ارائه يك تقسيم بندي ، در مورد كتاب هاي يهوديت.
اديان در جهان معاصر از لحاظ منشاء پيدايش به دو گروه الهي و غير الهي تقسيم مي شوند كه اديان الهي اساسا به سه دين اسلام، مسيحيت و يهوديت اطلاق مي شود و بقيه اديان را در زمره اديان غير الهي بيان مي كنند.
امّا كتبي كه در مورد دو دين مسيحيت و يهوديت مطرح است به دو دسته عهد عتيق و عهد جديد تقسيم مي شوند البته كتبي كه مورد قبول همه پيروان هر يك از دو گروه (دين) مي باشد و به عنوان كتاب مقدس ياد مي شود، عهد عتيق مورد قبول يهوديان و شامل 39 كتاب است و عهد جديد كه اختصاص به مسيحيان دارد از چهار انجيل و 23 رساله تشكيل شده است هر يك از اين كتب مشتمل بر چند فصل و هر فصل شامل چندين آيه است و سبك نگارش آن از اين لحاظ يكسان مي باشد.
عهد در لغت به معني شرط و عقد و قرارداد است بين انسان و خدا(1) و يا پيماني است ميان انسان با شخص ديگر.(2)
امّا مراد از عهد جديد در برابر عهد عتيق (پيمان قديم) عبارت از شريعت عيسوي است در مقابل ديانت موسوي، چنانكه در كتاب ارميا باب 31 آيه 31 يهوه، خداوند مي فرمايد: (زماني مي آيد كه با قوم اسرائيل عهد جديد خواهيم بست نه مانند عهدي كه با پدرانشان بستم) منظور ديانت مسيح است.(3)
عهد عتيق كه كتاب مقدس يهود مي باشد به طور كلّي به سه دسته مي توان تقسيم كرد:
1. تورات (اسفار خمسه): كتاب آسماني و منسوب به حضرت موسي و شارع اين ديانت است كه شامل 5 كتاب مي باشد: الف: سفر آفرينش. ب: سفر خروج. ج: سفر لاويان. د: سفر اعداد. هـ: سفر تثنيه اين كتب به نام هاي مختلفي مثل تورات خدا(4) تورات موسي(5) و در عهد جديد به نام تورات نام برده مي شود.(6)
2. كتوبيم (نوشتجات): اين كتب دنباله تاريخ يهود و شرح عقايد و آداب و اخلاق اين قوم بعد از حضرت موسي است كه ذيلاً نام مي بريم:
1. كتاب يوشع: در اين كتاب شرح مي دهد كه بعد از وفات موسي جانشين او يوشع بن نون قوم يهود را از رود اردن عبور داد و اولين شهر را كه اريحا بود با قهر و غلبه تصرف نمودند... .
2. سفر داوران (قضات): در اين سفر شرح حال ملّت يهود پس از فوت يوشع و كهانت العازار پسر هارون را تا زمان سموئيل نبي بيان مي نمايد.
3. كتاب روت: شامل 4 فصل است كه شرح حال زني را بيان مي كند كه در آينده جدّه حضرت مي شود.
4. كتاب سموئيل كه داراي دو بخش است: شرح جريان تشكيل حكومت واحد يهود در زمان سموئيل و ماجراهاي پادشاهي طالوت و داود مي باشد.
5. كتاب پادشاهان كه از دو بخش تشكيل شده و شرح حال پادشاهان و جنگ هايي كه ميان يهوديان اتفاق افتاده را بيان مي كند و به شرح جانشيني سليمان پس از داود پرداخته است.
6. كتاب تواريخ ايام در 2 قسمت: در ابتدا نسب يهود را از آدم مجدد شروع نموده و تا داود ختم نموده است بخش اول كه شامل 29 باب است شرح حال داود در آن آمده است و در بخش دوم از سلطنت سليمان شروع شده و شرح جريان هاي بعد از وفات او را بيان نموده است.
7. كتاب عزرا: شامل ده فصل مي باشد كه شرح حال ملت يهود را پس از مراجعت و استقرارشان از بابل به اورشليم بحث مي نمايد.
