تاثیر تغییر ساعت خواب بر بدن

مدیکال نیوز تودی نوشت: محققان دانشگاه ˈسوریˈ یافته های این مطالعه را در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر کردند.

این مطالعه همچنین نشان داد برخی ژن ها از چرخه خواب و بیداری انسان تبعیت می کنند و برخی توسط ساعت مرکزی بدن تنظیم می شوند.

پروفسور ˈدرک جان دیجکˈ از مرکز تحقیقات خواب که ریاست این مطالعه را بر عهده داشت، می گوید: این تحقیق به ما کمک می کند تا نتایج منفی سلامتی مرتبط با تغییر شیفت کاری و سفرهای طولانی با هواپیما و سایر وضعیت هایی که آهنگ ژن های ما را بر هم می زنند، بفهمیم.

نتایج این مطالعه همچنین نشان می دهد که برنامه زمانی خواب و بیداری انسان می توانند بر آهنگ بسیاری از رویه های زیستی تاثیر بگذارد.

از آنجاییکه کار کردن در شیفت شب با یک سری مشکلات سلامتی و بیماری ها ارتباط دارد بنابراین در رده یک ˈعامل احتمالی سرطانزایˈ انسانی قرار می گیرد.

یک مطالعه که در ژوییه ۲۰۱۳ منتشر شد نشان داد که کار کردن طولانی مدت در شیفت شب با افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان ارتباط دارد.

همچنین مطالعات دیگر نشان داده اند که خطر ابتلا به دیابت، حمله قلبی و سکته مغزی در افرادی که در شیفت شب کار می کنند بالاتر است.

در این مطالعه که به تازگی انجام شده است، محققان با بررسی نمونه های خون ۲۲ نفر توانستند تغییراتی که بر روی آهنگ ژنی آنها بر اثر بیدار ماندن برای کار کردن در شیفت شب اتفاق می افتد، مطالعه کنند.

نتایج این مطالعه نشان داد که بر هم خوردن چرخه خواب و بیداری به اندازه زیادی بر آهنگ ژن ها که باعث فعال شدن و از فعالیت انداختن سایر ژن ها می شود، تاثیر می گذارد.

* اثرات منفی اشتغال در شب بر عملکرد قلب و دستگاه های گوارشی

پژوهش های انجام شده نشان می دهد که اشتغال در شب باعث ایجاد اختلالاتی در چرخه طبیعی بدن می شود و بر عملکرد قلب و دستگاه های گوارشی و تناسلی تاثیراتی منفی دارد.

شب کارها به مصرف غذای آماده و در دسترس مانند سوسیس و کالباس یا غذاهای دارای قند، چربی و کافئین بالا برای مبارزه با خستگی و کوفتگی بدن تمایل بیشتری دارند. این در حالی است که متخصصان تغذیه و گوارش همواره نسبت به اثرات منفی غذاهای آماده بر سلامت انسان و افزایش ابتلای آنان به سوءهاضمه و مشکلات گوارشی هشدار می دهند.

* طول عمر شب کارها دست کم پنج سال کمتر است

نتایج مطالعات متعدد در کشورهای اروپایی نشان می دهد که افراد شب کار دست کم پنج سال نسبت به همکاران روز کار خود کمتر عمر می کنند،

طلاق در میان خانواده آنان سه برابر بیش از افراد روز کار است و علاوه بر آن، ۴۰ درصد بیش از سایر همکارانشان زمینه ابتلا به انواع بیماریهای روانی، قلبی و گوارشی را دارند.

اظهارات افراد شب کار نتایج این مطالعات را تایید می کند. آنان می گویند که پس از هر شیفت کاری، در تمامی طول روز احساس کسالت، گیجی و بی خوابی می کنند و ریتم زندگی طبیعی و عادات غذایی آنان نیز بر هم می خورد.

* عدم دفع مواد سمی از بدن

نخوابیدن، دیر خوابیدن و یا دیر بلند شدن از خواب، باعث می شود مواد سمی از بدن دفع نشود و در عملکرد طبیعی هر یک از اندام های بدن اختلالاتی ایجاد شود.

