((وضو کلید نماز و نماز کلید بهشت است.))

پس چه زیباست که قبل از همه این کلید دست ماباشد.

پس چه زیباست که در میان هفت میلیارد انسان مااولین کسی باشیم که دعوت حضرت حق را لبیک می گوییم.

((اللهم عجل لولیک الفرج.))

به قول شهید رجائی به نماز نگوئید کار دارم ،به کار بگوئید وقت نماز است

دلایل فضایل نماز اول وقت!

بر اساس روایات اسلامی هر قدر که نماز اول وقت به تأخیر بیفتد، از فضیلت آن کاسته می‌شود. اما این تأکید بر ادای فریضه نماز در اول وقت به چه دلیل است؟

علت فضیلت و ثواب نماز اول وقت

از جمله دلایل ثواب و فضائل نماز اول وقت، می توان به تصریح و تأکید قرآن بر محافظت از نماز (حافظوا علی الصلوات والصلوة الوسطی، بقره، آیه 238) اشاره نمود که توصیه ای، علاوه بر دستور، به برپا داشتن آن است. (وَ أَقِیمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ وَارْكَعُواْ مَعَ الرَّاكِعِینَ، بقره، آیه 43)

روشن است که محافظت از نماز تنها از یک بُعد و جهت مقصود نبوده بلکه از جمیع جهات، مورد نظر آن است و یکی از آن جهات، رعایت وقت و اهتمام به اولوقت است که نشان از ارزش و اهمیت دادن به امر الهی می باشد و این امر، جدای از این حقیقت است که در خود وقت و زمان، حکمت ها و اسراری نهفته که قرار گرفتن در آن زمان و دقت در رعایت آن، می تواند مبدأ و تحقق بخشِ آثار فراوان و وصف ناپذیری در زندگی آدمی باشد.

بعلاوه اگر عمل به وظایف و تکالیف دینی، خصوصاً تکالیفی (همچون نماز و روزه و ...) که مقید به زمان خاصی هستند، دلیل بر ترجیح و برتری عاملِ آن نداشت و مکلف می توانست، در هر زمان و به میل خود آنها را بجای آورد، خداوند در قرآن از تعابیری نظیر؛ سابقوا الی مغفرة من ربکم ...، والسابقون السابقون اولئک المقربون و ... استفاده نمی کرد. پس سبقت گرفتن و قرار دادن درجه مقربون، برای سبقت گیرندگان در قرآن، در عوضِ انجام تکالیف و وظایف الهی در اولوقت آن و پیشی گرفتن از دیگران، گواهی دیگر بر ارزش و فضیلت نماز اول وقت است.

همچنین در کلام معصومان (علیهم السلام) نیز به فضیلت اول وقت تأکید و تصریح بسیاری شده است .

آثار و فوائد خواندن نماز اول وقت

امام صادق(علیه السلام) در این باره می‌فرمایند: «الصلوةُ تستحبُّ فی اَوَّلِ الأَوقاتِ»، خواندن نماز در اول وقت و در اولین فرصت، کاری مستحب و پاداش افزاست. (بحارالانوار، ج 80، ص 13) همچنین از آن حضرت نقل شده که نماز اول وقت، «خشنودی کردگار» را به همراه دارد.

برآورده شدن خواسته‌ها از دیگر اثرات و برکات خواندن نماز اول وقت است، چنانچه حضرت عبدالعظیم حسنی از امام حسن عسکری(علیه السلام) روایت می‌کند که فرمود: «خداوند متعال با حضرت موسی(علیه السلام) تکلم کرد، حضرت موسی(علیه السلام) فرمود: خدای من! کسی که نمازها را در وقتش به جای آورد چه پاداشی دارد؟ خداوند فرمود: حاجت و درخواستش را به او عطا می‌کنم و بهشتم را برایش مباح می‌گردانم.» (بحارالانوار، جلد82، صفحه 204)

پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله) در حدیثی برطرف شدن گرفتاری و ناراحتی را به اقامه‌کنندگان نماز اول وقت نوید می‌دهند و می‌فرمایند: «بنده‌ای نیست که به وقت‌های نماز و جاهای خورشید اهمیت بدهد، مگر این که من سه چیز را برای او ضمانت می‌کنم: برطرف شدن گرفتاری‌ها و ناراحتی‌ها، آسایش و خوشی به هنگام مردن و نجات از آتش.» (سفینة البحار، جلد 2، صفحه 42)

درست است که اگر نمازگزار، نماز خود را در آخر وقت هم بخواند انجام وظیفه کرده است، اما از آنجا که کار، مربوط به پروردگار و بر کارهای دیگر مقدم است، چنانچه آن را بدون عذر به عقب بیندازد، مسئول است و باید پاسخگو باشد.

راه حلی برای خواندن نماز اول وقت

علم به تأثیر عبادات

شرط اصلی در اهمیت دادن به مسائل دینی، آگاهی و علم داشتن از تأثیراتی است كه با رعایت این آموزه ها حاصل می شود. انسان موجودی است كه در راه رسیدن به هدف از هیچ كوششی دریغ نمی كند مخصوصا اگر یقین داشته باشد و بداند كه این هدف سعادت دنیوی و اخرویش را تأمین می كند، حاضر است برای رسیدن به آن از جانش نیز بگذرد.

این علم و یقین به تأثیرات آموزه های دینی از دو راه قابل كسب می باشد: راه اولی كه انسان می تواند به یقین برسد، راه مطالعه، تحقیق و تفكر در منابع دینی اعم از قرآن و روایات می باشد كه كسب علم از این طریق را علم حصولی گویند.

