روش های آموزش و درمان
برای آموزش مبتلایان به اختلالات یادگیری در املاء می توان از روشهای مختلفی سود جست. در بعضی از کشورهای دنیا به جداسازی این دانش آموزان اقدام کرده اند و برای آنان کلاسهای خاص را با استفاده از آموزش و پرورش ویژه در نظر گرفته اند. ولیکن آموزش آنان با روشهای خاص و در و در دانش آموزان عادی و در مدرسه عادی بنظر می رسد که مطلوبتر باشد. یکی از روشهای آموزش خاص به این کودکان که مورد پذیرش زیادی واقع شده است و طرفداران زیادی دارد، استفاده از روش چند حسی است. اگر چه هر روشی را که پیشنهاد می کنیم می بایستی متناسب با مشکل و نوع خطای هر کودک باشد. روش چند حسی بر این اساس بنا شده است که یادگیری برای کودکان هنگامی بهتر صورت می گیرد که اطلاعات از راه چندین حس و به طور همزمان به کودک داده شود. این روش توسط خانم فرنالد ( 1943) و فیتز جرالد ( 1955) ارائه شده است و هر کدام مراحلی را برای آموزش ذکر می کنند، در این مختصر روش فرنالد به جهت آشنایی و استفاده آموزگاران و والدین ارائه می گردد. این روش طی مراحل زیر و به ترتیب اجرا می شود.
الف- به کودک بگوئید که می خواهیم املاء را با روش جدیدی به تو آموزش دهیم تا یاد بگیری. و تو حتما در این کار موفق می شوی و او را تشویق کنید. او را ترغیب کنید تا کلمه ای را که می خواهد یاد بگیرد انتخاب کند.
ب- کلمه را روی مقوای 15X 10 نوشته، و وقتی کودک به کلمه نگاه می کند آنرا تلفظ کنید.
ج- همزمان با تلفظ کلمه، کودک باید با انگشت خود حروف را ردگیری کند و این کار را چندین بار انجام دهد و سپس در حالیکه کلمه را بر زبان می آورد، آنرا روی کاغذ دیگری بنویسد.
د- در این مرحله بدون نگاه کردن به مقواهای قبلی و دیدن کلمه، با استفاده از حافظه کلمه را روی کاغذ بنویسد. چنانچه غلط نوشت به مراحل قبل برگردید و آنها را تکرار کنید و چنانکه کلمه را درست نوشت آن را دریافت قرار دهید تا بعداً در داستان سازی از آن استفاده نمایید.
ه- در مراحل بعدی که پشرفتهای خوبی حاصل شد و دانش آموز موفقیت حاصل کرد، ترسیم کلمه برای کودک لزومی ندارد. چون با نوشتن کلمه توسط معلم، کودک آن را یاد گرفته، و می گوید و می نویسد. پس از این مرحله او فقط با نگاه کردن به کلمه نوشته شده آنرا فرا گرفته و می نویسد.
به این دلیل روش فرنالدرا چند حسی نام نهاده اند که از حواس مختلفی مانند بینایی، شنوایی، لامسه و حرکتی استفاده می شود. یکی از ویژگیهای این روش، ارزش آن در آموزش قواعد انطباق واج – نویسی بدون تکیه بر فهرست های مربوط به قواعد رسمی است و توانمندی دانش آموز برای تشخیص بین حروف و اصوات حروف الفباء معمولا در طی یک دوره کوتاه رخ می دهد.
آموزش مهارت زبانی صحیح نویسی کلمه ها به درس یا زبان مشخصی بستگی ندارد؛ بلکه در تمام درس ها با دقت نظر آموزگار، باید مهارت زبانی صحیح نویسی کلمه ها را به شاگردان آموزش داد. چنانچه آموزگار در کلیه درس ها با هماهنگی خاصی طرز صحیح نویسی کلمات را به شاگردان گوشزد کند و ویژگی املایی کلمه ها را آموزش دهد،
می توان انتظار داشت کا شاگردان آمادگی های لازم را در صحیح نویسی تمام کلمات خوانده شده در درس های گوناگون پیدا کنند.
