مبحث29صالحین:کرامت نفس

به نظرمن کرامت نفس در جامعه نقش اساسي داره چون کرامت نفس به عزت نفس برميگرده و عزت نفس هم باعت ميشه انسان نفس خود را کنترل کنه و در نتيجه وقتي انسانهاي يک جامعه نفس خودشان کنترل کنند فساد در جامعه کم ميشود و در نتيجه جامعه به جامعه اي فاضله تبديل ميشود

انسانيت انسان بالاتر از هر چيز است و شخصيت و آبرو قيمتى بسيار بالاتر از مال و اندوخته دارد.

«كرامت نفس » نيز، ارزشى برتر ازمعادلات و محاسبات منفعت گرايانه و مادى دارد.
وقتى انسان به چيزى طمع مى بندد، بخشى از انسانيت والاى خويش را در معرض خطر و تلف شدن قرار مى دهد تا آن «خواسته » رابرآورده سازد.

گاهى هم حق و دين و شرف و كرامت نفس، زير «پا»گذاشته مى شود تا آن مطلوب و خواسته به «دست » آيد.

آيا به راستى خواسته هاى نفسانى تا اين حد مهم است كه در چنين معامله زيانبارى پى گيرى شود؟

چگونه مى توان به خواسته هاى دل، بى حساب و بى حد و مرزرسيد، بى آنكه از معنويت و كمال و ارزش، چيزى را فدا كرد و از دست داد؟
صاحبان «عزت نفس »، هرگز آبروى خود را به كف نانى نمى فروشند و به خاطر «مناعت طبع »، هرگز خواسته هاى دل رازمينه ساز حقارت و زبونى و خفت و خوارى نمى كنند.

«كيان وجودى » انسان، گاهى به خاطر «طلب » در هم مى شكند. هركس مى كوشد خود را كامل و بى نياز و بزرگوار جلوه دهد و شخصيت خويش را نگهبان باشد. ولى گاهى افراد سست اراده و طماع در برابر«خواستن »، آن گوهر را از كف مى دهند.

به تعبيرحضرت على(ع):

«من اتى غنيا فتواضع له لغناه، ذهب ثلثا دينه ».
هر كس نزد ثروتمندى رود و به خاطر توانگرى و ثروتش درمقابل او كرنش و فروتنى كند، دو سوم دينش رفته است!
شگفتا كه آيين يك انسان، از كجاها لطمه مى خورد كه به خيال هم نمى رسد.
اين منش و رفتار را بايد به كودكان هم آموخت، تا با عزت نفس بارآيند و در مقابل «دارايان »، احساس حقارت و كوچكى و ذلت نكنند.

عزت نفس، يكي از پايه هاي اساسي شخصيت آدمي و باعث نيل انسان به افتخار و سربلندي است. عزت نفس مايه آزادگي و والايي همت است. عزت مندان هرگز به ذلت و بندگي ديگران تن نمي دهند و سرمايه شرافت و آزادگي خود را با هيچ قيمتي معامله نمي كنند.
عزت نفس از طرفي براي تمام افراد يكي از بزرگ ترين فضيلت هاي اخلاقي است و از طرف ديگر، محرك آدمي در اجراي ديگر برنامه هاي اخلاقي تلقي مي شود. به عبارت ديگر، شرافت نفس افزون بر آن كه خود از نظر فردي صفتي نيكوست، مي تواند ضامن اجراي ديگر صفات پسنديده در محيط خانواده و اجتماع نيز به شمار آيد.
اگر انسان ها به ويژه جوانان بتوانند اين تمايل والاي فطري را همواره در درون خود زنده و حاكم نگه دارند و رفتار وگفتار خويش را با آن هماهنگ سازند، توانسته اند اساس نيك بختي انساني خود را براي تمام دوران عمر پايه گذاري كنند.1 نويسنده سعي كرده است كه در اين مقاله عزت نفس را بررسي نمايد مطلب را با هم از نظر مي گذرانيم:

