فصل بهار از نظر گرمی و سردی و همچنین تری و خشکی در اعتدال است. البته برخی معتقدند که مزاج بهار گرم و تر است.
طب سنتی اسلامی، طب آیورودیک و طب سنتی چینی همگی بر پاکسازی بدن در آغاز فصل بهار تاکید دارند. اخلاط بوجود آمده از خوردنی های زمستان بواسطه سردی هوا در بدن متراکم شده و از آنجایی که معمولا تحرک افراد نیز در فصول سرد کمتر می شود، فضولات فرصت دفع پبدا نمی کنند.
با گرم شدن تدریجی هوا علاوه بر تخلخل اخلاط و افزایش خون در بدن، سموم دفع نشده زمستان هم بدن را در معرض آسیب های جدی قرار می دهند.
به همین منظور برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از بیماری ها، سستی و افزایش غلظت خون تدابیر مناسبی برای این فصل توصیه می شود.
تدابیر تندرستی مهم در فصل بهار
1. خونگیری (رگ زدن و حجامت)
اطبای پیشین برترین استفراغ در فصل بهار را استفراغ خون میدانستند که توسط انجام عمل حجامت و در برخی موارد فصد قابل اجرا میباشد.
ابن سینا در قانون می فرماید: بهار بیماریهای مزمن را به هیجان وا می دارد به این بیان که اخلاط راکد را جاری کرده و سیلان می دهد … چاره رهایی از بیماری های این فصل کم کردن خوراک و پاکسازی بدن با فصد و حجامت است.
البته این اعمال تنها با تشخیص و تجویز پزشک باید انجام شوند و اقدام به آنها به طور خودسرانه یا بدون بررسیهای لازم میتواند موجب عوارض زیادی می گردد.
2. پرهیز از نوشیدنیهای گرمیبخش و بسیار رطوبتآور
3. دوری جستن از غذاهای مولد خون و کم کردن مصرف انواع گوشت
4. پرهیز از جنبشهای بیش از حد بدنی و همچنین انجام ورزش معتدل (سبكتر از ورزش در زمستان) هر بامداد پیش از طعام .
5. پرهیز از انباشتن بدن از غذا و مصرف غذا به دفعات متعدد، زیرا كه امتلاء خود موجب تشدید عوارض این فصل خواهد گردید.
6. استفاده از نوشیدنیها و ربهای فرونشاننده گرما مانند شربت ریواس، عرق كاسنی، شربت زرشك و غوره و رب غوره و شربت نارنج و لیمو و به
7. پرهیز از مصرف مواد گرم و تلخ و تند و شور و تیز
8. پوشیدن لباسهای لطیف و سبك و كم كردن روانداز
9. اجتناب از حمام خیلی گرم و كل گرمكنندهها مانند ادویهجات و استعمال پایینآورندههای حرارت و ساكنكنندههای مواد
10. پرهیز از مصرف آب با معده خالی و ناشتا
حفظ سلامتی از دیدگاه حضرت ثامن الحجج (ع) در ماه اسفند
ماه دوازدهم، شباط است و آن ماه آخر زمستان است؛ بیست و هشت روز است مختلف میشود در آن بادها و بسیار میشود امطار و ظاهر میشود گیاههای زمین و آبها جریان هم میرساند و نافع است خوردن سیر و گوشت مرغ خانگی و طیور صحرایی و میوههای خشک مثل انجیر و خرما و مویز و تقلیل نمایند از خوردن حلویّات و محمود است در او کثرت حرکت و ریاضت و نافع است شراب حلال و استعمال بعد از طعام باید نمود و پیش ذکر نفع او را نمودیم قبل از ذکر فصول سال(حفظ الصحه و سیاست المدن، موسی بن علیرضا ساوجی، ترجمه متن رساله الذهبیه،ص 46 الی 47)