دکتر ابراهیم دین محمدی
فارغ التحصیل دوره پزشکی و تخصصی از دانشگاه تهران
عضو انجمن علمی جراحان عمومی
عضو جامعه جراحان ایران
عضو انجمن علمی لیزر پزشکی ایران
دارای مدرک لیزر تراپی از مسکو (روسیه)
بواسیر و شقاق چیست ؟
از شایع ترین عللی که بیماران ، به نام بواسیر مراجعه می نمایند همان:
1- شقاق یا فیشر و 2- بواسیر داخلی میباشد:
1- شقاق یا فیشر (سوزش و درد و ..):
شقاق چیست؟شقاق نام عربی و فیشر نام انگلیسی آن و ترک یا چاک خوردگی نام فارسی آن میباشد که در واقع همان زخم شدن لبه داخلی مقعد می باشد . از علل مهم آن عبارتند از : خروج سخت مدفوع خشک ، عدم مصرف فیبر و آب کافی ، مصرف بعضی از داروها ، یبوست ، زور زدن در هنگام دفع مدفوع ، وجود استرس ،و ...
علائم فیشر :
علائم فیشر - درد و یا سوزش و گاهی مختصری خونریزی در حین و گاهی بعد از اجابت مزاج ، که این درد و یا سوزش ممکنست تا بعد از اجابت مزاج نیز مدتی طول بکشد.
انواع زخم فیشر :
انواع زخم فیشر - فیشر به دو صورت حاد و مزمن وجود دارد ، فیشر حاد ، زمانی است که از زمان بوجود آمدن ،تا بهبودی ، 8 هفته طول بکشد.در صورتیکه بهبودی زخم از 8 هفته طولانی تر شود ،آنگاه زخم وارد مرحله مزمن خواهد شد ، از علل مزمن شدن فیشر میتوان به عدم مصرف فیبر و ملین کافی ، بوجود آمدن التهاب و اسپاسم (انقباض شدید ) و در دریچه داخلی مقعد و بدنبال آن کاهش شدید خونرسانی به محل فیشر(زخم) ، که این خود باعث بدتر شدن وعمیقتر شدن زخم فیشر خواهد شد .
در فیشر مزمن ، دو لبه زخم بهم میرسند ولی بعلت عدم خونرسانی مناسب ، ایندو لبه بهم جوش نخواهند خورد وگاهی یک زائده گوشتی بنام زائده نگهبان در ابتدای آن بصورت واکنشی بوجود خواهد آمد .
درمان فیشر :
درمان های فیشر عبارتند از :
1- درمان داروئی
2- درمان با بوتاکس
3- درمان با جراحی
4- درمان با کرمها وانواع روشهای داروئی در فیشر های مزمن بی تاثیر و صرفاً باعث مختصری تسکین خواهند شد که این مسئله خود باعث دیر مراجعه کردن بیمار و مزمن تر و پر عارضه تر شدن وضعیت بیمار خواهد شد.
درمان های پزشکی فیشر( شقاق ) :
1- درمان با بوتاکس در عضله اسفنکتر داخلی مقعد که بطور کاملاً سرپائی انجام می گیرد، باعث رفع اسپاسم (اسپاسم اسفنکتر داخلی یا بعبارت دیگر ، تنگ شدن و انقباض شدید عضله و کانال مقعدی ، اصلی ترین عامل بهبود نیافتن فیشر یا همان شقاق میباشد زیرا این انقباض مقعدی باعث قطع خونرسانی به محل زخم شقاق میشود) و بهبود خونرسانی و ترمیم زخم فیشر بطور اساسی خواهد شد و تاثیرو موفقیت درمانی این روش با اقدامات تکمیلی به 100% میرسد .و این بهترین روش درمان سرپایی و غیر جراحی است که هیچگونه عوارض جراحی را ندارد.
2- در روش جراحی جهت رفع اسپاسم بخشی از عضله اسفنکتر داخلی مقعد بایستی بریده شود ( اسفنکتروتومی ) که همین مسئله خود باعث 30-10% عوارضی همچون بی اختیاری گاز و مایع مدفوع خواهد شد وتاثیر درمانی آن حداکثر 80% است .
نتیجه کلی :
درمان با بوتاکس یک روش انــقــلابــی ، آسان ومعـجـزه درمان فیشر(شقاق) بوده که فقط در یک مرحله انجام میگردد، .این روش بطور سرپایی انجام شده وهیچ گونه بستری واستراحتی نیاز نداشته و فرد میتواند بلافاصله به محل کار خود بر گردد.
در این روش هیچگونه عوارضی همچون بی اختیاری باد ومایع مدفوعی که در روش جراحی ممکنست بروز نماید ،هرگز دیده نخواهد شد لذا امروزه در سراسر جهان بخصوص در آمریکا و اروپا این روش ، بعنوان خــط اول درمان فـیـشـر(شـقـاق) میـبـــاشــد . زیرا یک روش ،کاملاً سرپایی ، سریع ، ارزانتر و بدون هیچ گونه عارضه ای میباشد .