8. كتاب نحميا بعد از عزرا يكي ديگر از رؤساي يهود بنام نحميا به حكومت منسوب شد كه شرح وقايع يهود تا اين تاريخ را در اين كتاب آمده است و در حقيقت مي توان آخرين كتاب تاريخي عهد عتيق ناميد كه دنباله كتاب عزرا مي باشد.
9. كتاب استر: گوشه اي از تاريخ يهود را در ايران بيان مي نمايد.
10. كتاب ايوب: داستاني از زندگاني و امتحانات و وقايع زندگي حضرت ايوب را بيان مي نمايد و كتابي اخلاقي كه براي صبر و بردباري در ايام سختي نوشته شده است.
11. مزامير يا زبور داود: كتاب مزبور منسوب به داود از پادشاهان معظم يهود مي باشد در باره اين كتاب نظريات و عقايد زيادي ابراز شده است، در اسلام داود و پسرش سليمان جزء انبياء شمرده مي شوند قرآن سه نوع كتب آسماني را بر شمرده است كه يكي از آنها زبور است و آن را در رديف تورات و انجيل نام برده است و حال آنكه به نظر يهود داود و سليمان سمت نبوت نداشته و زبور را كتاب آسماني نمي دانند.
12. امثال سليمان: اين كتاب منظومه هايي است كه حاوي نصايح اخلاقي و حكمت عملي كه داراي 31 فصل است و چون اكثر مطالب آن از سليمان بن داود است به او منسوب شده است.
13. كتاب جامعه: شامل 12 باب مي باشد در اين كتاب به دنيا با حسّ بدبيني نگريسته و مؤلف با تجارب و تفكرات خود مطالبي درباره فلسفه و عالم هستي بيان نموده ولي عاقبت، خدا را داور اعمال افراد نيك و بد دانسته است.(7)
14. غزل هاي سليمان: سروده هاي حضرت سليمان مي باشد، و داراي 8 فصل است.
3. نبوئيم: سلسله كتب منسوب به انبياي بني اسرائيل است كه به صورت كنايه و اشاره در حالت خواب و رؤيا بيان شده است.
1. كتاب اشعياء 2. كتاب ارمياء 3. كتاب مراثي ارمياء 4. كتاب حزقيال 5. كتاب دانيال 6. كتاب هوشيع 7. كتاب يوئيل 8. كتاب عاموص 9. كتاب عوبديا 10. كتاب يونس 11. كتاب ميكاه 12. كتاب ناحوم 13. كتاب حبقوق 14. كتاب مفنيا 15. كتاب جعّي 16. كتاب زكرّيا 17. كتاب ملاكي. (8)
كتاب «تلمود» از مهم ترين كتاب ديني يهوديت است كه در مرتبه بعد از تورات قرار دارد.
تلمود عبارت است از: خلاصه اي از شريعت شفاهي كه پس از قرن ها تلاش عالمانه دانشمندان مقيم فلسطين و بابل در آغاز قرون وسطي به بار نشسته و از دو بخش ميشنا و تفسير ميشنا تشكيل شده است.(9)
نتيجه:آنچه كه در اين مقال مختصر بيان شد تقسيم بندي مختصري از كتب يهودي كه به عنوان كتب مقدس و كتب هاي اصلي بيان شد.
و در طول زمان از طرف عالمان و نويسندگان يهودي كتاب هاي زيادي در زمينه اخلاق و عرفان ـ تفسير كتب مقدس ـ تاريخ و غيره نگاشته شده است كه اكثرا به زبان اصلي مي باشند ولي مرجع اكثر كتب مذكور همان كتاب هاي عهد عتيق مذكور مي باشند.
پاورقی:
1. اشعيا باب 28 آيه 15، پيدايش، باب 9 آيه 9.
2. پيدايش، باب 21 آيه 27.
3. رساله 1 به عبرانيان باب 8 آيه 8 باب 10 آيه 16.
4. ج2، تواريخ، باب 34، آيه 14.
5. نحيما باب 8، ايه 1.
6. معرفي کتب آسماني، حسام نقبائي، ص16.
7. باب 3، آيه 17، همين کتاب، باب 12، آيه 14.
8. معرفي کتب آسماني، حسام نقبائي، ص37 ـ 45.
9. آدين اشتاين سالتز، سيري در تلمود (ترجمه باقر طالبي دارابي)، ص22.