راه دوم كه به علم حضوری معنا شده است، رسیدن به علم و یقین از راه عبادت و بندگی است. یعنی هرچه علم انسان نسبت به اهمیت كاری كه انجام می دهد بیشتر باشد، از ذوق و اشتیاق بیشتری برای انجام آن برخوردار است و هرچه عباداتش را با نظم و اخلاص و تواضع بیشتری انجام دهد، تأثیرات آن را بیشتر مشاهده كرده و در نتیجه در انجام آن از ذوق و اشتیاق بیشتری برخوردار است.

انسان زمانی كه بیمار می شود، برای رسیدن به بهبودی، تمامی دستورات پزشك را مو به مو عمل می كند و داروهای تلخ و بد مزّه ای را كه هیچگاه حاضر به خوردنشان نبود، به راحتی می خورد، چرا كه - یقین - دارد راه علاج بیماری و حاصل شدن بهبودی خوردن داروی تلخ و بد مزّه است. یقین و علم به این موضوع، داروی تلخ را شیرین می كند. علم به تأثیرات عبادات بالاخصّ نماز اول وقت نه تنها ذوق و اشتیاق انسان را در انجام آنها بیشتر می كند بلكه سختیها و دشواریهای مسیر را نیز هموار می كند.

نماز امام زمان در اول وقت

یكى از كسانى كه حتما نماز خود را اول وقت مى خوانَد وجود نازنین امام زمان حضرت مهدى (علیه السلام ) روحى و ارواح العالمین لمقدمه الفداه مى باشد و غیر ممكن است ایشان نماز خود را در غیر وقت خودش ‍ اقامه نماید. و بعد از آن حضرت، افراد صالح و بندگان مخلص خداوندند كه به انجام عبادت مبادرت می ورزند. بعضى از محدثان بزرگوار نقل كرده اند كه : نماز اول وقت ، حتما بالا مى رود و اگر كسى نماز خود را در اول وقت بخواند ملائكه آسمان ، نماز او را با نماز امام زمان (علیه السلام) و افراد صالح خداوند، بالا مى برند و از فضل وجود و كرم خداوند دور است نمازى كه با نماز امام زمان بالا رود و به آن توجه نكنند و آن را قبول ننمایند.

قرآن مجید، نماز اول وقت را یكى از صفات مۆمنان مى داند و مى فرماید: مۆمنان كسانى هستند كه نمازهایشان را حفظ مى كنند. حفظ نماز به این است كه نماز گزاران آن را از اول وقت به تأخیر نیندازند. (بخشی از كتاب سجاده عشق اثر نعمت الله صالحی حاجی آبادی)

برطرف کردن عوامل سستی در نمازاول وقت

سستی نسبت به نماز عوامل متعدد و فراوانی دارد كه به مهم ترین آنها اشاره می شود :

1- همانطور كه گفتیم عدم آگاهی لازم از آثار و خیرات و بركات نماز در زندگی فردی و اجتماعی و در تامین سعادت دنیا و آخرت انسان و نیز غفلت و فراموشی فلسفه و آثار نماز و عدم معرفت نسبت به خالق یكتا و حقیقت نماز كه باعث می شود توجّه بهنماز در ما كمتر شود .

مهمترین مشكل ما با نماز این است كه خود را نیازمند به نماز خواندن نمی دانیم بلكه تنها به چشم یك تكلیف به آن نگاه می كنیم ؛ تكلیف هم همانطور كه از لفظ آن معلوم است یعنی كاری كه با مشقت و سختی انجام پذیرد . همه ی اینها به این خاطر است كه نسبت به خالق خویش , معرفت صحیحی نداشته و از اسرار نماز آگاه نیستیم . اگر پی به عظمت خدای یكتا ببریم و بدانیم كه او معشوق هستی است و نماز عشق بازی با این معشوق است و او با همه عظمت خود به ما اجازه داده كه به دیدارش برویم، آیا در انجام آن كوتاهی خواهیم كرد؟

انبیاء الهی و اولیاء خدا چون عظمت حق تعالی را درك كرده بودند نماز را نور چشم خود می دانستند و ندا در می دادند كه «كفی بی عزا ً ان اكون لك عبدا ً و كفی بی فخرا ً ان تكون لی ربا ً»- برای من همین عزت , كه عبد تو باشم و برای من همین فخر , كه تو رب من باشی كفایت می كند. و اینان همانها هستند كه قرآن در وصفشان می گوید : «یخرون للاذقان سجدا – همه با كمال خضوع و فروتنی سر طاعت بر حكم آن فرود آورند».

2- از مهم ترین عوامل بی توجهی به نماز و سستی در آن گناه است .

حضرت حق (جل و علا ) دستور فرمودند كه با شیطان طرح دوستی نریزید و از دستورات او پیروی نكنید؛ چرا كه مطیع شیطان، از خدا اطاعت نمی كند. وقتی انسان , آلوده ی به گناه می شود یا اصلا به سمت نماز و نیایش با خدا نمی رود و یا از نماز و عبادت خویش حظ و بهره ی كافی نخواهد برد و از ذوق و اشتیاق لازم برای انجام عبادات بی بهره خواهد ماند. بطور طبیعی هر فردی به چیزی گرایش دارد كه از آن لذت می برد! بنابراین چون فرد گناهكار از نمازش لذت نمی برد ممكن است كم كم نسبت به نماز و رعایت آداب آن بی میل و رغبت شده.

