سرطان حنجره (جعبه صدا) بيماری است که در آن سلولهای سرطانی ( بدخيم ) در بافتهای حنجره يافت می شوند . حنجره راه عبوری کوتاه شبيه يک مثلث است که درست زيرحلق و در ناحيه گردن قرار گرفته است . حلق لوله ای تو خالی بطول 5 اينچ است که از پشت بينی شروع شده و به سمت پايين تا ناحيه گردن پيش می رود تا اينکه به مری برسد . مری لوله ای است که به سمت معده می رود . هوا از طريق حلق و سپس حنجره به نای ( تراشه ) رسيده و از آنجا به ريه ها می رود . غذا از طريق حلق وارد مری می شود . حنجره در بالای خود دارای يک تکه بافت کوچک است که اپی گلوت ناميده می شود . اين عضو مانع ورود غذا به راههای هوايی می گردد .
حنجره دارای طنابهای صوتی است که امواج صدا را هنگاميکه هوا در برابر آنها به جريان می افتد توليد و مرتعش می کنند ِ بازتاب اين امواج از طريق حلق ِ دهان و بينی منجر به توليد صدای شخص می گردد . عضلات موجود در حلق ِ صورت ِ زبان و لبها به مردم در بيان کلمات قابل فهم کمک می کند .
3 قست اصلی در حنجره وجود دارد :
گلوت ( بخش ميانی حنجره که طنابهای صوتی درآنجا واقع شده اند )
سوپرا گلوت ( بافت بالای گلوت )
ساب گلوت ( بافت پايين گلوت ) . ساب گلوت به نای متصل است و هوا را از اين طريق به ريه ها می رساند .
سرطان حنجره اکثر در افراد سيگاری ديده می شود . اگر فردی به اين بيماری مبتلا است و سيگار می کشد بايد هرچه زودتر مصرف سيگار را قطع نمايد .
درصورت وجود علائم باليني زير بايد هرچه سريعتر به پزشک مراجعه نمود:
گلودردی که خوب نمی شود ، درد بهنگام بلع ، تغيير و يا خشونت صدا ، درد گوش و يا وجود غده در گردن .
اگر چنين علائمی وجود داشته باشد ، پزشک با قرار دادن يک لوله در گلوی بيمار که يک چراغ مخصوص نيز در انتهای آن وجود دارد به معاينه حنجره می پردازد . اين عمل لارنگوسکوپی ناميده می شود . درصورتيکه پزشک بهنگام معاينه به بافتی غير طبيعی برخورد نمايد ِ تکه ای از آن بافت را برداشته و در زير ميکروسکوپ به مطالعه آن می پردازد تا ببيند که آيا سلولهای سرطانی در بافت مورد نظر وجود دارد يا خير ؟ این روش نمونه برداری ( بيوپسی ) ناميده می شود. همچنين پزشک برای بررسی احتمال وجود غده به لمس گلو و گردن می پردازد .
شانس بهبودی بيمار ( پيش آگهی ) به محل استقرار سرطان در حنجره ِ اينکه آيا سرطانها تنها در حنجره وجود دارد و يا به بافتهای ديگر پخش شده است ( مرحله بيماری ) و وضعيت عمومی سلامت بيمار بستگی دارد .
اطلاعات مربوط به مرحله بندی بيماری
مرحله بندی سرطان حنجره : زمانی که پی بوجود سرطان حنجره برده ميشود ِ آزمايشهای متعددی برای پی بردن به اين نکته که آيا سلولهای سرطانی به نواحی ديگر بدن دست اندازی کرده اند يا خير انجام می شود . اين روش مرحله بندی بيماری ناميده می شود ِ يک پزشک برای انتخاب درمان مناسب بايد از مرحله ای که بيماری در آن واقع است آگاهی داشته باشد ِ در سرطان حنجره تعاريف مربوط به مراحل ابتدايی به نقطه ای که سرطان از آنجا آغاز شده است بستگی دارد.
مرحله بندی زير برای سرطان حنجره بکار برده می شود .
