در این مقاله سه سوال فقهی که به نظر میرسد پاسخگوی تعداد زیادی از افراد جامعه است مطرح و بررسی می شود:
سوال: آیا لازم است به افرادی که دچار آلزایمر(فراموشی) هستند، اعلام شود که واجبات خود مانند نماز را به جای آورند؟
برخی از مراجع[1] نسبت به سۆال مذکور معتقدند، دیگران در برابر این افراد وظیفه‌ای ندارند. گروه دیگری نیز معتقدند در صورتی که با تذکر، متوجه میشوند، از باب تنبیه غافل و ارشاد جاهل، سزاوار است تذکر داده شود. [2[
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی)
لازم نیست.
حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی)
وظیفه‌ای ندارید.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)
در صورتی‌که عقل و هوش کافی دارد و اوقات نماز را تشخیص می‌‌دهد، باید نماز را به هر شکل ممکن انجام دهد و اگر چنین نیست نماز بر او واجب نمی‌باشد و پسرش نیز لازم نیست قضا کند.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی)
بلی، از باب تنبیه غافل و ارشاد جاهل، تنبیه و ارشاد لازم است.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی)
در صورتی‌که با تذکر، متوجه میشوند باید تذکر داده شود.
سوال: اگر هر یک از زن یا شوهر به یکدیگر الفاظی مانند نفهم و بی‌شعور بگویند، چه حکمی دارد؟
در تعالیم اسلامى علاوه بر حقوق و وظائفى که مسلمانان نسبت به بکدیگر دارند، برای هر یک از زن و شوهر نسبت به هم، تکالیف ویژه ای قرار داده شده است.
یکی از حقوقی که زن و شوهر باید آن را رعایت کنند، دوری از بدگویی و بدزبانی است؛ چرا که اثر آن زدودن محبت و عشق زن و شوهر نسبت به یکدیگر است و چنین رفتار ناپسندی ریشه محبت را خشک می‌کند. اگر زن در برابر شوهر بدزبانی کند، همان جمله‌ی اولش احساس مرد را جریحه‌دار می‌کند و اگر مرد چنین رفتاری انجام دهد به محبت همسر خود صدمه وارد کرده است و اگر این تندخویى و بد زبانی از طرف هر دو ادامه پیدا کند قطعاً حرمت‌ها شکسته مىشود و ممکن است محبت به نفرت تبدیل شود؛ در حالی که ستون اصلی برپایی خانواده محبت است.
به هر حال؛ چنین الفاظی توهین محسوب می‌شود و هیچ‌کس -حتّى زن و شوهر- حقّ توهین به دیگرى را ندارد. (مکارم شیرازى، ناصر، استفتاءات جدید، ج 1، ص 244) و اگر زن و شوهری این الفاظ را به یکدیگر گفته‌اند از این کار توبه کنند و ناراحتی های یکدیگر را جبران نمایند و عذر همدیگر را پذیرا باشند.
سوال: آیا با رعایت نکردن قوانین، عدالت ساقط می‌شود؟
هیچ‌یک از مراجع معظم تقلید تخلف از قوانین نظام اسلامی را جایز نمی‌دانند، هر چند که برخی (حضرت آیت الله خامنه‌ای دام ظله) از فقها این تخلف را موجب از بین رفتن عدالت نمی‌شمرند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی)
صرف مورد مذکور موجب سقوط از عدالت نیست.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی)
قوانین جمهوری اسلامی که از زیر نظر فقهای شورای نگهبان می‌گذرد مخالفت با آن همچون مخالفت با قوانین شرع است.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی)
تخلف از قوانین مشروعه دولتی جایز نیست و اصرار بر تخلف موجب فسق خواهد بود.
حضرت آیة الله هادوی تهرانی (مد ظله العالی)
اگر از نگاه شخصی که با قانون مخالفت می‌کند این قانون از سوی مرجعی مشروع وضع شده و قانونی الزامی است و مخالفت با آن بدون عذر شرعی است، این مخالفت مضر به عدالت است.
(توجه: استفتا از دفاتر آیات عظام: خامنه‌ای، مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی (مد ظلهم العالی) توسط سایت اسلام کوئیست انجام گرفته است)
