یلدا؛ شبی که مهر و ماه به هم می‌رسند

یلدای ایرانی، شبی که خورشید از نوزاده می‌شود و در افسانه‌ها و اسطوره‌های ایرانی حدیث میلاد عشق است شبی که مهر و ماه به هم گره می‌‌رسند.

به گزارش فارس، یلدا برگرفته از واژه‎ای سریانی است و مفهوم آن «میلاد» است، زیرا برخی معتقدند که مسیح در این شب به دنیا آمد و ایرانیان باستان این شب را شب تولد الهه مهر «میترا» می‎‎پنداشتند و به همین علت این شب را جشن می‎گرفتند و گرد آتش جمع می‎شدند و شادمانه پایکوبی می‌کردند.

شب یلدا یکی از جشن‌های دوران کهن که شب مظهر تاریکی و تباهی و وحشت بوده واغلب سعی می کردند که شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد. تا پلیدی و تباهی در آن راه نیابد شب یلدا یکی از طولانی ترین شب های سال است یعنی تسلط تاریکی بر زمین از تسلط نور خورشید و روشنایی می کاهد. و چون فردای این شب روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می شود، ایرانیان تولد دوباره خورشید را که مظهر روشنایی است جشن می‌‌گیرند.

یلدای ایرانی، شبی که خورشید از نو زاده می‌شود. یلدا در افسانه‌ها و اسطوره‌های ایرانی حدیث میلاد عشق است که هر سال در «خرم روز» مکرر می‌شود.

ماه دلداده مهر است و این هر دو سر بر کار خود دارند که زمان کار ماه شب است و مهر روزها بر می‌آید. ماه بر آن است که سحرگاه، راه بر مهر ببندد و با او در آمیزد، اما همیشه در خواب می‌ماند و روز فرا می‌رسد که ماه را در آن راهی نیست.

سرانجام ماه تدبیری می‌اندیشد و ستاره‌ای را اجیر می‌کند، ستاره‌ای که اگر به آسمان نگاه‌کنی همیشه کنار ماه قرار دارد و عاقبت نیمه شبی ستاره، ماه را بیدار می‌کند و خبر نزدیک شدن خورشید را به او می‌دهد و ماه به استقبال مهر می‌رود و راز دل می‌گوید و دلبری می‌کند و مهر را از رفتن باز می‌دارد. در چنین زمانی است که خورشید و ماه کار خود را فراموش می‌کنند و عاشقی پیشه می‌کنند و مهر دیر بر می‌آید و این شب، «یلدا» نام می‌گیرد، حال از آن زمان هر سال مهر و ماه تنها یک شب به دیدار یکدیگر می‌رسند و هر سال را فقط یک شب بلند و سیاه و طولانی است که همانا شب یلداست.

جشن شب چله، همچون بسیاری از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی کیهانی دارد نور، روز و روشنایی خورشید نشانه‌هایی از آفریدگار می‌باشد در حالی که شب تاریکی و سرما نشانه‌هایی از اهریمن و مشاهده تغییرات مداوم شب و روز مردم را به این باور رسانده بود که شب و روز یا روشنایی و تاریکی در یک جنگ همیشگی به سر می‌برند.

روزهای بلندتر روزهای پیروزی روشنایی بود درحالی که روزهای کوتاه‌تر نشانه‌ای از غلبه تاریکی برای در امان بودن از خطر اهریمن در این شب همه دور هم‌جمع می‌شدند و با برافروختن آتش از خورشید طلب برکت می‌کردند.

جشن یلدا در ایران امروز نیز با گرد هم آمدن و شب‎نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر برگزار می‎شود.

آیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل مخصوص، هندوانه، انار و شیرینی و میوه‌های گوناگون است که همه جنبهٔ نمادی دارند و نشانهٔ برکت، تندرستی، فراوانی و شادکامی ‌هستند و در این شب هم مثل جشن تیرگان، فال گرفتن و حاضران با انتخاب و شکستن گردو از روی پوکی و یا پری آن، آینده‌گویی می‌کنند.

یکی دیگر از رسم‌های بی‌نظیر شب یلدا گرفتن فال حافظ است اگر رسم‌ها و آیین‌های دیگر یلدا را میراثی از فرهنگ چند هزار ساله بدانیم، ولی فال حافظ گرفتن در شب یلدا در سده‌های اخیر به رسم های شب یلدا افزوده شده است که شاهنامه خوانی و قصه گویی پدربزرگ و مادربزرگ دور کرسی برای کوچکترها نیز، از آیین های این شب می‌باشد که خاطرات شیرینی برای بزرگسالی آنها فراهم می آورد

امید است در بلند ترین شب سال، زیباترین خاطره‌ها را در کوله‌بار پاییزی خود ذخیره کنید.