در این نشست که به مناسبت هفته ایدز در وزارت بهداشت برگزار شد، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت اظهار کرد: شعار امسال سازمان ملل به "پیشگیری و کنترل ایدز در میان جوانان و نوجوانان" اختصاص دارد و هدف از اطلاع رسانی نوجوانان و جوانان این است که آنها با آگاهی لازم در مورد HIV و پیامدهای ناشی از آن، بتوانند از خود حفاظت کنند.
توجه به جوانان و نوجوانان؛ شعار امسال سازمان ملل برای پیشگیری از ایدز
دکتر محمدمهدی گویا با اشاره به آخرین آمار مبتلایان به ایدز در سال ۲۰۱۲ گفت: در این آمار آمده است که حدود دو میلیون نفر از مجموع ۳۵ میلیون و ۳۰۰ نفری که با HIV زندگی میکنند، نوجوان و جوان ۱۰ تا ۱۹ ساله هستند که این آمار خود گویای لزوم توجه جدی به این رده سنی است.
نوجوانان ما آگاهی ندارند که HIV میتواند از طریق تماس جنسی انتقال پیدا کند
وی به دلایل توجه به این گروه سنی اشاره کرد و افزود: مهم‌ترین دلیل توجه به این قشر این است که این افراد بلافاصله از کودکی وارد سن بلوغ می‌شوند و بسیار احساساتی هستند و به سلامت خود کمتر توجه دارند. آگاهی نوجوانان و جوانان ۱۰ تا ۱۹ ساله نسبت به رفتارهای پرخطر جنسی ، اعتیاد و راه‌های ابتلا به ویروسHIV بسیار کم است و متأسفانه آگاهی ندارند که HIV میتواند از طریق تماس جنسی انتقال پیدا کند.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار با بیان اینکه این افراد از انگ و تبعیض ناشی از عفونت اچ آی وی نگران هستند، ادامه داد: این افراد اگر مبتلا به بیماری مزمن باشند، به آن بهای کمتری داده و از تبعیض و انگ ناشی از عفونت HIV به شدت نگران هستند و به سادگی تحت مراقبت‌های بهداشتی قرار نمی‌گیرند و حتی احتمال مراجعه شان بسیار کم است و این مسئله آسیب‌‌پذیر شدن جامعه و آسیب‌‌پذیر بودن این قشر را بیش از پیش نمایان می‌سازد که البته در تمام دنیا همین‌طور است و این مسائل تنها مختص ایران نیست.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تصریح کرد: علاوه بر این جنبههای منفی، بهتر است به جنبههای مثبت این گروه سنی نیز اشاره کرد؛ چراکه این افراد به آموزش و اطلاعرسانی اهمیت می‌دهند و از دسترسی به اطلاعات، تغییر رفتار و آموزش استقبال میکنند و میتوانند پیام‌‌آوران خوبی به همسالان خود در پیشگیری از عفونت HIV در جامعه باشند.
وی تصریح کرد: در دنیا مشخص شده که فردی که مبتلا به عفوت HIV است، اگر هر چه زودتر ابتلا به عفونتش مشخص شود و تحت مراقبت قرار گیرد و به موقع درمان را شروع کند، هم عمر طولانی‌‌تری خواهد داشت و هم میتواند به مراقبت از خانواده و همسر خود کمک کند؛ چراکه از انتقال به این بیماری به دیگران کاسته می‌شود که این یک اقدام پیشگیری بسیار مهم محسوب می‌گردد.
دسترسی به موقع به مراکز بهداشتی، تا ۵۰ درصد در کاهش موارد ابتلا به عفونت در جامعه مؤثر است
گویا اضافه کرد: صاحب‌نظران معتقدند که اگر فردی که به HIV مبتلاست به موقع دسترسی به مراکز بهداشتی داشته باشد و خود توانایی پذیرش توسعه‌‌های بهداشتی و امکانات لازم را داشته باشد، تا ۵۰ درصد در کاهش موارد ابتلا به عفونت در جامعه مؤثر است و یکی از برنامههای جدی ما این است که امکانات درمانی را از نظر کیفی و کمی گسترش دهیم.