3- گرایش به سمت دنیا درست در مقابل گرایش به سمت خدا است. به هر مقدار كه انسان به سمت دنیا می رود از خدا دور می گردد و برعكس. بنابراین باید توجه كرد كه حب افسار گسیخته به دنیا و علاقه ی قلبی به تمایلات نفسانی , ریشه ی همه ی خطاها و گناهان است و در اثر این محبت است كه انواع گناهان از انسان سر خواهد زد و حتی در نماز هم , تمام توجه كسی كه محب دنیا است، به سمت دنیا و منابع آن خواهد بود و در نتیجه لذتی از نماز نمی برد و كم كم كاهل نماز شده و چه بسا نماز را ترك كند و به خسران ابدی گرفتار شود .

4- از جمله مهمترین عامل سستی در نماز آسیب پذیری مقطع نوجوانی و جوانی است. این مقطع سنّی، مقطع حساس و بحرانی برای جوانان و نوجوانان است، مسایل و بحران های بلوغ از یك طرف، شكّ و تردیدهای مذهبی از طرف دیگر، ناپختگی و بی تجربگی و گرایش سریع به الگوهای غیرواقعی كه اهل نماز نیستند، زمینه هایی است كه در خود فرد وجود دارد و باعث می شود كه جوانان و نوجوانان علاقة چندانی به نماز نداشته باشند. و در انجام آن نیز از خود كاهلی نشان دهند.

5- یكی از عوامل موثر در بروز این حالت بی حوصلگی و كم صبری است . انجام هر تكلیفی در آغاز راه , صبوری و استقامت می خواهد . امام خمینی(رحمة الله علیه) در توضیح صبر در اطاعت فرموده اند: یعنی انسان در فرمانبرداری حق تعالی، خوددار باشد و نفس اماره عنان از دست انسان نگیرد، و افسار گسیخته نكند .

در حدیثی از امام علی(علیه السلام ) آمده است كه فرمودند : كسی كه بر اطاعت صبر كند خداوند برای او ششصد درجه بنویسد كه فاصله ی هر درجه از پایان زمین تا عرش می باشد.

هر چند شاید مواظبت بر نماز اول وقت كار دشواری به نظر رسد اما با صبر بر انجام آن، و سعی در رعایت نماز اول وقت این كار نیز آسان و شیرین می شود.

«نماز، محكم ترين رشته ي الفت بين بندگان و خداست، و واي برآن كسي كه از اين پيوند جداست، و حيات و زندگيش از نور اين عبادت پربها، بي بهره است.

- نماز، واقعيتي است كه خداوند مهربان از باب عشق و محبت از انسان خواسته است، نماز نوراني ترين حكم در شبستان حيات بندگان شايسته الهي است.

- نماز، ريسمان اتصالي است كه همه هستي و موجوديت آدمي را به ملكوت پيوند داده، و مانند اين رشته پرارزش و منبع فيض، برنامه اي براي ايجاد ارتباط بين بشر و حق مطلق نمي توان يافت.

- نماز، پناه بي پناهان، سنگر دردمندان، گلستان روح افزاي عاشقان، چراغ پر فروغ نيمه شب مشتاقان، صفاي دل مستان، و سير و سلوك آگاهان است.

- نماز، برتر از همه عبادات، تجلي تمام واقعيات، منبع بركات، و كليد حل تمام مشكلات، و پاك كننده خطرات و خاطرات از قلب، و نور و روح عارفان و خالصان است.

- نماز، زنده كننده جان، صفا بخش حيات جاودان، روشني راه رهروان، تكيه گاه سالكان، راز و نياز عارفان، سرمايه مستمندان، دواي درد بي درمان، شعله ي دل بيداران، نواي قلب بي دلان، دليل گمراهان، اميد اميدواران، مايه ي شادي سحرخيزان، سوز جان سوختگان، حرارت روح افسردگان، مايه ي بقاي جان، و دستگير انسان به موقع خطر و نجات آدمي از شر، و درمان وجود از تمام بدبختي هاست.

- نماز، عمود دين، عصمت يقين، رأس احكام ديني، آيت مبين، نور جبين، زداينده اندوه غمين، برطرف كننده ي شرم شرمگين، علاج كننده ي طوفان روحي سهمگين، دلگرمي دل مسكين، و شادي جان اندوهگين است.

- نماز، مايه اي است كه بدون آن كسي لايق بارگاه قرب نيست، و زمينه اي است كه بدون آن جلب فيض خاص از پيشگاه با عزت ربوبي براي هيچ كس امكان ندارد.

- نماز، حقيقتي است كه كيمياي حيات بدون آن بي سود است، بي خبران از نماز بي خردانند، و محرومان از اين مقام اسير دست شيطانند، ثروتمندان بي نماز تهيدستند، و فقيران با نماز ثروتمندان بزم وجودند.

- نماز، روزنه اي به سوي بهشت، و انسن ناقد آن هيزم جهنم است و ميدان زندگي بدون نماز، مانند منطقه اي بدون خورشيد، و خانه اي خالي از اين حقيقت است. از رحمت خاص حضرت دوست جداست، دلي بي نماز جايگاه كبر و غرور و جان بي نماز، تراكمي از ظلمت ها و پستي هاست.

- نماز، حقيقت بندگي و اصل پايندگي است؛ نبود آن مايه ي شرمندگي، و سستي از آن علت سرافكندگي، و نور آن حرارت بخش زندگي، و فرار از آن ريشه شر و افسردگي، و اجراي آن عين آزادگي، و اتصال به آن رها شدن از بردگي، و وجود آن در ميدان حيات عين سازندگي؛ و نمازگزار واقعي بدون شك دور از هر آلودگي است.

- نماز، رهبري به سوي خوبي ها، ظهور دهنده ي درستي ها، نجات دهنده از پستي ها، علاج كننده ي نادرستي ها، شفاي مستي ها، و درمان همه ي دردهاست.

