بیش از سی سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی می‌گذرد. این انقلاب پدیده ای الهی و مبارک بود که در اواخر قرن بیستم ، جهان را به لرزه درآورد و نور امید را در دل مسلمانان و مستضعفان عالم روشن کرد. اکنون پس از گذشت سه دهه از عمر گرانمایه ی این شجره ی پر امید، نیکوست به بازخوانی برخی دست آوردهای آن پرداخته شود تا برخی نینگارند که به سادگی به بار نشسته و در حفظ آن کوشاتر باشند.
این انقلاب عظیم، دست آوردهای فراوانی در داخل و خارج از کشور داشته و سال ها طول می کشد تا همه ی آثار و نتایج این پدیده ی الهی آشکار و مورد تحلیل قرار گیرد. در این مقاله گوشه ای از ابعاد وسیع آن مورد بررسی قرار می گیرد.
1-دست آوردهای سیاسی انقلاب اسلامی
الف- سیاست داخلی
1-حاکمیت اسلام بر پایه ولایت فقیه : هدف اصلی و اساسی ادیان الهی ، رشد و تکامل بشر بر مبنای توحید، از طریق دعوت به مبارزه با کفر و شرک و الحاد بوده است. قدرت های استکباری جهان برای چپاول دست رنج توده های محروم، نغمه ی« جدایی دین از سیاست »را مطرح کردند و با این توطئه توانستند بر جنبه های فکری ، فرهنگی ، دینی و ملی جوامع اسلامی استیلا یافته ، منابع مادی و ذخایر زیر زمینی آن ها را به غارت ببرند و عجز و یأس را بر جوامع اسلامی حاکم گردانند. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران بر چنین عقیده و نغمه ای خط بطلان کشید و نهضت اسلام را تبدیل به پدیده ای منسجم و جهانی نمود .
امام خمینی (ره) در ادامه ی قیام خود؛ تنها به مبارزه با حکومت های غاصب و ضد اسلامی اکتفا نکرد بلکه به منظور ایجاد حاکمیت الهی بر اساس موازین اسلام ( در عمل ) اصل مقدس ولایت فقیه را مطرح و زمام امور جامعه اسلامی را خود در دست گرفت و رهبری سیاسی – مذهبی را عینیت بخشید و توانست چهره ی مخدوش جهان اسلام را اصلاح کرده، تأثیر فوق العاده ای بر جهان اسلام و کشورهای جهان سوم بگذارد.
2-سرنگونی استبداد 2500 ساله شاهنشاهی در ایران :
یکی از افتخارات موهوم پادشاهان ایران، نظام کهن شاهنشاهی در ایران بود که خاندان پهلوی نیز خود را وارث آن قلمداد می کرد. این خاندان برای از بین بردن فرهنگ اسلامی در کشور؛ سعی می کرد. با هزینه های گزاف از اموال و منابع این ملت ستم دیده، فرهنگ شاهنشاهی را جای گزین فرهنگ اسلام بنماید.
به این منظور جشن های متعددی از جمله جشن های 2500 ساله را، آن هم با بدترین شکل فساد و فحشا برگزار کرد تاریخ هجری را به تاریخ شاهنشاهی تبدیل کرد؛ و تعویض نام ها و نیز وضع قوانین غیر دینی را به منظور محو دین از جامعه اسلامی ایران به انجام رسانید. امام خمینی ( ره) پس از سقوط رژیم شاهنشاهی در اولین پیام خود به ملت شریف ایران فرمودند :
«من به این پیروزی که برای ملت ایران پیدا شده است تبریک می گویم. یک شاهنشاهی ظالم دو هزار و پانصد ساله را شما ملت ایران، با مشت و با همتی بزرگ و ایمانی راسخ سرنگون کردید و توجه به پشتیبانی هایی که از او می شد نکردید.»
3-ارتقای مشارکت سیاسی و آگاهی های مردم :
برگزاری انتخابات در جوامع انقلابی، آن هم در اولین ماه های بعد از انقلاب امری دور از انتظار است چرا که با وجود توطئه های جهانی ممکن است انتخابات آزاد، باعث روی کار آمدن ضد انقلاب یا بهانه ای برای کوبیدن این جوامع از طرف مجامع استعماری شود. امام خمینی (ره) با آگاهی های فراوانی که به مردم می دادند و با اعتمادی که به مردم داشتند.