از نظر فیزیکی کار یاددهی و یادگیری املای صحیح نویسی کلمات، باید از تمام درس های کتاب فارسی، اعم از نثر و نظم، به دانش آموزان در حد متناسب املا گفت. طول زمان گفتن املا به دانش آموزان هر پایه، باید متناسب با توان شاگردان آن پایه باشد. آموزگار باید با توجه به هدف هایی که برای گفتن هر متن املا دارد، متن و مقدار آن را از قبل معلوم کند. به منظور یادآوری شکل نوشتاری کلمات خوانده شده، قبل از نوشتن متن دیکته، یک بار آن متن از اول تا پایان به آرامی بخوانید تا دانش آموزان به این امر عادت کنند که قبل از نوشتن، شکل نوشتاری کلمات را به یاد آورند. گاهی هنگام خواندن متن املا، از دانش آموزان بخواهید بگویند شکل نوشتاری چه کلماتی را نمی دانند تا درباره آن کلمات توضیح آموزشی لازم داده شود و از این راه، شاگردان شکل نوشتاری آن کلمات را به یاد آورند. اجرای چنین کاری باعث تثبیت بیشتر شکل نوشتاری کلمات در ذهن شاگردان می شود.
متن املا باید به صورت عبارت یا جمله های کوتاه، به طور طبیعی و عادی گفته شود؛ نه به گونه کشیدن صداهای متفاوت یک کلمه و نه به صورت گفتن سریع و غیر عادی یک کلمه.
هر کلمه یا عبارت تنها یک دو بار گفته شود تا شاگردان عادت کنند با گوش دادن به صدای معلم، شکل نوشتاری کلمه را به یاد بیاورند، آن را زیر لب آهسته تکرار کنند و بنویسند.
سرعت خواندن متن املای کلمات باید با توان نوشتاری شاگردان متناسب باشد؛ یعنی کلمات و عبارت های متن املا تندتر یا کندتر از حد معمول خوانده نشود. زیرا بدخطی شاگردان و جا انداختن کلمه ها در املا نتیجه تند گفتن و کندنویسی شاگردان به دلیل کند گفتن املاست.
هنگام خواندن متن املا، حرکات آموزکار نباید به گونه ای باشد که باعث حواس پرتی شاگردان شود.
کلمه ها و عبارت های متن باید در هنگام گفتن املا به طور صحیح و عادی تلفظ شود. زیرا اشتباه نویسی پاره ای از کلمات، به دلیل تلفظ ناصحیح آن ها به وسیله گوینده متن است.
به منظور تشویق شاگردان به درست و زیبا نوشتن کلمات در متن املا، علاوه بر نمره دیکته، می توانید یک نمره خوش نویسی نیز به آن ها بدهید.
برای نوشتن املای کلمات نظر شاگردان را به سه نکته زیر جلب کنید.
- صحیح نوشتن کلمه ها از نظر نوشتاری
- سرعت متناسب برای نوشتن کلمه ها
- خوانا و زیبانویسی کلمه از نظر شکل نوشتاری همراه با تمیز نویسی.
- از کلماتی که از حروف ( ث- ح- ذ- ص- ض- ط- ظ- ع) نوشته می شوند و شاگردان آن ها را خوانده اند، املا گفته شود. بنابراین، از گفتن کلماتی که با استفاده از این حروف نوشته می شوند وشاگرد آن ها را نخوانده و ندیده است، خودداری کنید.
- اگر املای کلمات هم خانواده را که با این حرف نوشته می شوند، آموزش داده اید، می توانید در حد توان و کشش شاگردان در هر پایه از آن ه در املای کلاس استفاده کنید.
گاهی عوامل حواس پرتی در محیط سبب می شود شاگرد نتواند برای به یاد آوردن شکل صحیح کلمه ها تمرکز حواس پیدا کند.
ممکن است دانش آموز به دلایل گوناگون، کند نویس باشد و نتواند به طور عادی متن و کلمات املا را بنویسد.
ممکن است دانش آموز به سبب نقص شنوایی، متوجه گفته های معلم نشود وکلمات را بنا بر تشخیص نادرست خود، غلط بنویسد.
امکان دارد دانش آموز به سبب داشتن نقص بینایی، نتواند کلمات صحیح را بنویسد.
گاهی غیر طبیعی بودن جلسه و نبود امنیت روحی برای کودک سبب می شود که او نتواند شکل صحیح کلمات را به یاد بیاورد.
گاهی نبود تمرین و آموزش کافی برای یاددهی و یادگیری کلمات متن درس، باعث غلط نویسی کلمات می شود.
گاهی بیماری های جسمی و روحی دانش آموز سبب فراموشی و ناتوانی او در به یاد آوردن شکل صحیح کلمات می شود.
منبع : http://shahedifar.blogfa.com