- نماز، راهبر و رهبر، وسيله قرب به داور، و نسبت به عبادات ديگر هم چون جوهر، و در دنيا و آخرت ناصر و ياور، و بر تمام خوبي ها مصدر، و واجب بر جمله افراد بشر است.

- نماز، براي زندگي بهترين حاصل، و فاقد آن موجودي ناقابل، و كشتي نشينان حيات را ساحل، و براي راهروان راه بهترين منزل، ودل عشاق حقيقي به آن مايل، و روح در حال پرواز را محمل، وشمع روشني بخش هر محفل، و بين انسان و عذاب فردا حائل.

- نماز، در فرهنگ الهي ريشه و بنيان، و براي صورت حيات به منزله ي جان، بهترين دستور و حكم قرآن، و امر واجب حضرت سليمان، و اجرايش بر همه كس سهل و آسان، و نور صفابخش دل با ايمان، و ميوه باغ عرفان، براي بندگان عالي ترين احسان، و صحيفه حق را بهترين عنوان، و دردها را درمان و راه انسان به سوي رضوان الله اكبر است.

- نماز، عين هدايت، مغز ولايت، بهترين عنايت، برترين كفايت، محكم ترين وصايت، عالي ترين روايت، ريشه ي درايت، قابل رعايت، از عذاب الهي، هر كس را كفايت، قرآن مجيد را شديدترين آيت، رساننده ي انسان به حقيقت بي نهايت، بر پادارنده اش براي گرفتن فيض الهي قابل.»

- خداوند، ما را به صراط المستقيم انسانيت هدايت فرما و از جهل خود پسندي و ضلالت خود بيني مبرا كن و به محفل انس ارباب عروج روحاني و مقام قدس اصحاب قلوب عرفاني بار ده و حجاب هاي انانيت ظلماني و انيت نوراني را از چشم بصيرت ما برافكن تا به معراج حقيقي نماز اهل نياز واصل گرديم.

- ياد دارم كه شبي در كاروان همه شب رفته بودم و سحر در كنار بيشه اي خفته. شوريده اي كه در آن سفر همراه ما بود، نعره اي برآورد و راه بيابان گرفت و يك نفس آرام نيافت. چون روز شد، گفتمش آنچه حالت بود.

گفت: بلبلان را ديدم كه به نالش درآمده بودند از درخت و كبكان از كوه، و غوكان در آب و بهايم از بيشه؛ انديشه كردم كه مروت نباشد همه در تسبيح و من به غفلت خفته

یه تشکر ویژه از مطلبتون دارم

تا حالا این کارها رو انجام دادین ؟

شهید صیاد شیرازی به روایت فرزند

اهمیت خاصی به نماز اول وقت می‌دادند تا آنجایی كه یادم هست نماز اول وقت را خیلی تاكید می‌كردند می‌گفتند سعی كنید نمازهایتان را اول وقت بخوانید این توصیه ویژه‌ای بود كه از شهید من یادم هست خیلی مقید بودند كه سر وقت خوانده شود و نمازهای یومیه خب می‌توانست ایشان یك نماز را مثل نماز صبح را می‌توانستند یك كمی تاخیر بیاندازند با یك راحتی خاصی با یك ویژگی خاصی دنبال كنند ولی خیلی مقید بود كه نمازش را اول وقت بخوانند حتی سفر هم كه ما می‌رفتیم تا هنگام اذان كه می‌شد در هر جایی كه بود در هر كاری مشغول بودیم دیگر همه چیز را دست نگه می‌داشتند و همانجا برنامه‌ها متوقف می‌شد. می‌رفتیم برای نماز و گاهی اوقات پشت امامان جماعت می‌رفتند گاهی اوقات خودشان امام بودند . گاهی اذان هم خودشان می‌گفتند برنامه‌هایشان را سعی می‌كردند با نماز تنظیم كنند.
 

نماز خلبان

دوره خلبانی من(شهید عباس بابا یی) در آمریکا تمام شده بود و بهترین نمرات را در امتحانات پروازی به دست آورده بودم ولی به خاطر گزارش‌هایی که در پرونده‌ام وجود داشت، گواهی‌نامه خلبانی برایم صادر نمی‏شد. سرانجام روزی به دفتر رئیس دانشگاه، که یک ژنرال آمریکایی بود، احضار شدم. به اتاقش رفتم و احترام گذاشتم. او از من خواست که بنشینم. پرونده‌ام در مقابل او روی میز بود. ژنرال آخرین فردی بود که باید نسبت به قبول یا رد شدنم در خلبانی نظر می‌داد ... پرسش‌هایی کرد که من هم پاسخ دادم ... از سوالهای ژنرال بر می‌آمد که نظر خوبی نسبت به من ندارد. ناگهان در اتاق به صدا درآمد و منشی ژنرال وارد شد و پس از احترام از او خواست تا برای کار مهمی از اتاق خارج شود. با رفتن ژنرال من مدتی در اتاق تنها ماندم، به ساعتم نگاه کردم، وقت نماز ظهر بود. با خود گفتم ای کاش در این‌جا نبودم و می‌توانستم نمازم را اول وقت بخوانم. انتظارم برای آمدن ژنرال طولانی شد. اندیشیدم که هیچ کاری مهمتر از نماز نیست.با خود گفتم خوب است نمازم را همین‌جا بخوانم. تا پیش از آمدن ژنرال خواندن نمازم تمام شده باشد. به گوشه ای از اتاق ژنرال رفتم و روزنامه‌ای را که در آنجا بود برداشتم و روی زمین پهن کردم. مهرم را از جیب درآوردم و مشغول خواندن نماز شدم. در حال خواندن نماز بودم که ژنرال وارد اتاق شد. با خود گفتم:چه کنم؟ نمازم را ادامه دهم و یا آن را قطع کنم؟ تصمیم گرفتم نماز را ادامه دهم،چون هر چه خدا بخواهد همان خواهد شد ...