بواسیر یا(هموروئید ) چیست ؟
بواسیر چیست؟ بواسیر جمع کلمه باسور بوده ودر زبان انگلیسی به آن هموروئید نیز گفته میشود .بواسیر ها انواع مختلفی دارند وشامل بواسیر داخلی ، خارجی و لخته ای تقسیم میشوند .
بواسیر های داخلی:
اینها در راست روده وابتدای کانال مقعد(ازحدود 6-3 سانتیمتری داخل مقعد ) قرار داشته و بصورت بالشتک های عروقی یا همان توده های زیر مخاطی ضخیمی ، قرار گرفته اند .
علل موثر در گسترش بواسیر ها(هموروئیدها) :
علل بواسیر - بطور کلی عواملی مثل ارث ،تغذیه نامناسب ، شغلهای نامناسب ، حاملگی ، ورزش های نامناسب ،زور زدن ، لباس های تنگ ، مسائل روانی ، مصرف بعضی از داروها ، یبوست ، سن بالا، اختلالات عملکردی اسفنکتر ( عضلات دریچه مقعدی )و... باعث گسترش هموروئید ها میشوند .
تقسیم بندی بواسیر ها (هموروئید ها )بر اساس شدت علائم :
بواسیر ها بر این اساس به چهار درجه تقسم میشوند :
بواسیر درجه 1 : توده بواسیری کمی بزرگ شده وتنها علامت آن در بعضی افراد خونریزی بدون درد میباشد.
بواسیر درجه 2 : توده بواسیری بزرگتر شده ودر حین اجابت مزاج دچار بیرون زدگی میشود ولی بلافاصله بعد از اجابت مزاج ، خودبخود به داخل مقعد بر میگردد،البته ممکنست دارای خونریزی نیز باشد و یا نباشد.
بواسیر درجه 3 : در این حالت توده بواسیری باز هم بزرگتر شده و در حین اجابت مزاج که دچار بیرون زدگی میشود ، دیگر قادر نیست خودبه خود ، به داخل برگردد لذا حتماً بایستی با کمک دست آنرا بداخل مقعد بر گرداند و شاید دارای خونریزی باشند ویا دچارخونریزی نباشند.
بواسیر درجه 4 : در این حالت توده بواسیری در بیرون از مقعد قرار گرفته و حتی به کمک دست نیز بداخل مقعد بر نمی گردد.
علائم و نشانه های بواسیر ( هموروئید ) :
شایعترین علامت بواسیر :
1- خونریزی قرمز روشن بدون درد در حین و یا در انتها ی اجابت مزاج که ممکنست چکه چکه و یا گاهی خفیف تر ویا شدید تر باشد
2- بیرون زدگی یا بیرون آمدگی در حین اجابت مزاج و یا پرولاپس نیز از علائم شایع دیگر میباشد
3-گاهی درد بعلت ایجاد لخته ویا زخمی ویا گانگرنه شدن ویا بعلت گیر افتادن (مختنق شدن ) نیز رخ میدهد و 4- البته خارش نیز گاهی بندرت دیده میشود .
درمان بواسیر ( هموروئید ) :
یکی از بهترین روشهای درمان غیر جراحی و کاملاً سرپایی که مورد تائید سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA) میباشد همان روش IRC میباشد.
درمان بواسیر با لیزیر یا اشعه درمانی با(فتو کوآ گولیشنِ مادون قرمز )یا همان [I.R.C]:
درمان بواسیر - این روش ابتدا توسط NEIGER آلمانی در سال 1979 بکار رفت و چون هیچ گونه برش جراحی و بیهوشی وحتی هیچگونه استراحتی نیاز نداشت و چون صرفا با انعقاد یا خشکاندن ریشه بواسیر ها آنها را ریشه کن میکرد بزودی جز پر طرفتارترین روش سرپایی درمان همورویید معروف شد وبزودی نه تنها در سراسر اروپا بلکه در سراسر آمریکا جز محبوب ترین روش موثر درمان بواسیر های درجه 1 و 2 و بعضی از انواع درجه 3 شناخته گردید.
بطوریکه در آمریکا با عنوان اینکه « میتوانید بین وقت ناهار مراجعه کرده و سپس به محل کار خود برگردید »برای بیان راحتی این روش استفاده میشود..IRC روشی کاملاً مطبی است که نیازی به هیچگونه بیهوشی ویا بیحسی نداشته و بسیار سریع و مطمئن و بدون هرگونه پانسمانی ، فرد میتواند بلافاصله به محل کار خود باز گردد.
لیزرIRCجهت بواسیر های خونریزی دهنده بسیار مناسب بوده وباعث قطع کامل یا CUT OFF خونرسانی به بواسیر های داخلی شده و لذا باعث خشکاندن ریشه بواسیر ها میگردد.هم اکنون بیش از چندین میلیون مورد IRC در سال فقط در آمریکا انجام میگیرد (قابل ذکر است که در آمریکا از هر دو نفر بالای پنجاه سال ، یک نفر دارای بواسیر میباشد) .