عزت حالتي است كه مانع مغلوب شدن انسان مي شود (حالت شكست ناپذيري) و در اصل از عزاز (بر وزن اساس) به معني زمين محكم و نفوذناپذير گرفته شده است.2 عزت يعني ارزشمندي، شرافت و توانايي؛ كه سرمنشأ واقعي آن خداوند متعال است چنانكه مي فرمايد: «ايبتغون عندهم العزه فان العزه لله جميعا؛4 آيا نزد كافران عزت مي طلبند عزت همه نزد خداست.» (نساء 93)

با دقت در آيات قرآن درباره عزت، شايد بتوان گفت كه قرآن دو نگاه به عزت دارد. يكي نگاه از پائين به بالا كه بر طبق آن، عزت را مخصوص خداوند دانسته است.
از اين نظر، قرآن كريم در سه آيه مشابه، عزت را از آن خدا دانسته و بيان مي دارد هر كس طالب عزت است بايد از خدا بخواهد از جمله مي فرمايد: من كان يريد العزه فلله العزه جميعا؛ (فاطر 01) هر كس عزت مي خواهد، عزت يكسره از آن خداست.» پس هيچ موجودي نيست كه خودش بالذات عزت داشته باشد؛ خداوند متعال مي فرمايد: «سبحان ربك رب العزه عما يصفون؛ (صافات 081) منزه است پروردگار تو، پروردگار عزيز از آنچه وصف مي كنند.»
در اين آيه كلمه رب را به عزت اضافه كرده تا بفهماند عزت مختص خداست. پس او مقامي منيع دارد كه منيع بودنش علي الاطلاق است، يعني هيچ عامل ذاتي نمي تواند او را ذليل كند و هيچ غالبي نيست كه بر او غلبه نمايد و هيچ كس نمي تواند از تحت سلطنت او بگريزد...3
نگاه ديگر از بالا به پائين است كه در آن پرتو عزت حق تعالي شامل رسول خدا(ص) و مؤمنين گرديده است. نظير آيه 8 سوره منافقون كه خداوند مي فرمايد: «آنها ]پنهاني با هم[ مي گويند: اگر به مدينه مراجعت كرديم البته بايد اربابان عزت و ثروت، مسلمانان ذليل (فقير) را از شهر بيرون كنند و حال آنكه عزت مخصوص خداوند و رسول و اهل ايمان است...»
در دعاي عرفه به نقل از امام حسين(ع) آمده است: تمام عزت و بلندمرتبگي از آن خداست و هر كه خدا را دوست بدارد، عزيز وگرنه ضعيف خواهد بود.4 در روايات اسلامي تأكيد شده است كه مؤمن نبايد وسايل و زمينه هاي ذلت خويش را فراهم سازد؛ چون خداوند خواسته او عزيز و سربلند باشد و براي حفظ اين عزت بكوشد. امام صادق(ع) فرموده اند: «مؤمن عزيز است و ذليل نخواهد بود. مؤمن، از كوه محكم تر و پرصلابت تر است؛ چرا كه كوه را ممكن است با كلنگ ها سوراخ كرد، ولي هرگز چيزي از دين مؤمن كنده نمي شود.»5

در آموزه هاي ديني، انسان مؤمن جايگاهي والا و ارزشمند دارد. اسلام بر عزيز بودن انسان تأكيد مي كند و از همين رو بر عواملي سفارش مي كند كه هم موجب عزت او هستند و هم سبب بقاي آن.
خصلت هاي نيكو عامل و اساس عزت نفس است.
انسان با انجام كارهايي همچون حفظ زبان، قناعت، صبر بر مصيبت، كظم غيظ، احسان و گذشت مي تواند به عزت كرامت نفس دست يابد. به عنوان نمونه در روايتي آمده است كه هر كس خشم خود را فرو برد، خداوند عزت او را در دنيا و آخرت زياد مي كند.6