نماز را تمام کردم و در حالی که بر روی صندلی می‌نشستم از ژنرال بخاطر این‌که معطل شده بود عذر خواهی کردم. ژنرال، پس از چند لحظه سکوت پرسید:چه می‌کردی؟! گفتم: عبادت می‌کردم.

 گفت: بیش‌تر توضیح بده.

 گفتم:دین اسلام به ما مسلمانان دستور می‌دهد که در ساعت‌های خاصی از شبانه‌روز، با خداوند مناجات کنیم و نام این عبادت نماز است. زمان آن عبادت فرا رسیده بود. من از نبودن شما در اتاق استفاده کردم و نمازم را خواندم. ژنرال نگاه عمیقی به من کرد و گفت: پس این گزارش‌هایی که در پرونده‌ات نوشته‌اند به خاطر همین کارهایت بوده است !؟گفتم:شاید!

نمی‌دانم خداوند به خاطر این نماز چه اثری در دل او گذاشت که خودنویسش را برداشت و گواهی‌نامه خلبانی مرا امضا کرد.

 آن روز به اولین جای خلوتی که رسیدم به پاس این نعمت بزرگی که خداوند به من داده بود،دو رکعت نماز شکر خواندم.

خدا در زندگی سردار عالی‌قدر(تهرانی مقدم)

من به عنوان فرزند ارشد ایشان، به چند مورد از ویژگی های شخصی پدرم اشاره می کنم: اول اینکه نماز اول وقت.

برای شهید حسن طهرانی مقدم نماز اول وقت از جایگاه ویژه‌‌ای برخوردار بود، به خصوص اینکه آن را به جماعت اقامه کند.

شهید مقدم آموزه‌های دینی را هیچ وقت مستقیما به ما گوشزد نمی‌کرد. طوری که من هیچ وقت یادم نمی آید پدرم گفته باشد، زینب! نمازت را بخوان. وقتی خودشان عملا این کار را می‌کرد نا خودآگاه به ما هم یاد می داد که نماز باید اول وقت باشد.

این قدر این موضوع در وجود ما نهادینه شده بود که وقتی به مهمانی می‌رفتیم و می‌دیدم بعد از پخش صدای اذان هیچ کدام از اهالی خانه توجه نمی‌کنند برایم عجیب بود و می گفتم چطور می شود صدای اذان را شنید اما نماز نخواند؟! در خانه ما وقت نماز همه کارها تعطیل می‌شد.

*خاطره‌ای از مرحوم آیت‌الله بهجت

مرحوم آقاى بهجت (رضوان اللَّه علیه) -[که] مکرر این را از ایشان ما شنیدیم، هم خودمان شنیدیم، هم بالواسطه دیگران هم نقل کردند- می‌گفتند استادشان - على‌الظّاهر مرحوم آقاى قاضى مثلاً - به ایشان گفتند که اگر کسى نماز اول وقت را مراقبت بکند، من ضامنم براى نجات او، یا براى مثلاً رسیدن او به درجات بالا؛ یک همچین تعبیرى.

بنده یک وقت از ایشان پرسیدم که لابد نماز خوب دیگر؟ گفتند: خب، بله؛ نماز درست و حسابىِ با توجه، در اول وقت. اگر این را کسى مراعات بکند، این خودش یک عاملى است که انسان را عروج می‌دهد و به مراتب بالاى توحیدى می‌رساند.

از پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای‌، شرح حدیثی از حضرت امام جعفرصادق علیه‌السلام توسط حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در ابتدای جلسه درس خارج فقه در بیست و یکم دی‌ماه 89 (ششم صفر 1432) عنوان شد.