مرحله اول ( I ) :
سرطان تنها در همان ناحيه ای که شروع شده است قرار دارد و به گره های لنفاوی همان ناحيه و يا نواحی دورتر بدن دست اندازی نکرده است . ( گره های لنفی اندامهای لوبيايی شکل کوچکی هستند که در سرتاسر بدن وجود داشته و توليد و حفظ سلولهای مبارز با بيماريهای عفونی را بر عهده دارند ) .
تعريف دقيق مرحله يک به نقطه شروع سرطان بستگی دارد :
سوپرا گلوت : سرطان تنها در ناحيه سوپرا گلوت قرار داشته و طنابهای صوتی می توانند بطور طبيعی حرکت کنند .
گلوت : سرطان تنها در طنابهای صوتی قرار داشته و اين طنابها می توانند بطور طبيعی حرکت کنند .
ساب گلوت : سرطان به خارج از ساب گلوت پيشرفت نکرده است .
مرحله دوم ( II ) :
سرطان تنها در حنجره وجود داشته و به گره های لنفاوی همان ناحيه و يا نواحی دورتر بدن پيشرفت نکرده است . تعريف دقيق اين مرحله مطابق زير به نقطه شروع سرطان بستگی دارد :
سوپرا گلوت : سرطان در بيش از يک ناحيه از سوپرا گلوت وجود دارد ولی طنابهای صوتی می توانند آزاد و بطور طبيعی حرکت کنند . گلوت : سرطان ِ سوپرا گلوت باساب گلوت و يا هر دو منتشر شده است . طنابهای صوتی ممکن است بطور طبيعی حرکت کنند يا نکنند .
ساب گلوت : سرطان ِ طنابهای صوتی را در گير کرده است ولی ممکن است طنابهای صوتی بطور طبيعی حرکت کنند يا نکنند .
مرحله سوم ( III ) :
هر یک ازموارد زير در اين مرحله صدق می کند :
سرطان به بافتهای اطراف حنجره نظير حلق و يا بافتهای گردن انتشار پيدا کرده است ِ گره های لنفاوی ناحيه ای ممکن است حاوی سرطان باشند يا نباشند .
سرطان به یک گره لنفی در همان سمت گردن انتشار يافته و اندازه گره لنفاوی از 3 سانتی متر بيشتر نمی باشد ( تنها کمی بيش از يک inch )
مرحله چهارم ( IV ) :
هریک از موارد زير ممکن است صادق باشد :
- سرطان به بافتهای اطراف حنجره نظير حلق و يا بافتهای گردن انتشار پيدا کرده است ِ گره های لنفاوی ناحيه ای ممکن است حاوی سرطان باشند يا نباشند .
- سرطان به بيش از يک گره لنفاوی در همان سمت گردن منتشر شده و باعث بروز سرطان در آنها گشته است . و يا به گره های لنفاوی يک يا هر دو طرف گردن منتشر شده و اندازه گره ها بيش از 6 سانتی متر می باشد ( بيش از 2 اينچ )
- سرطان به قسمتهای ديگر بدن دست اندازی نموده است .
عود بیماری : منظور از عود بيماری باز گشت مجدد آن بعد از درمان می باشد . محل بازگشت می تواند حنجره و يا هر قسمت ديگر بدن باشد .
نگاهی اجمالی به روشهای درمانی
چگونه سرطان حنجره درمان میشود ؟
درمانهايی برای بيماران مبتلا به سرطان حنجره وجود دارد . 3 نوع درمان مورد استفاده واقع می شود :
* پرتو درمانی ( با استفاده از مقادير بالای اشعه ايکس و ياساير پرتوهای پر انرژی برای کشتن سلولهای سرطانی )
* جراحی ( خارج کردن سرطان )
* شيمی درمانی ( با استفاده از داروهايی که باعث از بين رفتن سلولهای سرطانی می شوند ) .
