آيات و روايات پيرامون { توبه }

آيات و روايات پيرامون { توبه }

توبه .

قرآن .

((اوسـت كـه تـوبـه بـنـدگـانش را مى پذيرد و از بديها وگناهان در مى گذرد و آنچه مى كنيد مى داند)).
ـ پيامبر خدا (ص ) : توبه گذشته ها را مى پوشاند.
ـ امام على (ع ) : توبه رحمت را فرود مى آورد.
ـ هيچ واسطه و شفيعى كاراتر از توبه نيست .

ـ توبه خالصانه گناه را مى زدايد.
ـ توبه دلها را پاك مى كند و گناهان را مى شويد.
ـ پيامبر خدا (ص ) : كسى كه از گناه توبه كند مانند كسى است كه گناهى نكرده باشد.
ـ امام على (ع ) : توبه خوب گناه را پاك مى كند.

مقام توبه گر.

قرآن .

((همانا خداوند توبه گران و پاكيزگان را دوست مى دارد)).
ـ پيامبر خدا (ص ) : نزد خدا چيزى محبوبتر از مرد يا زن توبه گر نيست .

ـ امام باقر (ع ) : يكى از محبوبترين بندگان خدا نزد خداوند فتنه گرى است كه توبه كند.
ـ پيامبر خدا (ص ) : همه آدميان خطا مى كنند و بهترين خطاكاران توبه كنندگانند.
ـ هـان ! سـوگـنـد به خدا كه شادى خداوند از توبه بنده اش بيشتر است تا شاد شدن مرد از (پيدا كردن ) شترش .

ـ امام باقر (ع ) : شادى خداوند از توبه بنده اش بيشتر است تا شادى مردى كه در شبى تار شتر و ره توشه خود را گم كند و سپس آن را بيابد.
.

ـ پـيـامـبر خدا (ص ) : هر آينه شادى خداوند از توبه بنده خود بيشتر است تا شادى نازايى كه بچه مى آورد و گم كرده اى كه گمشده خود را مى يابد و تشنه اى كه به آب مى رسد.
ـ امـام عـلـى (ع ) : بـه درگـاه خـداى عزوجل توبه بريد و به حلقه محبت او درآييد, زيرا خداوند عزوجل توبه گران وپاكيزگان را دوست مى دارد.

توبه گران .

قرآن .

((تـوبـه كـنـنـدگـانـند, پرستندگانند, ستايندگانند, روزه دارانند, ركوع كنندگانند, سجده كنندگانند)).
ـ امـام على (ع ) ـ در توصيف توبه گران ـ : درختهاى گناهان خود را در برابر ديدگان و دلهاى خويش نشانده اند وآنها را با آب پشيمانى آبيارى كرده اند.
است .

ـ پيامبر خدا (ص ) : نشانه توبه گر چهاراست : اخلاص عمل براى خدا, فرو گذاشتن باطل , پايبندى به حق و شوق وآزمندى به نيكى .

ـ امـام سجاد (ع ) ـ در مناجاتش ـ : ما را از آنان قرار ده كه درختهاى گناهان را در برابر ديدگان دل خود نشاندند و با آب توبه سيرابشان كردند تا آن كه برايشان ميوه پشيمانى به بار داد.
ايـمـنشان گردانيدى .. .
پس هوشيارى عظيم دست يافتند وجامه خدمتگزارى پوشيدند .
ـ نيز در مناجات ـ : و ما را از آنان قرارده كه .. .
پرده هاى آتش خواهشهاى نفس را با ريختن آب توبه كندند و ظرفهاى نادانى را با زلال آب زندگى شستند .
ـ امام على (ع ) : دورى كردن از گناهان , عبادت توبه گران است .

تشويق همگان به توبه .

قرآن .

((اى مؤمنان ! همگى به درگاه خدا توبه كنيد باشد كه رستگار شويد)).
ـ امام صادق (ع ) : توبه ريسمان خدا و سپاه عنايت اوست .

بندگان را توبه اى است : توبه پيامبران از فاش شدن راز است و توبه برگزيدگان از دم زدن و توبه اوليا از رنگارنگى خطورات دل و توبه خاصان از پرداختن به غير خدا و توبه عوام از گناهان .

ـ پيامبر خدا (ص ) : به درگاه خدا توبه بريد كه من روزى صد بار به درگاه او توبه مى كنم .

پذيرش توبه .

قرآن .