حاکمیت بر سرنوشت مردم را به خودشان سپردند: از جمله ی آن ها انتخابات نظام جمهوری اسلامی ، انتخابات قانون اساسی ، انتخابات خبرگان ، انتخابات ریاست جمهوری و نمایندگان مجلس است که در همان سال اول انقلاب برگزار شد. این کار غیر مترقبه فقط و فقط به جهت حضور آگاهانه ی مردم در صحنه های متعدد انقلاب بوده است امام خمینی (ره) با اشاره به این دست آورد عظیم فرمودند : «نقطه ی روشنی که در این اواخر عمر برای من امیدبخش است همین آگاهی و بیداری نسل جوان و نهضت روشنفکران است که با سرعت در حال رشد است.»
4-کسب استقلال و آزادی :
علت اصلی عقب ماندگی و بدبختی مردم مسلمان جهان، در سرسپردگی و وابستگی حکومت های آن ها به استکبار است و راه رهایی از این بدبختی، کسب استقلال است. همان طوری که درباره ی هر فرد، مسأله استقلال وعدم استقلال مطرح است. درباره ی جامعه نیز چنین مساله ای در سطحی بسیار بالاتر مطرح است با یک نگاه سطحی به نقشه ی سیاسی جهان مشاهده می شود که بعضی از کشورها فرمانده هستند و بعضی فرمانبر. در کشور ما نیز قبل از انقلاب این وضع حاکم بود.
غرب و به خصوص آمریکا با تاراج منابع اقتصادی ما به شکل های گوناگون کشورمان را به صورت مستعمره در آورده بودند به طوری که در هیچ موردی ما به خود متکی نبودیم. ولی این ملت تصمیم گرفت با همتی مردانه قید و بندهای بندگی را پاره کند و استقلال سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و فکری خودش را به دست آورد و خودش برای خودش فکر کند و تصمیم بگیرد.
ب- سیاست خارجی
1- اصل نه شرقی و نه غربی :
از اصول مسلم و خدشه ناپذیر حاکم بر سیاست خارجی که در قانون اساسی جمهوری اسلامی به آن تصریح شده، اصل «نه شرقی نه غربی» است. زمانی که جهان به دو بلوک شرق و غرب تقسیم شده بود و شاه نیز به عنوان یکی از مهره های اصلی آمریکا در خاورمیانه، سیاست های تجاوزگرانه ی غرب و به خصوص آمریکا را پیاده می کرد، بقیه ی کشورهای مسلمان وجهان سوم نیز چاره ای نمی دیدند جز این که تحت سیطره ی یکی از دو قطب حاکم زمان قرار بگیرند. انقلاب اسلامی در چنین موقع حساسی با شعار نه شرقی نه غربی نظام سلطه در جهان را درهم شکست و در مقابل دشمنان، چون کوهی استوار ایستاد و استقلال خود را حفظ کرد. امام راحل(ره) درباره ی این سیاست می فرمایند:
«ما نه تحت حمایت آمریکا و نه تحت حمایت شوروی و نه تحت حمایت هیچ قدرتی نیستیم. آن چیزی که شما می خواستید، جمهوری اسلامی بود. آن چیزی را که شما می خواستید نه شرقی نه غربی بود و این حاصل است این را حفظش کنید.»
1- تحقیر آمریکا :
جنایت و ستم گری های آمریکا نسبت به مردم ایران چه قبل و چه بعد از انقلاب. آن قدر زیاد هست که امام خمینی (ره) از آمریکا به عنوان شیطان بزرگ یاد می کردند به همین جهت مبارزه با این غول استعمارگر همواره یکی از اصول عمده ی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در طول مبارزات ملت قهرمان ایران بوده است.
در طول نیم قرن گذشته، هیچ حادثه ای به اندازه ی انقلاب اسلامی نتوانسته به حیثیت بین المللی آمریکا ضربه وارد کند. سقوط رژیم شاهنشاهی که به عنوان مدافع و حافظ منافع آمریکا در منطقه عمل می کرد، اخراج ده ها هزار کارشناس و مستشار آمریکایی از ایران ، خروج از پیمان سنتو که برای حفظ منافع آمریکا تشکیل شده بود ، اشغال لانه ی جاسوسی و دستگیری دیپلمات های جاسوس و ده ها نمونه ی دیگر از جمله موارد تحقیر آمریکاست.
نامشروع اعلام کردن اسرائیل و به رسمیت نشناختن مذاکرات صلح خاورمیانه و اعلام مبارزه تا سرنگونی این رژیم غاصب که از حمایت های همه جانبه ی غرب و به خصوص آمریکا برخوردار است، از دیگر محورهای اصلی سیاست خارجی جمهوری اسلامی به شمار می رود تا جایی که حتی ورزشکاران ایرانی نیز حاضر به مصاف با ورزشکاران رژیم صهیونیستی در میدان های ورزشی نیستند. مقابله ی علنی و آشکار آمریکا علیه انقلاب اسلامی ایران نتیجه ی این ضربات پیاپی است که به حیثیت بین المللی آمریکا وارد شده است. یکی دیگر از دست آوردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ، چرخش به سوی جهان عدم تعهد و حمایت از نهضت-های آزاد ی بخش است.