ميرمؤمنان (ع) مي فرمايد:«ليسن احب الي الله عز وجل من الصلوه لايشغلنکم عن اوقاتها شيء من امور الدنيا فان الله عزوجل ذم اقواما فقال: الذين هم عن صلاتهم ساهون، يعني انهم غافلون استهانوا باوقاتها؛(5) در نزد خدا عملي محبوب تر از نماز نيست. پس چيزي از امور دنيا شما را از اوقات نماز باز ندارد. پس به درستي خداي عز و جل اقوامي را مذمت کرده وسپس فرموده است : اينها غفلت کنندگاني هستند که توجه به اوقات نماز ندارند.»
آن حضرت دربخش پاياني نامه اش خطاب به فرماندار مصر (محمد بن ابي بکر) اين چنين آورده است:
«...صل الصلواة لوقتها الموقت لها، ولا تعجل وقتها لفراغ ولا توخرها عن وقتها لاشتغال واعلم ان کال شيء من عملک تبع لصلاتک؛ (6) نماز را در وقت خودش به جا آور، نه اينکه در فراغت وبيکاري زودتر از وقتش بخواني ودروقت کار، آن را به تأخير بيندازي. وبدان که تمام کردار خوبت درگرو نماز است.»
اختصاص دادن اوقات مشخص براي نماز، تاآنجا اهميت دارد که حضرت علي (ع) دريکي از نامه هايش به فرمانداران شهر آورده است:
«اما بعد فصلوا بالناس الظهر حتي تفي الشمس...؛(7) بعد از ياد خدا و درود؛ نماز ظهر را با مردم بخوانيد که آفتاب به طرف مغرب رفته وسايه آن به اندازه ديوار آغل بز گسترده شد. ونماز عصر را با مردم وقتي بخوانيد که خورشيد سفيد است وجلوه دارد وپاره اي از روز مانده وتا غروب مي توان دو فرسخ را پيمود.نماز مغرب را با مردم زماني بخوانيد که روزه دار افطار وحاجي از عرفات به سوي منا کوچ کند. ونماز عشا را با مردم وقتي بخوانيد که شفق پنهان شده ويک سوم از شب بگذرد. ونماز صبح را با مردم هنگامي بخوانيد که شخص، چهره همراه خويش را بشناسد. ونماز جماعت را درحد ناتوان آنان بگذاريد وفتنه گر مباشيد.«ديلمي در ارشاد القلوب مي گويد: «راجع به سيره اميرمؤمنان امام علي (ع) درتاريخ آمده است که حتي آن بزرگوار درخلال جنگ مواظبت بر نماز اول وقت را فراموش نمي کرد؛ چنان که آمده است: هنگامي که علي (ع) درجنگ صفين سرگرم نبرد بود ودرميان هر دو صف کارزار، پيوسته به آسمان نگاه مي کرد تا ببيند کي ظهر شده تا نماز ظهر را بخواند. عبدالله بن عباس عرض کرد: يا اميرالمؤمنين! اين چه کاري است ؟ فرمود: آفتاب را مي نگرم تا اگر وقت نماز رسيده، نماز بگزاريم. ابن عباس گفت: آيا اينجا وقت نماز است با اين سرگرمي جنگ! حضرت فرمود: ما براي چه با اين گروه مي جنگيم؟ مگر نه اينکه براي نماز است! تنها به خاطر نماز با آنها نبرد مي کنيم ومي خواهيم نماز بر پا شود»(۸)
نيز درحالات اميرمؤمنان (ع) آمده است: «هنگامي که وقت نماز مي رسيد، رنگ از چهره امام علي (ع) مي پريد ومي لرزيد.پس به او گفته شد: چه شده است؟ فرمود: وقت نماز فرا رسيده، وقت امانتي که خدا بر آسمان ها وزمين و کوه ها عرضه کرد، اما آن ها از قبول آن دوري کردند وترسيدند، ولي انسان آن را حمل کرد و من با ناتواني خود نمي دانم که به خوبي از حمل آن مي آيم يا نه».اين روايت شريفه در منابع ديگر با تعبير «يتململ» و «يتزلزل» به جاي «تلون» و «تزلزل» آمده است.(۹)
درتاريخ راجع به سيد الشهداء نقل شده است: ابوثمامه صيداوي (صائدي) که نام شريفش عمرو بن عبدالله است، چون ديد هنگامي زوال است، خدمت حضرت امام حسين (ع) آمد وعرض کرد: يا ابا عبدالله ! جان من فداي باد! مي بينم که اين لشکر به شما نزديک شده اند، لکن سوگند به خدا، تامن کشته نشوم، شما شهيد نخواهي شد ودوست دارم اين نماز ظهر را با شما بگزارم وآن گاه خداي را ملاقات کنم. حضرت سر به سوي آسمان بلند کرد وفرمود: نماز را به ياد آوردي، خداوند تو را از نمازگزاران و ذاکران قرار دهد! آري، اينک اول وقت نماز است. آنگاه فرمود: از اين قوم بخواهيد دست از جنگ بردارند تا ما نماز گزاريم.(۱۰)

در ادامه روايت آمده است:حصين بن نمير - مرد تبهکاري که در روز عاشورا به امام حسين (ع) زبان درازي کرد- فرياد زد: نماز شما قبول نيست. حبيب بن مظاهر فرمود: اي خيانتکار! نماز پسر رسول خدا (ص) قبول نمي شود ونماز تو قبول مي گردد؟...عموم مورخان وارباب مقاتل گفته اند که سعيد بن عبداله حنفي، سينه وسر وصورت خود را سپر آن حضرت وياران قرار داد تا نماز بخوانند. چون زخم هاي بدن او فراوان شد ونتوانست روي پاي خود بايستد، به زمين افتاد ودرحالي که دعا مي کرد، رو به سوي امام حسين(ع) کرد وگفت:اي فرزند رسول خدا ! به عهد خود وفا کردم؟ امام فرمود: بله تو پيشاهنگ ما (مقدم تر از من ) در بهشت هستي.درحالات امام سجاد (ع) آمده است که:
«کان اذا حضرت الصلوة اقشعر جلده واصغر لونه وارتعد کالسعفه؛ چون وقت نماز مي رسيد، پوست بدن امام سجاد(ع) مي لرزيد ورنگش زرد همچون شاخه درخت مي شد.»(۱۱)
به حضرت عرض کردند: چرا شما وقتي وضو مي سازيد، رنگ مبارکتان زرد مي شود؟ فرمود: «آيا نمي دانيد که در خدمت چه فردي مي ايستيم» ؟(۱۲)
در روايتي از امام سجاد (ع) نقل شده :
«الذنوب التي ترد الدعا...تأخيرالصلوه المفروضات حتي تذهب اوقاتها؛ يکي از گناهاني که مانع قبول دعا مي شود(دعا را رد مي کند)، تأخير در نماز واجب است تا وقت آن بگذرد.»همچنين آن امام بزرگوار در دعاهاي خود آورده اند:
«خدايا! ما را به منزلت کساني برسان که مراتب نماز رسيده اند وارکان آن را حفظ نموده اند و آن را در اوقاتش به پا مي دارند؛ همانند نسبت بنده و رسولت - که درود ورحمت تو بر او و خاندانش باد -مقرر نموده، دررکوع وسجود وهمه فضائل با کامل ترين وتمام ترين طهارت ورساترين مراتب خشوع به جا آورده اند». (۱۳)
از امام صادق (ع) نقل شده است:«اذا صليت صلاة فريضه فصل لوقتها صلاة مودع يخاف ان لا يعود اليها ابداً؛ (14) هنگامي که نماز واجب را مي خواني، در وقتش بخوان؛ مانند کسي که نماز وداع مي خواند ومي ترسد که بعد از اين، توفيق خواندن نماز را نيابد.»

