نهمین معصوم از چهارده معصوم (ع) به خاطر شدت حلم و گذشتی که نسبت به جسارت کنندگان به خود داشت، کاظم خوانده می‌شد. کسی را که به او بدی می‌کرد با نیکی و احسان پاداش می‌داد.
امامی بزرگ القدر، عظیم الشأن، بسیار متهجّد، اهل جدیت در کوشش، کسی که کرامات او آشکار و به عبادت مشهور، و به طاعت مواظب بود. شب‌ها را در حال سجود و قیام سپری می‌کرد و روزها را با صدقه و روزه می‌گذرانید.
با جنایت کننده نسبت به خویش، با عفو و بخشش مقابله می‌کرد. و به خاطر کثرت عباداتش عبد صالح نام گرفت، و در عراق به باب الحوائج إلی‌الله مشهور است. چرا که کسانی که بوسیله او به خدای توانا متوسل می‌شوند، از توسل خویش نتیجه می‌گیرند و کراماتش عقل‌ها را حیران می‌کند.
به گزارش خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ابوالحسن موسی بن جعفر(ع) امام هفتم از ائمه اثنی عشر (ع) و نهمین معصوم از چهارده معصوم (ع) است. تولد آن حضرت در ابواء (محلی میان مکه و مدینه) به روز یکشنبه هفتم صفر سال 128 یا 129 ق واقع شد.
به جهت کثرت زهد و عبادتش معروف به العبد الصالح بود و به جهت علم و فرو خوردن خشم و صبر بر مشقات و آلام زمانه مشهور به (الکاظم) شد آن حضرت به کنیه‌های ابو ابراهیم و ابوعلی نیز معروف بوده است. شیعیان و دوستداران لقب باب‌الحوائج به آن حضرت داده‌اند. بعد از رحلت پدر بزرگوارش امام صادق(ع) در 20 سالگی به امامت رسید و 35 سال رهبری و ولایت شیعیان را بر عهده داشت.
نجمه همسر امام
نجمه، مادر بزرگوار امام رضا (ع) و از زنان مومنه، پارسا، نجیب و پاکیزه بود. حمیده، همسر امام صادق (ع)، او را که کنیزی از اهالی مغرب بود، خرید و به منزل برد نجمه در خانه امام صادق(ع)، حمیده خاتون را بسیار احترام می‌کرد و بخاطر جلال و عظمت او، هیچگاه نزدش نمی‌نشست روزی حمیده در عالم رویا، رسول گرامی اسلام(ص) را دید که به او فرمودند: ای حمیده! نجمه را به ازدواج فرزند خود موسی در آور زیرا از او فرزندی به دنیا خواهد آمد که بهترین فرد روی زمین باشد. پس از این پیام حمیده به فرزندش امام کاظم(ع) فرمود: پسرم، نجمه بانویی است که من هرگز بهتر از او را ندیده‌ام، زیرا در زیرکی و محاسن اخلاق، مانندی ندارد. من او را به تو می‌بخشم، تو نیز در حق او نیکی کن، ثمره ازدواج امام موسی کاظم(ع) و نجمه، فرزندی بود که نامش امام رضا(ع) بود. پس از تولد امام هشتم(ع)، این بانوی مکرمه با تربیت گوهری تابناک، ارزشی فراتر یافت.
فرزندان امام
بنا به گفته شیخ مفید در ارشاد امام موسی کاظم(ع) 37 فرزند پسر و دختر داشت که 18 تن از آنها پسر 19 تن دختر بودند. و علی بن موسی الرضا (ع) امام هشتم افضل ایشان بود. از جمله فرزندان مشهور آن حضرت احمد بن موسی و محمد بن موسی و ابراهیم بن موسی بودند. یکی از دختران آن حضرت فاطمه معروف معصومه(س) است که قبرش در قم مزار شیعیان جهان است.
تاثیر علمی آن بزرگوار
امام هفتم (ع) با جمع روایات و احادیث و احکام و احیای سنن پدر گرامی و تعلیم و ارشاد شیعیان، اسلام راستین را که با تعالیم و مجاهدات پدرش جعفربن محمد (ع) نظم و استحکام یافته بود حفظ و تقویت کرد و علی رغم موانع بسیار در راه انجام وظایف الهی تا آنجا پایداری کرد که جان خود را فدا ساخت.
برخورد حاکمان سیاسی معاصر با امام
مهدی خلیفه عباسی امام را در بغداد بازداشت کرد اما بر اثر خوابی که دید و نیز تحت تاثیر شخصیت امام از او عذر خواهی کرد و به مدینه‌اش بازگرداند. گویند که مهدی از امام تعهد گرفت که بر او و فرزندش قیام نکند این روایت نشان می‌دهد که امام کاظم(ع) قیام را در آن زمان صلاح و شایسته نمی‌دانسته است و با آنکه از جهت کثرت عبادت و زهد به (العبد الصالح) معروف بوده است بقدری در انظار مردم مقامی والا و ارجمند داشته است که او را شایسته مقام خلافت و امامت ظاهری نیز می‌د‌انستند و همین امر موجب تشویش و اظطراب دستگاه خلافت گردیده و مهدی به حبس او فرمان داده است.
نحوه شهادت حضرت
یحیی بن خالد، وزیر هارون الرشید؛ سندی بن شاهک جلاّد بی رحم را طلبید و در مورد قتل امام کاظم (ع) به او فرمان داد و او از فرمان یحیی اطاعت کرد و تصمیم بر کشتن امام موسی بن جعفر(ع) گرفت به این ترتیب که: زهری به غذای امام کاظم (ع) ریخت و آن را نزد حضرت گذاشت و بعضی گویند: او زهر را در میان چند دانه خرما وارد نمود و نزد آن حضرت گذارد.
وقتی که امام کاظم (ع) از آن غذا خورد، طولی نکشید که آثار زهر را در خود احساس کرد. پس از آن، آن بزرگوار سه روز در حالت دشواری و ناراحتی بسر برد و در روز سوّم در 25 رجب سال 183 هجری، در سن 55 سالگی، به وسیله زهری که خوردند جان به جان آفرین تسلیم نمود و شهد شهادت نوشید محل دفن ایشان مکانی به نام مقابر قریش در بغداد (در سرزمین عراق) که هم اکنون به «کاظمین» معروف است.