آيت الله جوادي آملي، نخستين مانع عزت نفس را تمرد و طغيان در برابر خدا مي داند. كسي كه خوي سركش دارد، نمي تواند به عزت نفس برسد. تا كسي خود را محتاج خدا نداند و به عنوان عبد احساس نكند، صلاحيت شركت در مدرسه تكريم الهي را ندارد و اين نخستين مانع است كه بايد برطرف شود.7
قرآن كريم نيز در اين باره مي فرمايد: «كلا ان الانسان ليطغي ان رآه استغني؛ (علق 796) همين كه خود را بي نياز بپندارد.»
از آن رو كه عزت، مخصوص خداست، پس هر كس خواهان عزت حقيقي است، بايد از راه اطاعت و بندگي خدا به آن برسد. اطاعت و بندگي، راهي است براي ارتباط با عزيز بي همتا، امام علي(ع) در اين باره فرموده اند: «هر كه اطاعت خدا كند، عزت يابد و قوي شود.» 8
در مقابل، نافرماني خداوند، موجب ذلت انسان در دنيا و آخرت مي شود. قوم بني اسرائيل با وجود آن همه نعمت كه خداوند به آن ها ارزاني داشته بود، ناسپاسي كردند و گوساله پرست شدند، خداوند در برابر گناه بزرگ آن ها، عذاب سختي فرستاد تا غضب پروردگار را ببينند و طعم ذلت را در اين دنيا بچشند. خداوند در قرآن مي فرمايد: «خدا مهر ذلت و فقر را بر پيشاني آن ها زد.» (بقره 61)

تقوا، پوششي است كه انسان را از آلودگي حفظ مي كند؛ زيرا تقوا به معناي حفظ و نگهداري از هر چيزي است كه به انسان ضرر و زيان برساند. پيامبر اكرم(ص) فرمود: «هر كه مي خواهد با عزت ترين مردمان باشد، تقواي الهي پيشه كند.»9
تقوا و نگهداري نفس، سرافرازي مي آورد، راه را به انسان نشان مي دهد و نيز او را بزرگ و ارجمند و از اسارت آزاد مي كند. اميرالمومنين(ع) فرموده اند: «تقوا، عزت مي بخشد و تبهكاري، ذليل مي كند»10

قرآن كريم ضمن اين كه عزت را مخصوص خداوند، رسول(ص) و مومنان مي داند، راه رسيدن به آن را چنين تشريح مي كند: «سخنان پاكيزه به سوي او صعود مي كند و عمل صالح آن را بالا مي برد.» (فاطر 10)
پاكيزگي سخن، به پاكيزگي محتواي آن است و پاكيزگي محتواي آن به دليل مفاهيمي است كه بر واقعيت هاي عيني پاك و درخشان دلالت مي كند و چه واقعيتي بالاتر از ذات پاك خداوند و آيين حق و عدالت او، و نيكان و پاكاني كه در راه نشر آن گام برمي دارند. 11

