يك داستان اجتماعى از نهج البلاغه

امير مؤ منان على عليه السلام به عيادت يكى از دوستانش بنام (علاء بن زياد) كه در بصره زندگى مى كرد رفت ، وقتى چشمش به خانه وسيع او افتاد فرمود: (اين خانه با اينهمه وسعت را در اين دنيا براى چه مى خواهى ؟ با اينكه در آخرت به آن نيازمندتر هستى ؟)
آرى مگر اينكه بخواهى به اين وسيله به آخرت برسى مانند آنكه : 1- در اين خانه از مهمان ، پذيرائى كنى 2 - صله رحم نمائى و حقوق (واجب ) خود را از اين خانه خارج كرده و به اهلش برسانى ، فاذا انت قد بلغت بها الاخره : (كه در اين صورت با اين گونه خانه به آخرت نائل شده اى ) علاء عرض كرد: اى امير مؤ منان ! از برادرم عاص بن زياد، پيش تو شكايت مى كنم ، امام فرمود: براى چه ؟ مگر چه كرده ؟
علاء عرض كرد: عبائى (ناچيز) پوشيده و از دنيا كناره گرفته است . على عليه السلام فرمود: او را نزد من بياور، وقتى كه عاصم به حضور على عليه السلام آمد، حضرت به او فرمود: (اى دشمنك جان خود، شيطان در تو راه يافته و تو صيد او شده اى آيا به خانواده ات رحم نمى كنى ؟ تو خيال مى كنى خداوند خداوند كه طيبات (زندگى خوب ) رابر تو حلال كرده ، دوست ندارد كه از آنها بهره مند شوى ؟!
انت اهون على الله من ذلك : (تو بى ارزشتر از آنى كه خداوند با تو چنين كند).
عاصم عرض كرد: (اى اميرمؤ منان ! ولى تو با اين لباس خشن و غذاى ناگوار بسر مى برى ) (و من از تو پيروى مى كنم )
امام فرمود: عزيزم ! من مثل تو نيستم ان الله تعالى فرض على ائمه العدل ان يقدروا انفسهم بضعفه الناس ، كيلا يتبيغ بالفقير فقره ، (خداوند متعال بر پيشوايان عدل و حق ، واجب شمرده است كه بر خود سخت گيرند، و شيوه زندگيشان را همآهنگ با وضع زندگى طبقه ضعيف مردم قرار دهند، تا نادارى فقير موجب نافرمانى او از جدا نشود يا (- تانادارى فقيرى ، موجب آن نشود كه به او سخت بگذرد)⁽⁹⁷⁾
به اين ترتيب على عليه السلام يك درس مهم اقتصاد اسلامى را تعليم داد و از افراط و تفريط شديدا نهى كرد و وظيفه رهبران حق را مشخص نمود.