پرتو درمانی با استفاده از اشعه ايکس برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک کردن تومور انجام می شود . تابش پرتو ها بوسيله دستگاهی که خارج بدن قرار دارد ( پرتو درمانی خارجی ) و يا با استفاده از مواد پرتوزايی که راديوايزوتوپ ) بوسيله لوله های پلاستيکی نازک درمحل استفرار سلولهای سرطانی قرار ميگيرند ( پرتو درمانی داخلی ) انجام می شود .
پرتو درمانی خارجی به غده تيروئيد و هيپوفيز ممکن است باعث تغيير عملکرد غده تيروئيد شود لذا ممکن است پزشک برای اطمينان از عملکرد مناسب غده تيروئيد ِ قبل و بعد از پرتو درمانی آزمايشاتی را از تيروئيد بعمل آورد . درحال حاضر پرتو درمانی بهمراه تجويز داروهايی که باعث حساسيت بيشتر سلولهای سرطانی به تابش امواج می شود بعنوان يک روش درمانی تحت مطالعه می باشد .
همچنين پرتو درمانی بصورت چند نوبت در روز با دوز کم هم از ديگر روشهای در حال مطالعه می باشد در صورتيکه مصرف سيگار قبل از شروع پرتودرمانی متوقف شود نتيجه بهتری از نظر افزايش طول عمر در پی خواهد داشت جراح ممکن است توده سرطانی و بخشی از حنجره را با يکی از روشهای زير بردارد :
- کورد کتومی ( cordec tomy ) برای برداشتن طناب صوتی
_ سوپراگلوتيک لارنژکتومی ( Supraglottic laryngectomy ) برای برداشتن فقط سوپراگلوت
- partial or hemilaryngectomy : برای برداشتن فقط قسمتی از حنجره
- لارنژکتومی توتال ( total laryngectomy ) : برای برداشتن کل حنجره . در اين روش سوراخی در جلوی گردن ايجاد می شود تا بيمار بتواند به راحتی نفس بکشد . به اين عمل تراکئوستومی می گويند ِ اگر سرطان به گره های لنفی سرايت کرده باشد اين گره ها نيز برداشته می شوند .
- استفاده از جراحی ليزر برای سرطانهای در مراحل ابتدايی در مرحله پژوهش می باشد ِ در عمل جراحی از ليزر يک رشته نور باريک و فشرده برای برش سرطان مورد استفاده قرار می گيرد .
در شيمی درمانی از داروهايی استفاده می شود که سلولهای سرطانی را نابود می کنند ِ شيمی درمانی ممکن است بصورت تجويز قرص ِ تزريق عضلانی و يا تزريق داخل وريدی انجام شود ِ شيمی درمانی يک درمان فراگير (سيستميک) است زيرا دارو وارد خون شده ِ در تمام بدن سير می کند و می تواند سلولهای سرطانی را در هر جای بدن نابود کند .
بيماران مبتلا به سرطان حنجره استعداد بيشتری برای ابتلا به ساير سرطانهای سروگردن دارند . در حال حاضر مطالعات پژوهشی روی داروهای شيمی درمانی درحال انجام است که آيا می توانند جلوی سرطانهای ثانويه دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری را بگيرند ؟
از آنجاييکه حنجره در فرايند تنفس و صحبت کردن کمک می کند بيمار ممکن است بعلت عوارض سرطان و درمان آن نيازمند کمک باشد ِ بيمار ممکن است نياز داشته باشد تا راه جديدی را برای صحبت کردن پيدا کند و حتی از وسايل کمکی مخصوص جهت حرف زدن استفاده نمايد . لذا پزشک معالج بيمار مبتلا به سرطان حنجره با پزشکان متخصص در رشته های ديگر جهت اتخاذ بهترين روش درمانی مشاوره می کند . پرسنل پزشکی مجرب می توانند به بهبود بيمار و آموزش روشهای جديد خوردن و صحبت کردن کمک نمايند .