((آيـا نـدانسته اند كه خداست كه توبه بندگانش رامى پذيرد و صدقات را مى ستاند و خداست كه توبه پذير و مهربان است ؟
)).
((و اوست كه توبه بندگانش را مى پذيرد و از گناهان در مى گذرد)).
ـ امـام عـلـى (ع ) : بـه هـر كس (توفيق ) توبه داده شود از قبول آن محروم نمى شود و به هر كس (توفيق ) استغفار عطاگردد از آمرزش محروم نمى ماند.
ـ پـيامبر خدا (ص ) : خداوند آمرزنده است مگر كسى را كه از طاعت او بگريزد, همچنان كه شتر از صاحب خودمى رمد و مى گريزد.
ـ امام صادق (ع ) ـ در تفسير آيه ((خداوند شرك ورزيدن به خود را نمى آمرزد و كمتر از آن را از هر كه بخواهدمى آمرزد)) ـ : منظور از جز آن گناهان كبيره و غير كبيره است .

كى توبه پذيرفته مى شود؟
.

قرآن .

((كسانى كه كارهاى زشت مى كنند و چون مرگشان فرامى رسد مى گويند كه اكنون توبه كرديم و نيز آنان كه كافر بميرند, توبه ندارند)).
((كسانى كه بعد از ايمان آوردن كافر شدند و بر كفر خود افزودند توبه شان پذيرفته نخواهد شد)).
ـ امـام صـادق (ع ) ـ در پاسخ به سؤال از آيه ((كسانى كه كارهاى زشت مى كنند ...)) ـ : آن زمانى است كه امر آخرت رامشاهده كنند.
ـ پيامبر خدا (ص ) : هر كس , پيش از مشاهده , توبه كند خداوند توبه اش را مى پذيرد.
ـ خداى تعالى توبه بنده را, پيش از آن كه نفسش به شماره افتد, مى پذيرد.
ـ امام باقر (ع ) با دست خود به حلقش اشاره كرد و فرمود: هر گاه جان به اين جا برسد عالم (راهى براى ) توبه نداردو جاهل دارد.
ـ امـام صـادق (ع ) بـا دست خويش به گلوى مباركش اشاره كرده فرمود: هرگاه جان به اين جا برسد عالم (راهى به )توبه ندارد.
ـ هـر گـنـاهـى كه بنده مى كند, گرچه عالم باشد, از روى جهل و نادانى است زيرا او با معصيت پروردگارش خود را به خطر افكنده است .

ـ زمين از حجت تهى نمى ماند مگر چهل روز پيش از روز رستاخيز.
كه تا آن زمان ايمان نياورده باشند سودى ندارد.
ـ امـام رضا (ع ) ـ در پاسخ به اين پرسش كه : چرا خداوند فرعون را با آن كه ايمان آورد و به يگانگى او اقرار كرد غرق ساخت ؟
ـ : زيرا او هنگامى ايمان آورد كه عذاب را مشاهده كرد و ايمان آوردن به هنگام مشاهده عذاب پذيرفته نيست .

پشيمانى نوعى توبه است .

ـ امام على (ع ) : پشيمانى يكى از دو توبه است .

ـ پيامبر خدا (ص ) : پشيمانى نوعى توبه است .

ـ امام باقر (ع ) : براى توبه كردن پشيمانى كافى است .

ـ با پشيمانى سخت و آمرزش خواهى فراوان , رشته گناهان گذشته را قطع كن .

ـ امام على (ع ) : پشيمانى از گناه همان آمرزش خواهى است .

ـ پشيمانى از گناه مانع تكرار گناه مى شود.
ـ آن كه پشيمان شود توبه كرده است , هر كه توبه كند به خدا بازگشته است .

ـ پشيمانى دل گناه را مى پوشاند.

اعتراف حقيقى به گناه .

قرآن .

((و گروهى ديگر به گناه خود اعتراف كردند كه اعمال نيكو را با كارهاى زشت آميخته اند.
ـ امام باقر (ع ) : به خدا سوگند تنها آن كس از گناه مى رهد كه به آن اعتراف كند.
ـ امام على (ع ) : اعتراف راستين اثر ارتكاب گناه را نابود مى كند.
ـ امام باقر (ع ) : سوگند به خدا كه خداوند متعال از مردم جز دو كار نخواسته است : به نعمتهاى او اعتراف كنند تا آنان را نعمت فزونتر دهد و به گناهان اقرار ورزند تا گناهانشان را بيامرزد.
ـ امـام عـلـى (ع ) : پـشـيمانى , استغفار است , اعتراف به گناه پوزش خواهى است و انكار آن پاى فشردن بر گناه است .

