در قسمت قبل پل ها و سدهای معروف استان قم معرفی می شدند . اینك در ادامه می خوانیم ...
قلعه سام آباد
این قلعه در جنوب شرقی قمرود در فاصله چهار تا پنج كیلومتری روستای قمرود قرار دارد. طول و عرض قلعه 76 متر است و چهاربرج در چهار گوشه آن وجود دارد . قلعه دارای یك حیاط مركزی و از نوع بناهای چهار ایوانی است كه ایوان های شرقی وغربی آن به صورت دروازه است. در كنار دروازه غربی ، حمامی هنوز پا برجاست .
قلعه قرمز
در شمال كاروانسرای حوض سلطان ، بنایی به نام قلعه قرمز با كاربری نظامی ساخته شده است . این بنا 112 متر عرض و 115 متر طول دارد و كاملاً مشخص است كه با شتاب ساخته شده و ناتمام مانده است . تمام بنا جز سر در ورودی آن از خشت و گل ساخته شده و دورادور آن اتاق های متعدد وجود داشت.
حیاط كوچكی در سمت شمال ، بنا شده و در برابر سر در اصلی ، یك باغ كوچك به كاشتن سبزیجات اختصاص داده شده است. به این ترتیب در زمان آبادی این راه ، قلعه قرمز ، محل مسكونی كشاورزان بود. در جلوی قلعه ، آب انبار بزرگی وجود دارد كه از آب باران پر می شد .
قلعه قمرود
قمرود دارای دو قلعه كهن و جدید بود كه امروزه فقط بخش هایی از آنها برجای مانده است . یكی از این قلعه ها احتمالاً مربوط به دوره صفویه یا پیش از آن است و اكنون به صورت باربند یا آغل گوسفند از آن استفاده می شود. قلعه ی دیگر توسط مهندس الممالك برای اسكان خود ، اطرافیان و خدمه اش در جوار شرقی قلعه كهن بر پا شده بود. قلعه دارای بازارچه ای مهم بود و حوضخانه و بارگیر داشت.
قلعه گلی
بعد از آبادی " محمد آباد كاج " در پای اولین تپه های آهكی به طرف شمال شرقی ، آثار این قلعه قدیمی مخروبه مشاهده می شود . این قلعه كه در كنار قلعه سنگی محمد آباد قرار دارد ، مربوط به دوره اشكانی است و خرابه های آن شامل یك دیوار بلند از خشت های ضخیم است. برای ساخت این قلعه محوطه ای را محدود نموده و در وسط آن خرابه های خشتی و گلی ، بناهایی چند طبقه ساخته بودند . در برج ها و پی های سنگی ، ورقه های آهكی برا ی استحكام به كار رفته است . از آنجا كه ساختمان به كلی فرو ریخته قبل از كاوش دقیق نمی توان نقشه اصلی آن را روشن نمود. به هر حال خشت های قطور و بزرگ بدنه و پایه ، از تعلق ساختمان به دوران پیش از اسلام حكایت می كند . در اطراف قلعه گلی بقایای ظروف شكسته و كاشیهای لعاب دار فراوان دیده می شود.
قلعه مظفرآباد
قلعه مظفر آباد كه حدود 5 كیلومتری شرق روستای قمرود واقع شده ، از آثار مهندس الممالك و به نام یكی از پسران اوست . قلعه دارای پنج برج است كه چهار برج در چهار گوشه ی آن و برج پنجم در میانه ضلع شرقی قرار دارد. كنار در ورودی نیز حمامی ساخته بودند.
دیگر قلاع بازمانده استان قم
قلعه زا ر بلاغ ؛ از دوره ماد در جاده قدیم قم – تهران بعدازگردنه علی آباد واقع شده است . قلعه تپه طغرود ؛ ا زدوره ایلخانی در كنار روستای طغرود قرار دارد. قلعه چك ؛این قلعه متعلق به دوران اسلامی ، در بخش خلجستان بعد از روستای نویس ، روبه روی ارتفاعات روستا قرار دارد. قلعه جمكران ( قلعه گبری ) ؛ در روستای جمكران و از بناهای پیش از اسلام است ومصالح به كار رفته در آن شامل خشت و گل است . قیزقلعه سی جمكران ؛به دوره پیش از اسلام واسلامی تعلق دارد و در جنوب غربی مسجد جمكران در مقابل كوه دو برادران واقع است . قلعه سیرو ؛این قلعه از دوره ساسانی باقی مانده و در بخش كهك در صخره ای مشرف بر روستای سیرو قرار دارد. قلعه قنبرعلی؛درشرق روستا ی قمرود قرار دارد و دارای حیاط مركزی و چهار برج در چهارگوشه است . قلعه احتمالا ً صفوی است . قلعه ملك آباد؛ را مهندس الممالك برا ی دختر ش و به نام او برپا داشت. در كنار این قلعه آسیاب آبی احداث شده بود. قلعه وتوس ( توس) كهندان ؛ به دوره اسلامی تعلق دارد و در بخش خلجستان بعد از روستای ونان ، در ارتفاعات كوه توس واقع است . شیرین قلعه ( منصور آباد) ؛ در جنوب شرقی قمرود آثار كمی از آن باقی است .