درمان بر اساس مرحله بيماری
درمان سرطان حنجره به محل سرطان در حنجره ِ اسقرار بيماری ِ سن بيمار وضعيت کلی سلامت بيمار بستگی دارد . ممکن است از روشهای درمانی استاندارد بخاطر اينکه موثر بودن آنها در مطالعات گذشته ثابت شده است استفاده نمود و يا اينکه روشهای درمانی استاندارد بعلت عوارض زياد در همه بيماران موثر نباشد و بهمين علت است که از آزمونهای بالينی برای يافتن راه حل بهتر استفاده می کنند :
مرحله اول ( I ) سرطان حنجره : نوع درمان به محل سرطان در حنجره بستگی دارد :
اگر سرطان در ناحیه سوپرا گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-پرتو درمانی خارجی
2-جراحی برای برداشتن سوپرا گلوت ( Supraglottic laryngetomy )
3-جراحی برای برداشتن حنجره ( total laryngectomy )
اگر سرطان در ناحيه گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-پرتودرمانی
2-جراحی برای برداشتن طناب صوتی ( cordectomy )
3-جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره ( hemilaryngectomy )
4- جراحی ليزر
اگر سرطان در ناحيه ساب گلوت باشد درمان احتمالا پرتو درمانی خواهد بود و در برخی بيماران ممکن است از جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره استفاده کرد ( hemilaryngectomy )
مرحله دوم ( II ) سرطان حنجره : انتخاب روش درمانی به محل استقرار سرطان در حنجره بستگی دارد .
اگر سرطان در ناحيه سوپرا گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-پرتودرمانی خارجی
2-جراحی برای برداشتن سوپرا گلوت ( Supraglotic laryngectomy ) يا کل حنجره ( laryngectomy )
3-پرتو درمانی ممکن است بعد از جراحی تجويز شود .
4-تجويز چندين نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پايين
5-شيمی درمانی برای جلوگيری از بوجود آمدن سرطانهای ثانويه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
اگر سرطان درناحيه گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-پرتودرمانی
2-جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره ( hemilaryngectomy )
3-تجويز چند ين نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پايين
4-شيمی درمانی برای جلوگيری از بوجود آمدن سرطانهای ثانويه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
اگر سرطان در ناحيه ساب گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-پرتو درمانی
2-جراحی برای برداشتن بخشی از حنجره ( hemilaryngectomy )
3-تجويز چندين نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پايين
4-شيمی درمانی برای جلوگيری از بروز سرطانهای ثانویه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
مرحله سوم ( III ) سرطان حنجره : نحوه درمان به محل استقرار سرطان در حنجره بستگی دارد .
اگر سرطان در ناحیه سوپرا گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-جراحی برای برداشتن سرطان با يا بدون پرتو درمانی
2-پرتو درمانی : در صورتیکه توده سرطانی در تنيجه پرتو درمانی کوچک نشد ممکن است به عمل جراحی برای برداشتن حنجره نياز باشد ( laryngectomy )
3-تجويز چندين نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پايين
4-شيمی درمانی و متعاقب آن پرتو درمانی و يا ترکيب همزمان شيمی درمانی و پرتو درمانی : در صورتيکه اين روش منجر به کوچک شدن سرطان نشود ممکن است به عمل جراحی حنجره نياز شود .
5-استفاده از داروهای شيمی درمانی که باعث افزايش حساسيت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
6- شيمی درمانی برای جلوگيری از بروز سرطانهای ثانويه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
اگر سرطان در ناحيه ساب گلوت باشد يکی از روشهای درمانی زير مورد استفاده قرار می گيرد :
1-جراحی برای برداشتن حنجره ( total laryngectomy ) ِ مقداری از بافت اطراف آن ِ غده تيروئيد ( با حفظ غدد پاراتيروئيد که نزديک غده تيروئيد قرار دارند ) و گره های لنفاوی گردن ِ معمولا بعد از عمل جراحی پرتو درمانی انجام می شود .