به همان اندازه كه انسان به خدا تكيه مي كند و از غيرخدا دوري مي ورزد، عزت مي يابد؛ زيرا عزت، مخصوص خداست. قرآن كريم مي فرمايد: «آيا كساني كه كافران را به جاي مومنان دوست خود انتخاب مي كنند، عزت و آبرو را نزد آنان مي جويند، با اين كه همه عزت از آن خداست؟» (نساء 139)
عزت، از علم و قدرت سرچشمه مي گيرد و كساني كه قدرت و علمشان ناچيز است، نمي توانند منشا عزت باشند. لقمان حكيم براي تربيت فرزند خود، او را به انقطاع از دنيا و غيرخدا فرا مي خواند و چنين مي گويد: «پسرم... اگر خواهان آني كه همه عزت اين جهان را داشته باشي، از آنچه در دست مردم است، قطع طمع كن كه پيامبران فقط به سبب قطع طمعشان به آنچه مي بيني رسيدند.» 12
امام علي(ع) نيز فرمود: «ماندگاري عزت را با ميراندن طمع بجوي.» 13
در روايتي آمده است كه گروهي از انصار به پيامبر(ص) عرض كردند: اي رسول خدا! براي حاجتي نزد شما آمده ايم... حاجت ما اين است كه در پيشگاه پروردگارت، بهشت را براي ما ضمانت كني. پيامبر(ص) سرش را به زير افكند، سپس عصايش را چند بار به زمين زد و سرش را بلند كرد و فرمود: با يك شرط چنين ضمانتي را براي شما مي كنم، از هيچ كس (جز خدا) چيزي را تقاضا نكنيد.
آنان تعهد دادند در زندگي از احدي تقاضا نكنند، تا آن جا كه اگر يكي از آنان در سفر بود و سواره حركت مي كرد و تازيانه اش به زمين مي افتاد، خوش نداشته كسي بگويد تازيانه را به من بده، بلكه خودش پياده مي شد و تازيانه اش را برمي داشت يا اگر يكي از آنان در كنار سفره دستش به آب نمي رسيد، به كسي نمي گفت: آب را به من بده، بلكه خودش برمي خاست و ظرف آب را برمي داشت. 14
در احاديث مختلف، از بين بردن طمع و زندگي در تنهايي به عنوان دو عامل تحقق و پايداري عزت ذكر شده است. امام باقر(ع) پايداري عزت را در از بين بردن طمع و امام صادق(ع) تنهايي و دوري گزيدن از مردم را باعث پايداري بيشتر عزت ذكر مي كنند.15 البته اين حديث مغاير با بعد اجتماعي اسلام نيست. بلكه منظور دل كندن از مردم و نداشتن انتظارات و توقعات نابجا از آنهاست.
براساس آنچه بيان شد عزت نفس، انسان را استوار و شكست ناپذير مي سازد و هيچ چيزي مانند ذلت انسان را به تباهي نمي كشاند. ريشأ بسياري از تبهكاري ها در خواري نفس است. از اين رو، بهترين راه اصلاح فرد و جامعه، عزت بخشي و عزت آفريني است. امام صادق(ع) مي فرمايد: «هيچ كس به خوي ناپسند و زشت تكبر مبتلا نمي شود، مگر به سبب خواري و ذلتي كه در درون خود احساس مي كند.16
پيشوايان دين، مردم را به بندگي خداي يكتا و پرهيز از بندگي غير خدا دعوت كرده اند تا در پرتو آن به عزت حقيقي دست يابند؛ زيرا مؤمن در سايه ايمان خويش، خود را از نافرماني خداوند و اعمال زشت دور نگه مي دارد و به ذلت تن نمي دهد.

1- جوان از نظر عقل و احساسات، ج2، صص 284-728
2- مفردات الفاظ قرآن، ص 356
3- تفسير الميزان، ج71، ص215
4- ميزان الحكمه، ج8، ص4337
5- تفسير نمونه، ص 419
6- بحارالانوار، ج17، ص940
7- كرامت در قرآن، ص92
8- سيري در تربيت اسلامي، ص 221
9- سيري در تربيت اسلامي، ص212
10- نهج البلاغه، حكمت 731
11- تفسير نمونه، ج3، ص170
12- سيري در تربيت اسلامي، ص 223 و بحارالانوار، ج13، ص420
13- ميزان الحكمه، ج8، ص 0437
14- فروع كافي، ج4، ص21
15- رك: همان، صص 7341- 7344
16- تفسير نمونه، ج18، ص489


CopyRight © maarefquran.org

به نظرم کرامت نفس همون احساسی یه که انسان رو کنترل میکنه که هر کاری رو نکنه ، هر حرفی رو نزنه

معنای کرامت نفس

در اخلاق یه سری چیزها به عنوان نگاه ، حقیقت آدم و وجود آدم رو شکل میده ،مثل “کرامت نفس” ، تعریف کرامت نفس واقعاً چیز سختیست ؛ اینکه می گیم آدم کرامت نفس داشته باشه یعنی چه ؟قصه سنگینه ! فهم این “کرامت نفس” که واقعاً در وجود آدم ها، وقتی پیدایش می کنید، اون آدم ها انسانهای زبون ، حقیر و کوچکی باقی خواهند ماند ، بسیار سخت است .

