تعريف لكنت
لكنت عارضه اي است كه معمولاً به اشتباه در ميان مردم به كليه اختلالات گفتاري اطلاق مي شود اما در واقع لکنت بصورت مكث هاي بيجا و بيش از حد ، كشيده گوئي صداها و كلمات ، تكرار صداها، كلمات و عبارت ، قفل شدگي يا گير در بيان يك صدا در گفتار فرد مبتلا ديده مي شود . در سنين 6 تا 7 سالگي نيز که مصادف با زمان آغاز مدرسه مي‌باشد به لحاظ ويژگيهاي عاطفي و سازگاري اجتماعي خاص اين دوره موقعيت مناسبي است براي بروز لکنت زبان در ميان کودکاني که بيشتر مستعد چنين اختلالي مي‌باشند. گاهي از موارد در دوران بلوغ نيز افرادي که قبلا به نحوي لکنت زبان داشته‌اند دچار لکنت زبان مي‌شوند.
مشاوره لكنت كودك
1- هنگام لكنت از كودك نخواهيد نفس عميق بكشد ، دو مرتبه بگويد و يا با خشونت با او رفتار نكنيد. تفكرات منفي را نيز در مورد لكنت از خود دور كنيد .
2- بايد به سوالات متعدد و مكرر كودك با مهرباني پاسخ داد و هيچگاه نبايد او را به خاطر سوالات زيادش مورد سرزنش قرار داد.
3- وقتي كودك با شما حرف مي زند با تمام دقت به حرفهايش گوش دهيد و طوري اين كار را بكنيد كه كودك بدون ترس ، همه حرفهايش را براي شما بزند . در هنگام حرف زذن كودك سعي كنيد، هيچ نشاني از ناراحتي و اضطراب در وجود شما احساس نشود.
هيچگاه كودك را مجبور به صحبت كردن نكنيد . اين كار ترس كودك را هنگام حرف زدن بيشتر مي كند .
4- به كودك اجازه دهيد حرف هايش را به طور كامل بزند و اگر وقفه اي در گفتارش به وجود آمد ( لكنت كرد ) در گفتن به او كمك نكنيد .
5- برايش با صداي بلند داستان بگوئيد ( يا بخوانيد ) و بعد از او بخواهيد كه داستان را براي شما تعريف كند . البته از گفتن داستان هاي مهيج و ترسناكً خودداري كنيد .
6- سعي كنيد براي مشكلات تغذيه به او فشار نياوريد : اولاً غذاي مورد علاقه اش را تهيه كنيد تا خود كودك با ميل غذا بخورد . وقتي چيز هاي مورد علاقه اش ( مثل بستني ) را مي خورد به او مهربانانه آموزش صحيح غذا خوردن را آموزش دهيد .
8- از او انتظار فراتر از توانش نداشته باشيد . اگر كودك زياد اجتماعي نيست و حتي گاهي سلام هم نمي دهد به او فشار نياوريد و با ملايمت و به مرور زمان به او آموزش دهيد .
9- هر نوع اصلاح و بهبودي در رفتارش را تشويق كنيد .
10- محيط اطرافش شامل اعضاي خانواده ، اقوام ، همسايگان ، مدرسه يا مهد را بصورتي تغيير دهيد كه كودك در حرف زدن و ابراز وجود و نيز برقراري ارتباط با ديگران مشكل احساس نكند .
11- با مهم نشان دادن توانائي ها و بي اهميت دانستن ناتوانائي هايش ، اعتماد به نفس را در او افزايش دهيد.
12- در جلوي كودك از بكار بردن كلمه لكنت جدداً خودداري نمائيد . سعي كنيد به جاي آن از نارواني استفاده كنيد .
13- در جلو جمع براي صحبت کردن او را تحت فشار قرار ندهيد.
14- از درگيريهاي خانوادگي در حضور کودک خودداري کنيد؛ چون اضطرابش را افزايش مي دهد.
به كودك مسئوليتهاي در حد توانش بدهيد و اگر انجام داد بسيار تشويقش كنيد .
مراحل مختلف لکنت : کودکاني که دچار لکنت زبان هستند معمولا و از بدو پيدايش لکنت تا مرحله نهايي مراحل مختلفي را به شرح زير مي‌گذراند.
لکنتي که کودک پذيرفته است.
کودک در اين مرحله متوجه مي‌شود که برخي از حروف و کلمات را بطور غيرطبيعي تکرار مي‌کند. اما به نظر مي‌رسد که نگران حالت گويايي خودش نيست. در اين حالت برنامه‌هاي گفتار درماني موثر است.
لکنتي که کودک در برابر آن عکس العمل نشان مي دهد (لکنت پس رانده)
بتدريج که کودک بزرگ شده و دامنه مکالمات وسيع تر مي‌شود به واسطه رفتار‌هاي خاص و فشارهايي معمولا از سوي ديگران ، کودک بطور قابل توجهي با تعجب و گاه همراه با دلسردي نسبت به چگونگي اختلالات گويايي خود عکس العمل نشان مي‌دهد. و بالطبع عدم اطمينان و تنش عضلاني او بيشتر مي‌شود.
لکنت پيچيده و شديد
بتدريج شدت لکنت افزايش مي‌يابد. به نحوي که کودک نسبت به همه موفقيتها و به همه کلمات و همه اصواتي که با عدم رواني و سلامت او در صحبت توام مي‌شوند، حساسيت و نگراني پيدا مي‌کند. در اين شرايط لکنت ، روز به روز پيچيده تر و شديدتر مي‌شود. هر چقدر لکنت او بيشتر مي‌شود نگراني و ترس او از شرايط و موقعيتها و کلمات و اصوات افزايش مي‌يابد.
برخي از روشهاي اصلاح و درمان لکنت زبان : امروزه از روشهاي مختلفي براي اصلاح ، درمان و بازپروري اختلالات گويايي و لکنت زبان استفاده مي‌نمايند. از جمله اين روشها مي‌توان به موارد زير اشاره کرد.
روشهاي زباني يا تلفظي
براي انجام تکلم بهترين هماهنگي‌ها بين حنجره ، گونه‌ها ، زبان و لب‌ها لازم است؛ اما همين که در اين هماهنگي خللي ايجاد شود، زبان به لکنت مي‌افتد. پيش از سن 4 يا 5 سالگي به‌ندرت معلوم مي‌شود که کودک لکنت زبان دارد. کندي زبان بر اثر اختلال‌هاي بدني يا برآشفتگي‌هاي عاطفي، در انسان رشد مي‌يابد. گويا بتوان در پاره‌اي موارد ، کند زباني را از راه آموزش برطرف کرد؛ يعني به شخص مبتلا آموخت که چگونه آهسته آهسته چيزي را بخواند؛ و با توجه خاص به حرف زدن خود ، سخن بگويد و هر هجايي را با کمال دقت ادا کند. همچنين به وي مي‌آموزند چگونه به هنگام بند آمدن زبانش ، تنفس خود را تنظيم کند.
روش دو جانبه يا مکمل
در اين روش به بازپروري و پرورش جنبه‌هاي دوگانه فکري و زباني اهميت فراوان داده مي‌شود. اين روش بيشتر در مورد کودکان 3 تا 7 ساله استفاده مي‌شود . هدف اين روش در واقع پرورش دوگانه‌اي از قدرت و صحت تفکر ، قدرت و صحت بيان است. به عنوان مثال براي نيل به اين منظور به کودک مي‌آموزند که افکار خود را اصلاح و روشن دريابد، فقط افکار واضح و روشن خود را به زبان جاري نمايد و کلمات و جملات را دقيق و رسا بازگو نمايد.