2-پرتو درمانی در صورتيکه بيمار به هر علت کانديد عمل جراحی نباشد
3-تجويز چندين نوبت در روز پرتو درمانی با دوز پايين
4-استفاده از داروهای شيمی درمانی که باعث افزايش حساسيت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
5-شيمی درمانی برای جلوگيری از بروز سرطانهای ثانويه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
مرحله چهارم ( IV ) سرطان حنجره : انتخاب نوع درمان به محل استقرار سرطان بستگی دارد .
اگر سرطان در ناحيه سوپرا گلوت باشد يکی از روشهای درمانی زير بکار می رود :
1-جراحی برای برداشتن حنجره و متعاقب آن پرتو درمانی
2-پرتو درمانی : در صورتيکه منجر به کوچک شدن توده سرطانی شود ممکن است بيمار به عمل جراحی برداشت حنجره نياز پيدا کند
3-تجويز چندين نوبت پرتو درمانی در روز با دوز پايين
4-شيمی درمانی و متعاقب آن پرتو درمانی و يا تجويز همزمان اين دو : در صورتيکه اين روش باعث کوچک شدن توده سرطانی نشود ممکن است به عمل جراحی برداشت حنجره نياز شود .
5-شيمی درمانی با استفاده از داروهايی که منجر به افزايش حساسيت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
6-شيمی درمانی برای جلوگيری از بروز سرطانهای ثانويه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی ومری
اگر سرطان در ناحيه گلوت باشد درمان يکی از موارد زير خواهد بود :
1-برداشت کل حنجره و متعاقب آن پرتو درمانی
2-پرتو درمانی اگر منجر به کوچک شدن توده سرطانی نشود ممکن است بيمار به عمل جراحی برداشت حنجره نياز پيدا کند .
3-تجويز پرتو درمانی با دوز پايين چندين بار در روز
4-شيمی درمانی و متعاقب آن پرتو درمانی و يا ترکيب همزمان اين دو : در صورتيکه منجر به کوچک شدن توده سرطانی نشود ممکن است به عمل جراحی برداشت حنجره نياز شود
5-شيمی درمانی با استفاده از داروهايی که منجر به افزايش حساسيت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
6-شيمی درمانی برای جلوگيری از بروز سرطانهای ثانويه در دهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
اگر سرطان در ناحيه ساب گلوت باشد يکی از روشهای درمانی زير بکار برده می شود :
1-عمل جراحی برداشت تمام حنجره و غده تيروئيد و برداشتن قسمتی از بافت اطراف حنجره و غدد لنفاوی گردن . معمولا بعد از عمل جراحی پرتو درمانی انجام می شود .
2-پرتو درمانی : در صورتيکه بيمار به هر علت کانديد عمل جراحی نباشد . روشهای جديد در دست مطالعه ای وجود دارد که در آنها پرتو درمانی و داروهای شيمی درمانی برای افزايش حساسيت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی ِ مورد استفاده قرار می گيرد .
3-تجويز چندين نوبت در روز پرتو درمانی با دوز پايين
4-ترکيب همزمان شيمی درمانی و پرتو درمانی با دوز پايين
5-شيمی درمانی با داروهايی که منجر به افزايش حساسيت سلولهای سرطانی به پرتو درمانی می شوند .
6-شيمی درمانی برای جلوگيری از بروز سرطانهای ثانويه دردهان ِ گلو ِ نای ِ بينی و مری
عود سرطان حنجره
انتخاب درمان در سرطان راجعه به نوع درمانی بستگی دارد که بيمار طی اولين بار ابتلاء به سرطان حنجره دريافت نموده بود .
اگر بيمار قبلا فقط تحت عمل جراحی قرار گرفته است اين بار نيز ممکن است تحت عمل جراحی ديگه و يا پرتو درمانی قرار بگيرد ِ اگر بيمار قبلا فقط پرتو درمانی گرفته است ِ يک دوره پرتو درمانی ديگر و يا عمل جراحی بايد برای او در نظر گرفت ِ اگر عمل جراحی و يا پرتو درمانی موفقيت آميز نبود بايد از شيمی درمانی برای تخفيف علائم استفاده نمود .