“کرامت نفس” یک امر کاملاً وجدانیست. یعنی شما اگه مروری به حقیقت وجودتون داشته باشید متوجه خواهید شد که، ظاهر آدم کرامت نفس رو می فهمه. ولی در اینکه حالا باید باهاش چیکار کنم یا چه جور تعریفش کنم می مونه .

“کرامت نفس” اون چیزیه که وقتی درون انسان، پیداش می شه فرقی نمی کنه مسلمان باشی، مسیحی یا یهودی ، اون شانیت رو در وجود انسان به وجود میاره ….

لذا دوستان بزرگوار من اگر یک مسیحی که دارای کرامت نفسه ، مسلمان شد به سرعت از مسلمانها جلو میزند . ولی ما خودمون رو باور نکردیم ؛ ما توی کرامت نفس کم آوردیم . جوان ما باور نمی کنه در زمینه های معنوی میشه به خدا رسید ؛ فکر می کنه یه اتفاقاتی است که او هرگز نمی تونه از اون مسیر بهشون برسه …این تفکر غلط و صد درصد اشتباه رو تو ذهنِ جوانهای های پاکیزه ی ما انداختن .

اینها به جای اینکه وقتشون رو صرف خدا و پیغمبر(ص) و اهل بیت(علیهم السلام) و ارتباط مستقیم با خدا و لذت بردن از تنهایی با خدا بکنن، وقت وهزینه صرف می کنن پای سریالی مثل لاست ، وقت ِ عزیز جوانی که می تونه راحت به خدا برسه !

اونهایی که توی مسیر کمالات معنوی حرکت کردن و به مقاماتی رسیدن ،- البته خودشون می گن به هیچی نرسیدیم- ولی کسی که از بیرون می گه این آقا به کمالاتی رسیده ، باورش نمی شه که رسیدن به کمالات کار سختی نیست و میشه راحت تا به خدا رسید .

یه کسی تو نوزده سالگی اَنیس خدا می شه …یه کسی هم چهل سال عمر میکنه و در بحث کمالات معنوی هِر و از بِر تشخیص نمی ده ….! این فاجعه است !!

زلزله ی ۹ ریشتری ژاپن فاجعه نیست ، این فاجعه است که جوان مومن سنش برسه به چهل، هنوز یه ذره از توحید لذت نبرده ، همه ی اینها برمیگرده به کرامت نفس….کرامت نفس ما پایینه …

کرامت نفس یهنی چه ؟ اینکه آدم به نفسش به عنوان یک شی به شدت با ارزش نگاه کنه …شدیداً با ارزش! می گن این آقا کرامت نفس داره .خیلی قابلیت داره این نفس….

برگرفته از سلسله مباحث کرامت نفس

“شیخ عظیم ابوالقاسمی پور”

آدمی وقتی دارای كرامت نفس شد و به ارزش انسانی خویش واقف گردید شئون مادی و علائق دنیوی در نظرش كم ارج می‌آید، به آنها بی‌اعتنا می‌شود و خود را بزرگتر از آن می‌داند كه طوق اسارت دنیا را به گردن افكند و برای دست یافتن به تمنیات حیوانی و ارضای غرایز، مرتكب گناه گردد و ارزش انسانی خود را تنزل دهد. اولیای گرامی اسلام، علو همت و بزرگی روح افراد عزیز‌النفس را در خلال روایات بیان نموده و نتیجه و اثر كرامت نفس را خاطر نشان ساخته‌اند.

"عن علی علیه السلام قال:

من كرمت نفسه هانت علیه شهوته."

