مهریّه

مهریّه

سؤال 1: مردی زنی را به مهریه ای معین به عقد دائم در می آورد و در آن عقد شرط می كند كه پس از فوت او, زن یك هشتم ارث نبرد آیا این شرط صحیح می باشد یا خیر؟ جواب: شرط ارث نبردن زوج خلاف شرع است و نافذ نیست. (تحریر الوسیله، ج2، ص222) سؤال 2: دادن شیربها به منظور كمك به خانواده عروس چه حكمی دارد؟ جواب: اشكال ندارد البته اگر به صورت شرط ضمن العقد به هنگام خواندن عقد نكاح قید شود پرداخت آن لازم می گردد. (ر.ك تحریر الوسیله امام خمینی (ره)، ج2، ص298، م9 ـ استفتائات امام (ره)، ج3، ص190 و 191) سؤال 3: آیا مهریه بر زن حلال است؟ و آیا مرد می تواند زن را به زور وادار به بخشش مهریه كند؟ و آیا صحیح است كه اگر زن مهر خود را نبخشد حقّ هیچ نفقه ای را ندارد؟ جواب: مهریه بر زن حلال است و هر وقت بخواهد می تواند از شوهر طلب نماید و شوهر حق ندارد زن را وادار به بخشش مهریه اش بنماید و اگر شوهر به اجبار و بدون رضایت قلبی از زن مدركی دال بر بخشش مهریه بگیرد اثری بر آن مترتب نیست و زن حق نفقه و كسوه را به نحو معمول دارد كه اگر شوهر نپردازد ضامن است و با درخواست زن موظف به پرداخت می باشد. (ر.ك استفتائات آیت الله تبریزی، ص366 و 367) سؤال 4: آیا افزایش مهریه توافق شده ضمن عقد بدون رضایت یكی از طرفین عقد وجاهت شرعی دارد؟ جواب: افزایش مهریه ای كه عقد بر آن خوانده شده است وجه شرعی ندارد ـ بلی زوجه می تواند پس از عقد قسمتی از مهریه را با رضایت كامل به زوج هبه نماید و یا زوج با رضایت خود چیزی اضافه بر مهریه به زوجه بپردازد. (مجمع المسائل آیت الله گلپایگانی،ج2،احکام مهریه،سوال 455) سؤال 5: اگر به دلیل موجهی نتوان مهریه را پرداخت كرد چه باید بكنیم؟ جواب: هر كس ضامن پرداخت مهریه عیال خود است و اگر واقعاً نداشته باشد فعلاً تكلیفی ندارد, هر وقت قدرت پیدا كرد باید بپردازد. (ر.ك جامع المسائل آیت الله فاضل، ج1، ص327) سؤال 6: آیا شرط صحت طلاق زوجه پرداخت مهریه است؟ و اگر در غیاب همسرش بدون پرداخت مهریه او را مطلقه نماید طلاق از كدام نوع است؟ جواب: زوج پس از عقد ازدواج نسبت به پرداخت مهریه مدیون است و باید بپردازد لكن شرط صحت طلاق پرداخت مهریه نیست و پرداخت یا عدم پرداخت مهریه اثری در نوع طلاق ندارد. (ر.ك جامع المسائل آیت الله فاضل، ج2، ص460) سؤال 7: مهریه همسرم مقداری از منزل و طلا و مبلغ نود هزار تومان پول نقد می باشد پس از گذشت سالهای طولانی هنگام پرداخت مهریه باید همان مبلغ را پرداخت نمود یا باید به روز و مقدار تورم هم عنایت داشت؟ جواب: طبق نظر بعضی از مراجع معظم تقلید پول نقد مهریه باید با محاسبه تورم پرداخت شود و به نظر برخی دیگر همان مقدار كافی است به هر حال مصالحه نسبت به آن با همسر مطابق احتیاط است. (ر.ك استتفائات امام (ره)، ج3، ص181) سؤال 8: به قیمت امروزی مهریه حضرت زهرا چه مقدار می باشد لطفاً با دلیل ذكر نمایید؟ جواب: در زمان ظهور اسلام و تا مدتی بعد از اسلام دو نوع سكه هرقلی و كسروی از روم و ایران به صورت درهم و دینار در عربستان رایج بوده است. و در زمان عبدالملك به راهنمایی امام باقر ـ علیه السلام ـ اولین سكه اسلامی ضرب گردید. وزن دینار همواره ثابت و برابر یك مثقال 18 نخودی طلا بوده است كه وزنی در حدود 515/3 گرم داشته است اما وزن درهم متفاوت بوده برخی از دراهم 20 قیراط (قیراط معادل وزن سه دانه متوسط جو است) بعضی 12 و برخی 10 قیراط نقره بوده است. وزن درهم مسكوك در زمان عبدالملك 6 دانق بوده كه 4/2 گرم می شود و اگر با نخود بسنجیم 6/12 نخود برابر 4607/2 گرم می شود. امّا رابطه ارزش دینار و درهم در زمان صدر اسلام هر دینار برابر ده درهم بوده است و این معنی را می توان از بعض روایات به دست آورد كه از جمله آن صحیحه عبدالرحمن بن حجاج است: كان علیٌ ـ علیه السلام ـ یقول: الدیه الف دینار و قیمه الدینار عشره دراهم ؛ دیه كامل هزار دینار است و هر دینار برابر ده درهم می باشد. به هر حال بنابر صحیحه عبدالرحمان بن حجاج و غیر آن معادل ارزش 500 درهم مهریه حضرت زهرا ـ علیها السلام ـ برابر 50 دینار 18 نخودی طلا و 5/37 مثقال صرفی طلا می گردد. ( جامع المسائل آیت الله فاضل، ج2، ص432، س1284) سؤال 9: مسأله ای كه اكثر جوانان در موقع ازدواج با آن رو به رو هستند گرفتن مهریه زیاد از طرف والدین دختر می باشد, حال آیا گرفتن مهریه زیاد مخالف اصول اسلامی است؟ جواب: در اسلام حدی برای مهریه به نحو لزوم معین نشده, ولی مستحب می باشد كه مخارج ازدواج و همچنین مهریه را كم كنند. و نیز مستحب است مقدار مهریه از مهرالسنه كه پانصد درهم است زیادتر نباشد. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج3، ص177، س1) سؤال 10: طبق فتوای حضرت امام (ره) زن در ابتدا امر حق دارد تمكین نكند تا مهر خود را بگیرد, آیا بعد از تمكین هم زن این حق را دارد كه تمكین نكند تا مهر خود را بگیرد یا خیر؟ جواب: بعد از تمكین, حق امتناع ندارد. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج3، ص179، س6) سؤال 11: طبق نظر حضرت امام (ره) در مورد مهریه آیا همان مقدار كه موقع ازدواج ذكر شده معتبر است, یا باید به میزان ارزش روز داده شود؟ جواب: مقدار مهریه همان است كه در عقد قرار داده شده, و با اختلاف ارزش پول و قدرت خرید تغییر پیدا نمی كند. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج3، ص183، س17) سؤال 12: اگر پولی داشته باشم, نخست باید یك باب منزل بخرم یا اوّل مهریه زنم را بپردازم؟ جواب: اگر طلبكار مطالبه می نماید اداء بدهی مقدم است. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج3، ص185، س22) سؤال 13: آیا در تعیین مقدار مهریه توافق دختر و پسر كافی است یا آنكه والدین آنان هم حق اعمال نظر دارند؟ جواب: بستگی به توافق دختر و پسر دارد. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج3، ص185، س25) سؤال 14: اگر كسی زن ثیّبه ای را به عقد خود درآورد و قبل از دخول طلاق دهد آیا باید تمام مهر را بپردازد یا نصف مهر را؟ جواب: در فرض مسأله نصف مهر را باید بپردازد. (ر.ك استفتائات امام (ره)، ج3، ص188، س30)