بگونیاسه BEGONIACEAE
خانواده بگونیاسه با برگ‌های زیبا و رنگین توجه همه را جلب می‌كند. این خانواده از لحاظ ارقام و اعداد گستردگی فراوانی دارد. گرچه گفته می شود که این گیاه اولین بار در آمریکای جنوبی کشف شد، ولی ظاهراً گیاه نام خود را مدیون یک گیاه شناس فرانسوی به نام شارل پلومیهCHARLES PLUMIER است که برای مشاهده و مطالعه این گیاه که به فراوانی در هائیتی(جزایر کارائیب) می روید از اقیانوس اطلس عبور کرد. این گیاه نیز به نامMICHEL BEGON حاکم وقت آن جزیره، بگونیا نامیده شد.
منشأ بگونیا جنگل‌های گرم و مرطوب است. تنوع تعداد گونه های بگونیا شناسایی آن را مشکل کرده است. خصوصیات خانواده بگونیاسه مربوط به عدم وجود تقارن برگی است، برگ‌های گیاهان خانواده بگونیا تقارن مشخصی ندارند.
بر اساس نوع ریشه، بگونیاها را به سه دسته تقسیم کرده‌اند :
1- ریشه افشان؛
2- ساقه‌های قطور و ریزوم مانند؛
3- پیازی.
بگونیاها با ریشه‌های افشان
- ساقه كاملاً مشخص، نسبتاً قطور و بلند؛
- برگ‌ها به تناوب روی ساقه قرار دارند؛
- ریشه‌های افشان و نسبتاً سطحی دارند؛
- بی تفاوت به طول روز.
از آنجا كه این گیاهان به طول روز بی‌تفاوت اند در تمام فصول سال گلدار هستند.
بهترین و شاخص‌ترین بگونیاسه مربوط به زیر خانواده ریشه افشان، بگونیای سمپر فلورانس یا بگونیای همیشه گلدار است. برگ‌های سبز براق، گل‌های قرمز بسیار شفاف و ساقه کشیده دارد. این گیاهان در همه شرایط عمومی منازل و گلخانه‌ها، قابل کشت و کار و نگهداری هستند. ساقه‌های آن در داخل آب به راحتی ریشه می‌دهند و در داخل ماسه نیز خیلی سریع و کمتر از 7 روز ریشه می‌دهند. این بگونیاها انواع مختلفی دارند.
برای پرورش بگونیای همیشه گلدار، یک خاک مناسب با بافت متوسط، و محلی دور از تابش مستقیم آفتاب مناسب است.
بگونیاها با ساقه‌های قطور و ریزوم مانند
- ساقه مشخصی ندارند؛
- ساقه به شكل ریزوم تغییر شكل داده؛
- برگ‌ها رنگ و شكل متفاوتی دارند.
یكی از بگونیاهای برگ ریزوم دار، بگونیای پشت برگ قرمز است كه سطح رویی برگ‌های آن حالت مخملی دارد. در بگونیاهای ریزوم‌دار، ساقه به شکل ریشه تغییر شکل داده است و برگ‌ها بر روی ریزوم‌ها به شکل‌های مختلف خود نمایی می‌کنند. بیش از 800 گونه بگونیا متعلق به این گروه می‌باشد که از نظر ریزوم و نقش و نگار برگ با هم متفاوتند.
بگونیای پشت برگ قرمز را نمی‌توان در منزل نگهداری کرد زیرا به خاک بسیار سبک و محیطی با رطوبت نسبی 70 تا 75 درصد نیاز دارد.
بگونیاهای ریزوم دار تحت نام عمومی بگونیا ركس شناخته می‌شوند (اولین بار ركس متوجه دو رگه بودن آنها شد). بگونیاهای دو رگه برگ‌های رنگین یا فلس‌های كركدار روی برگ دارند. برخلاف دسته اول، به وسیله تقسیم ریزوم و قلمه های برگی تكثیر می شوند. علاوه بر این با برگ كامل هم تكثیر می شوند.انواع بگونیاهای رکس عبارت اند از: بگونیای رکس نقره‌ای و بگونیای رکس قهوه‌ای.
بگونیاهای پیازی
این بگونیاها ساقه خودرویی به شكل پیاز دارند. پیازها از نوع پیازهای حساس به سرما بوده و در زمستان در انبار نگهداری می شوند. دارای برگ‌های درشت و گل‌های رنگین هستند. این گیاهان كاربرد فضای سبزی و چشم اندازی دارند. در كشور ما بگونیای پیازی كم است، زیرا گیاه احتیاج به خاكی با PH اسیدی و تابستان های مرطوب دارد ولی در كشور ما تابستان‌ها گرم و خشك است بنابراین در فضای سبز كشت و كار مناسبی ندارد.
بهترین شرایط برای نگهداری این گیاه، وجود یک خاک مرطوب کاملاً اسیدی و به دور از نور مستقیم آفتاب است. به دلیل سهولت در تولید گیاهان دو رگه، بگونیاها ارقام فراوانی دارند.
نکته:
وضعیت قرار گیری گل‌ها در بگونیاها طوری است که گل‌های نر و ماده بر روی یک بوته قرار دارند و از نظر همزمانی رسیدن دایره گرده و کلاله هیچ مشکلی نیست در نتیجه تولید بذر به وفور صورت می گیرد. بگونیاهای همیشه گلدار به وسیله بذر به راحتی قابل تکثیر هستند.