"كسی كه از كرامت نفس برخوردار می‌گردد شهوات نفسانی در نظرش خوار و ناچیز می‌آید."

قال امیرالمؤمنین علیه السلام:

من كرمت علیه نفسه لم یهنها بالمعصیه.

- آن كسی كه به بزرگی و كرامت نفس خود باور آورده هرگز آن را با پلیدی گناه، پست و موهون نمی‌كند.

ملاحظه می‌فرمایید كه عزت نفس و بزرگواری معنوی، آدمی را به گونه‌ای می‌سازد كه پیرامون معصیت نمی‌گردد، به شهوات حیوانی و تمایلات نفسانی بی‌اعتنا می‌شود و دنیا را با دیده پستی و تحقیر می‌نگرد.

كسانی كه در پرتو مجاهده و كوشش به عز باطنی و شرافت روحی نایل شده‌اند، خویشتن را انسان واقعی ساخته‌‌اند، و از كرامت نفس و معالی اخلاق برخوردار گردیده‌اند، خدمت به مردم را وظیفه خود می‌دانند و بدون منت، كارهای بزرگی را انجام می‌دهند و اعمال پرارج خویشتن را به حساب عز انسانی و شرافت نفس می‌گذارند و این درسی است كه مولی الموحدین، علی‌ابن ابیطالب، آن انسان بزرگ، به پیروان خود آموخته است.

"ان مكرمه صنعتها الی احد من الناس انما اكرمت بها نفسك و زینت بها عرضك، فلا تطلب من غیرك شكر ما صنعت الی نفسك.

كار نیكی را كه نسبت به یكی از افراد مردم انجام می‌دهی بی‌گمان، خود را اكرام نموده‌ای و با آن كار پسندیده شرافت نفس خویش را زینت بخشیده‌ای، پس شكر عمل نیكت را كه درباره خودت انجام داده‌ای از غیر خودت طلب منما.

تعالی روح و كرامت خلق افراد شریف النفس آنچنان در ضمیرشان اثر نیكو می‌گذارد و روحیه آنان را تغییر می‌دهد كه طرز تفكرشان با اندیشه افراد عادی تفاوت بسیار دارد. اینان خدمتگزاری به مردم را از دیدگاه مخصوص به خود می‌نگرند و بر وفق نگرشی كه دارند عمل می‌كنند.

امتیازبندی مبحث29صالحین:کرامت نفس

لیست امتیازات مبحث 29طرح صالحین (کرامت نفس)

    ضمن عرض تشکر، امتیازات درخواستی تقدیم گردید

بپاس زحمات مدیر محترم مبحث 29، جنابfarshon ، مطابق با قوانین طرح صالحین، 200 امتیاز تقدیم شد

 روابط عمومی راسخون

ضمن عرض سلام 

از همه عزیزانی که این مبحث رو همراهی کردن تشکر و قدر دانی میکنم  امیدوارم که در تمام مراحل زندگی پیروز و سربلند باشید .

از کاربر و دوست بسیار عزیز  farshon تشکر ویژه میکنم امیدوارم که ایشون در تمام مراحل زندگی موفق و موید باشند.

با تشکر

ضمن عرض سلام و ادای احترام

در پایان این مبحث مفید و کاربردی از کلیه مشارکت کنندگان محترم، مدیرگرامی تالار جناب "09303495228" و ایجاد کننده و مدیر مبحث29، راسخونی محترم  " farshon" که در ایجاد و هدایت مباحث فعال و مسئولانه حضور داشتند،  تقدیر و تشکر نموده، از درگاه خالق یکتا برای یکایک این عزیزان  آرزوی سرافرازی، موفقیت و سلامتی داریم.

امیدواریم  مباحث مطرح شده توانسته باشد نقش خود  را در راستای تعالی علمی، فرهنگی، مذهبی و معرفتی دوستان ایفا نماید.

یا حق

با ما همراه باشید....