ترسیم سبک زندگی شهدا

سبک زندگی

وی ادامه داد: پیش از هر اقدامی باید منظورمان از سبک زندگی را تبیین کنیم؛ چرا که سبک زندگی، دارای ابعاد مختلفی است. یکی از تقسیمات سبک زندگی این است که این موضوع واجد مجموعه‌ای از اعتقادات، اخلاقیات و احکام است که حوزه اندیشه، اخلاق و افکار را شامل می‌شود.

شاکری با تأکید بر اینکه دامنه سبک زندگی به عنوان یک مفهوم، دامنه‌ای بسیار گسترده است، تصریح کرد: دامنه این مفهوم بسیار گسترده است تا جایی که می‌توان گفت مسئله‌ای از ساحت‌های وجودی و زیستی ما نمی‌ماند، مگر آنکه حاکی از بخشی از سبک زندگی باشد.

مفهومی بسیار گسترده

وی افزود: از این جهت ما با یک مفهوم گسترده روبرو هستیم و وقتی وارد حوزه هنر به ویژه ادبیات می‌شویم، ترسیم این مفهوم سختی دوچندانی را به خود می‌گیرد. این مفهوم گسترده اگر چه مجموعه‌ای از حقایق را شامل می‌شود، اما حوزه‌هایی که مفهوم سبک زندگی به آن‌ها اطلاق می‌شود، در یک ردیف نبوده و هم عرض و هم تراز نیستند. پس در ترسیم این مفهوم باید با دیدی ژرف‌تر به موضوع نگریست.

این نویسنده و محقق عرصه دفاع مقدس با بیان اینکه در بررسی مفهوم سبک زندگی از جنبه افکار و عقاید، باید عالم خیال را در نظر بگیریم، اظهار کرد: برای مثال در ترسیم یقین شهدا به معاد و معارف، کار بسیار دشوار است و باید بتوان به عمق افکار آن بزرگواران پی برد و این مقوله را شناخت. با این حال، حتی با اشراف کامل نسبت به این جنبه، تجلی و ظهور این موضوع در هنر و به ویژه ادبیات داستانی، مقوله‌ای بسیار پیچیده است.

وی با اشاره به اینکه هنر به سختی می‌تواند چنین مفاهیمی را به تصویر بکشد، عنوان کرد: اما در زمینه اخلاقیات که بخشی از سبک زندگی است، کار راحت‌تر می‌شود و دشواری نشان دادن آن، کمتر از نشان دادن عقیده و فکر است. این مقوله نیز سختی‌های خاص خود را دارد، اما ترسیم آن به نسبت راحت‌تر از مقوله پیشین است.

نخستین مرحله از ارائه سبک زندگی شهدا

شاکری اذعان کرد: رایج‌ترین شکلی که در سبک زندگی و در هنر نمود پیدا می‌کند، جنبه‌ای است که به ابعاد جوارحی و بیرونی می‌پردازد. آنچه که از یک شخصیت در جهان خارج دیده می‌شود و گویای سبک زندگی اوست، به راحتی می‌تواند با بهره‌گیری از زبان هنر، به مخاطبان انتقال داده شود.

وی با بیان اینکه ترسیم ابعاد خارجی و در واقع افعالی و عملکرد شهدا، اولین مرحله در ترسیم سبک زندگی شهدا است که هنر به آن می‌پردازد، یادآور شد: باید تلاش کنیم که این لایه‌های سه‌گانه را مورد توجه قرار دهیم و از لایه‌های بیرونی به اعماق سبک زندگی برویم؛ به طوری که در وهله اول، افعال، سپس اخلاق و بعداً اعتقادات را به تصویر بکشیم.

این نویسنده عرصه دفاع مقدس ادامه داد: البته نباید فراموش کرد که برای انتقال هر کدام از این جنبه‌ها، نیازمند لوازم و ابزارهای خاص هستیم. برای اینکه به صورت خاص در زمینه شهدا و به طور گسترده‌تر، روایت سبک زندگی دینی در ادبیات محقق می‌شود، باید از تمامی ظرفیت‌های ممکن در جامعه هنری کشور بهره ببریم. با توجه به اینکه سبک زندگی، بر پایه سبک زندگی دینی بود، باید از علوم ترویجی دینی نیز استفاده کنیم.

نیاز ترسیم سبک زندگی

وی اظهار کرد: روایت سبک زندگی دینی در حوزه افعال، قطعاً نیازمند شناختن حدود و احکام است و چارچوب‌های شریعت و بایدها و نبایدهای دینی را باید شناخت و دید که شهدا چگونه به این حدود عمل می‌کردند. در بخش دوم و در حوزه اخلاقیات نیز ضمن لزوم اشراف به حدود، باید به عالم روح و اخلاق وارد شویم که پیچیده‌تر از بخش اول است. باید از مدارج و درجات اخلاقی اطلاع داشته باشیم تا بتوانیم ظهور ایدئولوژی اسلامی در شهدا را به تصویر بکشیم.

شاکری در پایان سخنان خود یادآور شد: در مرحله عقل، ترسیم سبک زندگی شهدا که بر پایه سبک زندگی دینی است، با دشواری‌های بسیاری مواجه است، اما بعد از رعایت این سه بخش، به وضوح می‌توان سبک زندگی شهدا را به تصویر کشید.