال(اکتیو) و غیرفعال(پسیو) هستند که در نوع فعال، می توانند تا 1000 بار درثانیه تغییر فاز داده و در صورت بروز اشکال در گیرنده و فرستنده ها، کل رادار دچار اختلال نمی‌شود.
در این رادارها تعداد زیادی المان فرستنده و گیرنده در کنار یکدیگر قرار داشته و هر یک از آنها در واقع یک رادار کوچک هستند که در مجموع با عملکرد هماهنگ قابلیت های ویژه رادارهای آرایه فازی نظیر توانایی شاسایی همزمان ده ها و حتی صدها هدف که در فواصل و ارتفاعات مختلفی در پهنه آسمان توزیع شده اند را بوجود می آورند. رادارهای آرایه فازی الگوی مشخصی از انتشار امواج ایجاد نمی کنند در نتیجه سامانه های هشدار دهنده دشمن نمی توانند محل دقیق این رادار را مشخص نمایند.
رادارهای آرایه فازی قادر به هدایت چندین موشک علیه چندین هدف در زمان واحد بوده و چون در کسری از ثانیه تغییر فاز می‌دهند شناسائی منبع پرتو برای دشمن کاری بسیار مشکل خواهد بود. این رادارها در صورت کشف شدن توسط دشمن یا اخلال های الکترونیکی به دلیل تغییر فاز، به میزان بسیار بالائی مقاوم هستند. این رادارها در زمینه های گسترده ای ازجمله رادارهای هواشناسی، نصب بر روی جنگنده ها، ناوها و رادارهای رهگیری موشک های بالستیک قابلیت بکارگیری دارند.
در کشورمان تاکنون نوعی رادار آرایه فازی با 6400 المان و رادار زمینی غدیر با برد 1000 کیلومتر و ارتفاع تحت پوشش 300 کیلومتر ساخته شده اند. احتمال دارد رادار غدیر همان رادار با 6400 المان باشد. همچنین قرار است نمونه ای از رادارهای آرایه فازی روی ناوشکن های جماران و ولایت نصب شود.
رادار آرایه فازی با 6400 المان که ممکن است همان رادار غدیر باشد
رادار آرايه فازي نجم 802 ساخت ایران یکی از نمونه های جدید در این دسته است که يك رادار آرايه فازي با قابليت جست وجو و ردگيري چندگانه اهداف هوايي است كه براي استفاده در سامانه‌هاي پدافند هوايي برد متوسط طراحي و ساخته شده. اين رادار در حالت جستجو می تواند اهداف را در برد متوسط آشكارسازي و آنها را با بهره گیری از قابلیتTWS ردگيري نمايد.
با بهره گیری از توانایی TWS در حالی که رادار مشغول ردگیری یک یا چند هدف شناسایی شده است، بخشی از توان خود را نیز برای جستجوی مجدد اختصاص داده و در واقع هوشیاری مجموعه پدافند نسبت به فضای تحت پوشش بیشتر می شود زیرا با وجود این قابلیت در صورت حضور اهداف جدید در پهنه آسمان، سامانه از وجود آنها مطلع خواهد شد.
در حالت ردگيري با مديريت منابع رادار و استفاده از روش شكل دهي پرتو ديجيتال، رادار نجم قادر است اهداف را به صورت همزمان از فاصله متوسط ردگيري كند. با روش شکل دهی پرتو می توان امواج را در جهات مورد نظر تقویت یا تضعیف کرده، بهترین مسیر را برای سیگنال های ارسالی و مشخصات مقدار و فاز آنها را مطابق شرایط تنظیم نمود.
این رادار یکی از انواع رادارهایی است که با فناوری بومی و دانش متخصصان جوان داخلی ساخته شده و مراحل نهایی توسعه خود را طی می کند و در کنار سایر رادارهای بومی که در آینده انشاالله به آنها خواهیم پرداخت کار حفاظت هوشیارانه از آسمان ایران اسلامی را بر عهده خواهد داشت.