ـ كسى كه به گناه (گناهان ـ خ ل ) اعتراف كند توبه كرده است .

ـ شفيع و ميانجى گنهكار همان اعتراف اوست (به گناهان ) و توبه او همان پوزش خواهى اوست .

ـ گنهكارى كه به گناه خويش اعتراف ورزد بهتر است از فرمانبردارى كه به كار خويش ببالد.
ـ چه سزاوار و شايسته است كه كسى كه پروردگار خويش را شناخته به گناه خويش اعتراف كند .

پايه هاى توبه .

قرآن .

((هر كس پس از ستمش توبه كند و به صلاح آيد خداتوبه او را مى پذيرد.
((هـر كـس از شما كه از روى نادانى كارى بد كند آن گاه توبه نمايد و به صلاح آيد بداند كه خدا آمرزنده و مهربان است )).
((هـمـانـا من مى آمرزم كسى را كه توبه كند و ايمان آورد و كار شايسته انجام دهد و سپس به راه هدايت رود)).
((آنـان كـه مرتكب كارهاى بد شدند, آن گاه توبه كردند و ايمان آوردند, بدانند كه پروردگار تو پس از توبه آمرزنده و مهربان است )).
((جز اين نيست كه توبه از آن كسانى است كه به نادانى مرتكب كارهاى زشت مى شوند و زود توبه مى كنند.
ـ پـيـامـبـر خـدا (ص ) : اگـر نشان توبه در توبه گزار آشكار نشود توبه نكرده است , طلبكاران را خشنود سازد, نمازها رااعاده كند, ميان مردم فروتنى كند, خود را از شهوات و خواهشهاى نفسانى بدور دارد و با روزه گرفتن گردن خود رانزار كند.
ـ امـام عـلـى (ع ) : تـوبه بر چهار پايه استوار است : پشيمانى در دل , آمرزش خواهى به زبان , عمل كردن با اعضاى بدن و تصميم بر باز نگشتن به گناه .

ـ تـوبه پشيمانى با دل است و آمرزش خواهى با زبان و ترك گناه در عمل و مصمم شدن بر تكرار نكردن آن .

ـ اسـتـغـفـار درجـه والا مـقـامان است و نامى است كه شش معنا در بر دارد: نخست پشيمانى از گـذشته , دوم تصميم برترك هميشگى آن , سوم آن كه حقوق مردم را به آنان بپردازى ..., چهارم ايـن كه حق هر واجبى را كه ضايع كرده اى ادا كنى , پنجم اين كه گوشت برآمده از مال حرام را با انـدوهـهـا آب كنى چندان كه پوست به استخوان چسبدو ميان آن دو گوشتى تازه رويد و ششم آن كه سختى طاعت را به تن بچشانى چنان كه شيرينى معصيت را به كام او ريخته بودى .

مى طلبم .

ـ در پاسخ به كميل بن زياد كه پرسيد:مرز استغفار چيست ؟
ـ : اى پسر زياد! توبه .

فرمود: هرگاه بنده مرتكب گناهى شود بايد با حركت دادن بگويد: از خدا آمرزش مى طلبم .

دادن يعنى چه ؟
فرمود: با حركت دادن لبها و زبان , به طورى كه بخواهد حقيقت استغفار را نيز به دنبال داشته باشد.
عـرض كـردم : حـقـيـقت چيست ؟
فرمود: تصديق در دل و عزم بر بازنگشتن به گناهى كه از آن آمرزش خواسته است .

كميل عرض كرد: هرگاه چنين كند آيا از آمرزش خواهان است ؟
فرمود: نه .. .
زيرا تو هنوز به ريشه و اصل استغفار نرسيده اى .

كميل عرض كرد: پس اصل استغفار چيست ؟
فرمود: بازگشت به توبه از گناهى كه از آن آمرزش طلبيده اى .

نخستين درجه عابدان است .

سپس , حديث را با نزديك به همان مضمون حديث قبل ادامه مى دهد.
ـ جبران زياده رويهاى نفس ثمره توبه است .

توبه كسانى كه حق الناس به گردن دارند.

قرآن .

((و هرگاه چنين نكنيد پس با خدا و پيامبر او اعلان جنگ دهيد.
ـ يكى از بزرگان نخع مى گويد به امام باقر(ع ) عرض كردم : من از زمان حجاج تاكنون والى هستم آيا توبه من پذيرفته مى شود؟
حضرت خاموش ماند.
سخنم را تكرار كردم , حضرت فرمود: نه , مگر آن كه حق هر حقدارى را به او برگردانى .