بر اساس نتایج پژوهش های انجام شده، برای سالم زیستن، باید خواب راحت و آرامی داشته باشیم. ساعت ۹ تا ۱۱ شب، زمانی برای از بین بردن مواد سمی و غیر ضروری است که عملیات آن توسط آنتی اکسیدان ها انجام می شود.

در این ساعت بهتر است بدن در حال آرامش باشد، در غیر این صورت، اثر منفی روی سلامتی انسان خواهد داشت.

به گفته متخصصان، ساعت ۱۱ تا یک بامداد ، عملیات از بین بردن مواد سمی در کبد ادامه دارد و بدن باید در خواب عمیق باشد.

ساعت یک تا ۳ بامداد ، عملیات سم زدایی در کیسه صفرا ، با یک خواب عمیق به طور مناسب انجام می شود.

در ساعت ۳ تا ۵ صبح عملیات از بین بردن مواد سمی ناشی از تنفس در ریه اتفاق می افتد. بعضی مواقع دیده شده است که افراد در این زمان، سرفه شدید یا عطسه می کنند.

در ساعت ۵ تا ۷ صبح نیز عملیات سم زدایی گوارشی در روده بزرگ صورت می گیرد، بنابراین عمل دفع انجام می شود.

همچنین از نیمه های شب تا ساعت ۴ صبح، مغز استخوان عملیات خون سازی را انجام می دهد.

* تضعیف روابط خانوادگی

همچنین شیفت کاری شبانه ، روی روابط فرد در خانواده و وظایف او در قبال همسر و فرزند نیز تاثیر دارد.

فردی که در شب به کار اشتغال دارد به دلیل خستگی ناشی از کار در نوبت کاری شب و نیاز به خواب در روز، وضعیت روحی ثابتی ندارد، تحریک پذیر است و این می تواند روی روند طبیعی فعالیت وی در منزل اثرات نامطلوبی برجای بگذارد. علاوه بر آن، ساعات حضور مفید این فرد در منزل کاهش می یابد.

* تاثیر منفی بر روی عملکرد حرفه ای

محققان می گویند: شب کاری بر روی عملکرد حرفه ای برخی گروه های شغلی حساس مانند پرستاری و پزشکان تاثیر منفی می گذارد و ممکن است باعث بروز مشکلاتی شود.

به طور مثال، بیماران در شب با وجود پزشکان و پرستاران شب کار ممکن است مراقبت های ضعیف تری را دریافت کنند و در معرض خطر قرار گیرند.

* تنها ۱۰ درصد از افراد شاغل در شیفت شب از کار خود لذت می برند

مطالعات‍ی که توسط موسسه امریکایی هارینگتون انجام شده است، نشان می دهد که فقط ۱۰ درصد افراد شب کار از نوبت کاری خود لذت می برند و بق‍یه به نحوی با آن می سازند.

بر اساس نتایج این مطالعات، خستگ‍ی، واماندگ‍ی، کسالت، انزوا، امراض روح‍ی و روانی و ب‍یماری های جسمی و بس‍یاری مسایل دیگر در میان کارکنان شب کار به شدت شایع و رایج است.

* توصیه هایی به شب کارها

شب کارها باید خواب خوبی در روز داشته باشند و حداقل شش تا هشت ساعت بخوابند. اتاق خوابشان پرده ضخیم داشته باشد تا نور درون اتاق نتابد.

در و پنجره اتاق را ببندند و شرایط خواب مانند شب ها باشد. آنها می توانند برای خواب رفتن مثلا به موسیقی ملایمی گوش دهند.

بعد از بیدار شدن هم برای جلوگیری از خمودگی و حالت خواب آلودگی، به فعالیت لذت بخشی مثل ورزش و نگه داری از گیاهان بپردازند.

بیماران دچار اختلال خلقی دوقطبی (افسردگی) و حالت های روان پریشی نباید شیفت های شبانه را انتخاب کنند زیرا ممکن است بیماری شان تشدید شود.