نيز فرمود:«ختبروا اخوانکم بخصلتين فان کانتا والا فاعرب ثم اغرب محافظه علي الصوات في مواقيتها والبر بالاخوان في العسر واليسر؛ (15) برادران ديني خود را با دوخصلت بسنجيد. اگر اين دو علامت در آن ها بود(با آنها همراهي کنيد)، وگرنه هر چه مي توانيد از آنها فاصله بگيريد(آن دونشانه عبارت اند از):

1. محافظت برنماز در وقت آن. 2. نيکي به برادران ديني در سختي وراحتی».امام صادق (ع) نيز خطاب به يکي از ياران خود (ابن جندب) مي فرمايد:براي شيطان دام هايي وجود دارد که يکي از آنها، اين است که انسان را از خدمت کردن به ديگران به ويژه برادران ديني باز مي دارد.دوم اينکه با خواب، کاري مي کند که انسان به موقع نماز نخواند.(۱۶)

آيت الله مصباح يزدي در توضيح اين روايت مي گويند

«آنچه انسان را مستقيماً درمسير تقرب الي الله به پيش مي برد، نماز است. وقتي انسان اهتمامي به خواندن نماز اول وقت نداشته باشد، به مسائل دين بي اعتنا مي شود وکم کم کارش به جايي مي رسد که با ديده تمسخر به مناسک دين مي نگرد؛ همان طور که در قرآن آمده است: (ثم کان عاقبه الذين اسوي السواي ان کذبوا بايت الله وکانوا بها يستهزئون )؛(17) «.... سرانجام کار آنان که به اعمال زشت وکردار بد پرداخته اند وآيات خدا را تکذيب و تمسخر کردند». اگر انسان دراين مسير خطرناک قرار گرفت وبه نمازاهميت نداد، در واقع با اين کار مقدمات کافرشدن خود را فراهم ساخته است».(۱۸)
درسيره عملي امام ششم (ع) آمده است:سدير گفت: امام صادق (ع) دستور داد که الاغ واستري را زين کردند، من سبقت گرفتم وبرالاغ سوار شدم تا احترام کرده باشم و آن ضحرت سوار بر استر گردد. فرمود: اگر بخواهي، الاغ را در اختيار من بگذار. گفتم: استر براي شما مناسب تر و زيباتر است. من از الاغ پياده شدم و بر استر سوارشدم و آن حضرت بر الاغ سوار شد... پياده شديم تا نماز را با هم بخوانيم. سپس فرمود: اينجا زمين شوره زار است ونماز دراينجا روا نيست(مکروه است). واز آنجا رفتيم وبه زمين خاک سرخي رسيديم.و آماده نماز شديم. در آنجا مردي جوان بزغاله مي چراند. حضرت به من نگريست و به من فرمود: به خدا قسم! اگر تعداد شيعه هاي من به اندازه اين بزغاله ها بود، خانه نشيني من روا نبود. سپس پياده شديم ونماز خوانديم. پس از نماز، کنار بزغاله ها رفتيم و شمرديم که هفت عدد بودند.(۱۹)
راوي مي گويد: حضرت رضا (ع) براي استقبال برخي از طالبيين (دودمان ابوطالب) از شهر خارج شد ودراين هنگام وقت نماز شد (بلادرنگ ) راه خود را به ساختماني که در آن نزديکي بود، کج کرد وکنار سنگي فرود آمد وفرمود: اذان بگو. من عرض کردم: درنگ کنيم تا ياران ما برسند. فرمود: خدايت بيامرزد! هيچ گاه نماز را از اول وقت بدون جهت به آخر وقت به تأخير نينداز وهميشه بر تو باد که اول وقت را مراعات کني. پس من اذان گفتم و نماز خوانديم.(۲۰)
  1. سيره رسول خدا (ص) 1. به هنگام مرگ که يکي از سه حالت سخت انسان است، آرامش خاصي به روح او حاکم مي شود. 2. غم واندوه از روح وروان او رخت بر مي بندد. 3. رهايي از آتش نصيب اين بنده الهي مي گردد. 2.سيره حضرت علي(ع) 3. سيره امام حسين (ع) 4. سيره امام سجاد(ع) 5. سيره امام صادق (ع) 6. سيره امام رضا(ع) .7 سيره امام حسن عسکري(ع) 8. سيره امام زمان (عج)