ـ على بن ابى حمزه : دوستى داشتم كه از منشيان بنى اميه بود.
اجازه ملاقات بگير.
سـلام كـرد و نشست و سپس گفت : فدايت شوم ,من در دستگاه ادارى اين قوم كار مى كردم و از دنياى آنان به مال ومنال فراوانى رسيدم و براى به دست آوردن آن چشم بر هم نهادم (به حلال و حـرام تـوجـهى نكردم ) .. .
آيا راهى براى بيرون آمدن (از اين وضع ) دارم ؟
فرمود: اگر بگويم انجام مى دهى ؟
عرض كردم : انجام مى دهم .

مال و ثروتى را كه در دستگاه ادارى آنها به دست آورده اى جدا كن .

برگردان و كسانى را كه نمى شناسى از طرفشان صدقه بده .

ضمانت مى كنم .

توبه محارب .

قرآن .

((مـگـر كسانى كه , پيش از آن كه شما بر آنها چيره شويد,توبه كنند, پس بدانيدكه خداوندآمرزنده ومهربان است )).
ـ امام رضا (ع ) شنيد كه يكى از اصحابش مى گويد: خدا لعنت كند كسى را كه با على (ع ) جنگيد.
بجز آنان كه توبه كردند و اصلاح شدند.
گناه كسى است كه با او جنگيد اما بعد توبه كرد.

انواع توبه .

 ـ پـيـامـبـر خدا (ص ) : براى هر گناهى توبه اى بساز, براى گناه پنهانى توبه پنهانى و براى گناه آشكار توبه آشكار.
ـ امام صادق (ع ) : هر كس پنهانى كار بد كند بايد پنهانى كار خوب انجام دهد و هر كس در آشكار كار بد كند بايد آشكارا نيز كار خوب انجام دهد.

توبه نصوح و خالصانه .

قرآن .

((اى كسانى كه ايمان آورده ايد! به درگاه خدا توبه كنيد, توبه اى نصوح و خالصانه )).
ـ امـام كـاظـم (ع ) ـ در توضيح آيه ((به درگاه خدا توبه كنيد, توبه اى نصوح و خالصانه )) ـ : توبه نصوح اين است كه بنده توبه كند و ديگر گرد گناه نگردد.
ـ امام هادى (ع ) ـ در پاسخ به سؤال از توبه نصوح ـ : توبه نصوح اين است كه باطن همچون ظاهر و بهتر از آن شود.
ـ امام على (ع ) ـ نيز درباره توبه نصوح ـ : پشيمانى در دل است و آمرزش خواهى به زبان و تصميم بر اينكه به گناه باز نگردد.
ـ پـيامبر خدا (ص ) : توبه نصوح پشيمانى از گناهى است كه مرتكب شده اى و آمرزش خواستن از خدا و اينكه ديگر بدان باز نگردى .

ـ در پـاسخ به سؤال از توبه نصوح ـ : توبه نصوح پشيمان شدن از گناهى است كه از تو سر مى زند, فورا با پشيمانى خود از خدا آمرزش بخواهى و ديگر هرگز به آن برنگردى .

به تاخير افكندن توبه .

قرآن .

((جـز ايـن نـيـسـت كـه توبه از آن كسانى است كه ندانسته مرتكب كار زشت مى شوند و زود توبه مى كنند.
ـ پـيـامـبر خدا (ص ) : اى پسر مسعود! گناه را پيش مينداز و توبه را به تاخير ميفكن , بلكه توبه را پـيـش افـكـن و گـنـاه رابه تاخير انداز, زيرا خداى تعالى در كتاب خود مى فرمايد: ((بلكه انسان خواهان آن است كه پيشاپيش بدكردارى كند)).
ـ امـام جـواد (ع ) : بـه تـاخـير افكندن توبه فريب و غفلت است و امروز و فردا كردن مايه حيرت و سرگشتگى .

ـ امـام عـلـى (ع ) : از آنان مباش كه بدون عمل به آخرت اميد مى بندند و با آرزوى دراز توبه را به تـاخـير مى اندازند ...كه هرگاه با خواهشى نفسانى مواجه شود گناه را پيش مى افكند و توبه را به تاخير مى اندازد.
ـ هرگاه گناهى مرتكب شدى , در محو آن با توبه شتاب كن .

ـ كسى كه كار توبه را به فردا حوالت دهد از هجوم مرگ در معرض بزرگترين خطر است .