عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا گفت: تجمع نیترات در سبزی‌های برگی بیشتر از سبزی‌های میوه‌ای و پیازی است و از آنجا که نیترات باعث بیماری‌هایی از قبیل کم خونی، سقط جنین و انواع سرطان‌ها می‌شود، ساقه وسط سبزیجاتی مثل کاهو را نباید خورد. دکتر «فرشاد دشتی» افزود: تجمع نیترات در سبزی‌هایی مانند کاهو و اسفناج بیشتر از سایر سبزی‌هاست. میزان نیترات موجود در اندام‌های مختلف سبزیجات نیز متفاوت بوده، به طوری که میزان آن به ترتیب در ساقه، دمبرگ، پهنک برگ، اندام‌های زیرزمینی، پیاز، ریشه‌ها و غده‌ها بیشتر است. دشتی تاکید کرد: در میوه‌ها و سبزی‌های میوه‌ای، مشکل زیادی از نظر تجمع نیترات وجود ندارد و مشکل اصلی بیشتر در سبزی‌هایی است که اندام رویشی آن‌ها مصرف می‌شود. نیترات باعث بیماری‌هایی از قبیل کم خونی، سقط جنین و انواع سرطان‌ها می‌شود و میزان مجاز ورود نیترات به بدن هر فرد ۳/۶۵ میلی‌گرم بر هر کیلوگرم وزن بدن در روز است. با توجه به اینکه میزان مجاز آن نسبت به وزن بدن سنجیده می‌شود مقدار مصرف آن در کودکان هم حائز اهمیت است.
این مدرس دانشگاه راه‌های انتقال نیترات به بدن را آب آشامیدنی و سبزی‌ها عنوان کرد و گفت: در مورد آب‌ها نظارت زیادی وجود دارد و میزان نیترات در آب اندازه‌گیری می‌شود، ولی در خصوص سبزی‌ها کنترلی صورت نمی‌گیرد این درحالی است که در کشورهای توسعه یافته بر روی سبزی‌ها نیز کنترل انجام می‌شود. دشتی در خصوص دلایل تجمع نیترات در سبزی‌ها یادآور شد:کاربرد زیاد کودهای شیمیایی ازته در مزارع از دلایل اصلی تجمع نیترات در سبزی‌هاست چراکه کودهای نیتروژنه باعث افزایش تولید می‌شود بنابراین کشاورزان از این کود زیاد مصرف می‌کنند. میزان مجاز نیترات در کشورهای مختلف فرق دارد؛ به طوری که در برخی کشور‌ها میزان نیترات مجاز در اسفناج ppm ۴۰۰ و برای کاهو ۱۰۰۰ ppm تعیین شده است، این درحالی است که در کشور ما مقدار نیترات موجود در این سبزی‌ها خیلی بیشتر از حد مجاز است.
وی با بیان اینکه پرورش سبزی‌ها در باغچه منازل، بهترین شیوه برای کنترل نیترات است به شهروندان توصیه کرد، تاجایی که امکان دارد سبزی‌ها را خودشان پرورش دهند و یا اینکه از محصولات ارگانیک استفاده کنند. هم‌چنین از بخش‌هایی که نیترات زیادی دارند استفاده نکنند و در اسفناج ساقه و دمبرگ و در کاهو ساقه وسط را مصرف نکنند. دشتی افزود: نگهداری سبزی‌ها به صورت پخته در فریزر نیز باعث ترکیب نیترات با اسیدهای آمینه می‌شود که ماده‌ای به نام نیتروزامین تولید می‌کند، این ماده سرطان‌زاست و فرآیند تولید آن در یخچال و فریزر رخ می‌دهد.
نیک صالحی