2- دست آوردهای فرهنگی انفلاب اسلامی
الف- نفی مظاهر فرهنگی غرب و مقابله با تهاجم فرهنگی
استعمار نو، شگردهای خود را برای غارت اموال و منابع کشورهای جهان سوم بر پایه ی سلطه ی فرهنگی استوار ساخته است؛ بیگانه ساختن مسلمانان از فرهنگ اصیل اسلامی، از بارزترین توطئه های استعمارگران در تثبیت سلطه بر کشورهای اسلامی بوده است.
امام خمینی (ره) با درک عمیق از علل عقب ماندگی مسلمانان، آن ها را چنین مورد خطاب قرار می دهد: «چنان غرب در نظر یک قشری از این ملت جلوه کرده است که گمان می کنیم غیر از غرب، دیگر هیچ چیز نیست. این وابستگی فکری ، عقلی و مغزی غربی، منشأ اکثر بدبختی های ملت ها و ملت ما نیز است».
پس از انقلاب اسلامی ، احیای فرهنگ اسلامی و ارزش های آن مورد توجه قرار گرفت و علاوه بر مراکز آموزشی کشور، رسانه های گروهی اعم از صدا و سیما ، روزنامه ها ، مجلات و حتی سینما ، تئاتر و سایر وسایل هنری و فرهنگی در جهت رشد فرهنگی جامعه ی اسلامی به کار گرفته شدند.
یکی از مظاهر بارز مقابله با تهاجم فرهنگی غرب ، تلاش در جهت تحقق عدالت اجتماعی در ایران بود . شرکت های چند ملیتی، با غارت منابع داخلی ما - اعم از نیروی کار ، مواد اولیه ارزان و ...- فقر و تنگ دستی را بر سراسر کشور ما گسترده بودند . در داخل کشور نیز مرفهین بی درد و وابسته به نظام طاغوت ، سرمایه ی کشور را در دست داشتند. در این کشور حاکمیت سرمایه و سرمایه داری برقرار بود .
دست آورد انقلاب در این زمینه دگرگون ساختن ملاک های برتری اجتماعی، از بعد اقتصادی به تقوا بود. حضرت امام خمینی (ره) بارها و بارها با ذکر رنج های بی شماری که بر اقشار محروم اجتماع رفته، اصرار داشتند که بزرگ ترین افتخار در نظام اسلامی خدمت به محرومین است .
یکی دیگر از دست آوردهای فرهنگی انقلاب، مشخص شدن جایگاه واقعی زن مسلمان در خانه و اجتماع بود. براساس خودباختگی فرهنگی و رواج ارزش های غربی در عصر پهلوی ، هویت زن مسلمان ایرانی مورد تهدید واقع شده بود به تدریج در جامعه فرهنگ برهنگی و بی عفتی رواج می یافت و از فعالیت های اجتماعی و مفید زنان کاسته می شد .
پس از انقلاب اسلامی جایگاه زن در جامعه ی اسلامی تبیین شد و همان گونه که زنان در جریان انقلاب فعالیت داشتند پس از انقلاب نیز به جایگاه واقعی که مسئولیت در برابر مصالح اجتماعی و سیاسی جامعه و حضور فعال در صحنه های مختلف بود دست یافتند.
ب- عمومی شدن آموزش و ارتقای سطح علمی جامعه
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رغم هیاهوی زیادی که در تبلیغ رشد فرهنگی کشور و مبارزه با بی سوادی می-شد، درصد بسیار زیادی از مردم ایران، حتی در شهرها بی سواد بودند. در نظام جمهوری اسلامی به خصوص پس از پایان جنگ نهضت مدرسه سازی و افزودن فضای آموزشی به وسیله ی دولت رشد شتابنده ای یافت به طوری که هر سال بیش از صد هزار متر مربع به فضای آموزشی کشور اضافه می گردد.
نهضت سوادآموزی در باسواد کردن میلیون ها نفر از کسانی که از نعمت خواندن و نوشتن محروم بودند. موفقیت چشم-گیری داشته است. تعداد دانشجویان، قبل از انقلاب اسلامی 160 هزار نفر بود و اکنون به بالای یک میلیون نفر رسیده است که این آمار نشان از رشد فرهنگی مردم و آموزش نیروهای متخصص و مورد نیاز کشور دارد . در راستای همین رشد فرهنگی ، قدرت ابتکار و خلاقیت اقشار ملت به ثمر نشسته است به طوری که جهان هر ساله شاهد پیروزی های نخبگان ایرانی در رشته های مختلف در سطوح جهانی است .