 ترک جلسه به خاطر نماز
«صابئين» به حضرت يحيي گرايش دارند وبراي ستارگان، تأثير خاصي قائل هستند ونماز ومراسم ويژه اي دارند و هنوز در خوزستان گروهي از آنان هستند. اين فرقه، رهبري دانشمند ولي مغرور داشت که بارها با امام رضا (ع) گفتگو کرد، ولي زير بار نرفت .امام رضا (ع) استدلالي کرد واو تسليم شد وگفت: اکنون روح من نرم شده، حاضرم مکتب تو را بپذيرم . ناگهان صداي اذان بلند شد، امام رضا(ع) جلسه را ترک کرد . مردم گفتند: فرصت حساسي است و چنين فرصتي پيش نمي آيد! امام فرمود: اول، نماز.او که اين تعهد را از امام ديد، علاقه اش بيشتر شد وبعد از نماز گفتگويش را تکميل کرد وايمان آورد.(۲۱)
در روايتي از امام رضا (ع) آمده است:«حافظوا علي مواقيت الصلوه فان العبد لا يأمن الحوادث ومن دخل عليه وقت فريضه فقصرعنها متعمداً فهو خاطي؛(۲۲)
بر وقت هاي نماز محافظت کنيد؛ چرا که بنده ايمن از حوادث نيست. و کسي که وقت نماز واجب بر او داخل مي شود وعمداً کوتاهي کند، خطا کار است».از ابوهاشم روايت است که حضورمبارک امام حسن عسکري(ع) شرفياب شدم، ديدم آن حضرت مشغول نوشتن کاغذي است .سپس وقت نماز رسيد امام آن کاغذ را بر زمين گذاشت ومشغول نماز شد. سپس ديدم که قلم مي چرخد وروي کاغذ مي نويسد تا رسيد به آخر کاغذ. من چون اين صحنه را ديدم، به سجده افتادم. وقتي حضرت از نماز خود فارغ شد، قلم را به دست گرفت وبراي مردم اذن داد که داخل شوند.(۲۳)
از کارهاي مهمي که امام زمان پس از ظهور انجام مي دهند، بر پا داشتن نماز و مطرح کردن آن در سطح جامعه و فرا خواندن مردم به سوي آن است. علاو بر اصل نماز، اقامه نماز در اول وقت نيز مورد تأکيد فراوان آن حضرت است.امام مهدي (عج) مي فرمايد:«ملعون ملعون من اخرالعشاء الي ان تشتبک النجوم وملعون ملعون من اخر الغداء الي ان تنقضي النجوم؛ لعنت شده وملعون کسي است که نماز عشا را به قدري تأخير اندازد که همه ستارگان آسمان ديده شوند؛ وملعون کسي است که نماز صبح را به قدري تأخير اندازد که ستارگان ديده شوند».(۲۴)

اين روايت، اهتمام امام زمان (عج) به نماز اول وقت را نشان مي دهد وآن حضرت کساني را که در نماز خود اهمال مي کنند، به شدت سرزنش مي کند وآنها را از رحمت خود دور مي داند.در ملاقات ها و تشرفات به محضر آن حضرت نيز، تأکيد ايشان بر «نماز اول وقت» نقل شده است.(۲۵)

 آثار و برکات نماز اول وقت 

 برآورده شدن خواسته ها:

حضرت عبدالعظیم حسنی از امام حسن عسکری(علیه السلام) روایت می کند که فرمودند: "خداوند متعال با حضرت موسی تکلم کرد، حضرت موسی فرمود:خدای من. کسی که نمازها را در وقتش به جای آورد چه پاداشی دارد؟ خداوند فرمود:حاجت و درخواستش را به او عطا می کنم و بهشتم را برایش مباح می گردانم."1 

برطرف شدن گرفتاری و ناراحتی:

پیامبر اکرم فرمودند:"بنده ای نیست که به وقت های نماز و جاهای خورشید اهمیت بدهد، مگر این که من سه چیز را برای او ضمانت می کنم: برطرف شدن گرفتاری ها و ناراحتی ها، آسایش و خوشی به هنگام مردن و نجات از آتش."3

ورود به بهشت و دوری از جهنم:

امام محمد باقر(علیه السلام) می فرمایند:"هر کس نماز واجب را در حالی که عارف به حق آن است در وقتش بخواند، به گونه ای که چیزی دیگر را بر آن ترجیح ندهد، خداوند برای وی برائت از جهنم می نویسد که او را عذاب نکند، و کسی که درغیر وقتش به جا آورد در حالی که چیزی دیگر را بر آن ترجیح دهد، خداوند می تواند او را ببخشد یا عذابش کند.4

در امان بودن از بلاهای آسمانی:

قطب راوندی گوید: پیامبر خدا فرمود:هنگامی که خداوند از آسمان آفتی بفرستد، سه گروه از آن، در امان می مانند: حاملان قرآن، رعایت کنندگان خورشید یعنی کسانی که وقت های نماز را محافظت می کنند و کسانی که مساجد را آباد می نمایند."5

*****************************************************************

احادیث مرتبط با ناز اول وقت

رسول اکرم(ص):نماز در اول وقت خشنودى خداوند، میان وقت رحمت خداوند و پایان وقت عفو خداوند است. 

امام علی (ع):اگر نمازگزار بداند تا چه حد مشمول رحمت الهى است هرگز سر خود را از سجده بر نخواهد داشت.

 امام صادق(ع):خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک را قبول کند، عذابش نمى نماید.

 امام صادق(ع):تسبیحات فاطمه زهرا علیهاالسلام در هر روز پس از هر نماز نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.

 رسول اکرم(ص):کسی که نماز را از وقتش تأخیر بیندازد، (فردای قیامت) به شفاعت من نخواهدرسید.

 امام صادق(ع):فضیلت خواندن نماز در اول وقت نسبت به تأ خیر انداختن آن، مثل فضیلت آخرت بر دنیاست. امام صادق(ع):نزدیکترین حالات بنده به پروردگارت حالت سجده است.

 رسول اکرم(ص):بهترین کارها در نزد خدا نماز به وقت است ، آنگاه نیکی به پدر و مادر ، آنگاه جنگ در راه خدا.