برنامههای وزارت بهداشت برای پیشگیری از انتقال ایدز از مادر به کودک
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت به برنامه این وزارتخانه برای پیشگیری از ابتلا به HIV در کودکان اشاره و خاطرنشان کرد: پیشگیری از انتقال HIV از مادر به کودک، یکی از اولویت‌‌های مبارزه با ایدز در سراسر جهان است؛ چراکه مادری که مبتلا به عفونت HIV است، اگر در ابتدای بارداری متوجه آن شود و دارو مصرف کند و در ادامه یک زایمان مراقبت‌شده داشته باشد، و بعد از زایمان نیز از خدمات ویژه‌ای بهره‌‌مند شود، احتمال انتقال ایدز از مادر به کودک به صفر نزدیک خواهد شد و وزارت بهداشت برنامه پیشگیری از انتقال عفونت از مادر به کودک را تهیه کرده و در پروتکلی تدوین نموده است که در سال جاری در دانشگاه علوم پزشکی تهران به مرحله اجرا گذاشته خواهد شد و اگر به نتیجه رسیدیم که این برنامه قابلیت اجرایی دارد، آن را در سراسر کشور به اجرا درخواهیم آورد.
در سال ۹۱ میزان ابتلا به این عفونت از طریق تماس جنسی از مرز ۳۰ درصد عبور کرد
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، افزود: ظرف دو سال گذشته و به‌خصوص در سال ۹۱ میزان ابتلا به این عفونت از طریق تماس جنسی از مرز ۳۰ درصد عبور کرد که مسئله بسیار حساس و مهمی است. این درصد ظرف ۵ سال گذشته رو به افزایش بوده و از ۱۰ درصد به ۳۰ درصد رسیده است. آمار ما از بیمارانی که در بیماریابی به صورت فعال شرکت داشتهاند و برآورد ما با مدل ریاضی که در همه دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد، این است که باید آمار مبتلایان ایران به این عفونت بیش از ۹۰ هزار نفر باشد.
افراد کیت تشخیصی ایدز را در مراکز بهداشتی تهیه کنند
گویا به برنامه استراتژیک کشوری اشاره داشت و گفت: در این برنامه وظایف آموزش و پرورش، زندانها، وزارت کشور، بهزیستی و آموزش عالی مشخص شده است و بایستی این مراکز برای آموزش گروه ۱۰ تا ۱۹ سال اقدام کنند و همچنین کیت تشخیصی به مراکز بهداشتی ارائه شده است و نباید افراد به صورت خودسرانه اقدام به تهیه آن از داروخانه و گرفتن آزمایش ایدز کنند؛ چراکه باید حتماً یک مأمور بهداشتی یا پزشک آموزش‌دیده در هنگام آزمایش حضور داشته باشد و نوع کیت نیز اهمیت فوق‌العاده زیادی دارد و باید کیتی باشد که تأییدیه وزارت بهداشت را داشته باشد تا جواب درستی از HIV ارائه دهد.
آموزش و پرورش و جزوه‌ای هشت صفحه‌ای برای کاهش ایدز
در ادامه نشست مدیر پروژه مبارزه با ایدز وزارت آموزش و پرورش به تشریح برنامههای این وزارتخانه برای مبارزه با ایدز پرداخت و اظهار داشت: برنامههای اجرا چشده در وزارت آموزش و پرورش برای آگاهی‌بخشی به نوجوانان و جوانان است که این وزارتخانه با حمایت وزارت بهداشت و کمیته کشوری مبارزه با ایدز و همکاری آموزش و پرورش، اجرای برنامه‌ای آموزشی را در سال ۱۳۸۴ آغاز کرد.
رضا نامی‌پور ادامه داد: این برنامه در قالب آموزش به مدرسان کشوری و آموزش ضمن خدمت به معلمان در دوره‌های ۴ تا ۶ ساعته ارائه شده و مخصوص نوجوانان و جوانان دبیرستانی، پیش‌دانشگاهی و فنی و حرفه‌ای است و از دو سال گذشته به صورت کشوری این مجموعه ضمیمه کتاب زیست‌شناسی شده است، اما در حال حاضر جزوه‌ای ۸ صفحه‌ای چاپ شده و شماره کتاب درسی خورده و در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفته است تا اطلاعات لازم در زمینه پیشگیری از عفونت HIV، راه‌های انتقال و تمام اطلاعات مورد نیاز، به دانش‌آموزان ارائه شود.
شیوع ۱.۱ درصدی HIV در زنان زندانی
پس از آن مدیر کل بهداشت و درمان سازمان زندان‌های کشور به اقدامات این سازمان برای کنترل اچ آی وی در زندان اشاه کرد و افزود: زندانها عمدتاً پذیرای معتادان یا کسانی است که در سابقه زندگی خود اعتیاد داشته یا در هنگام ورود به زندان معتاد بوده و سابقه رفتارهای پرخطر را نیز داشتهاند و عمده‌ترین سیاست ما کنترل رفتار آنها و جلوگیری از انتشار رفتارهای نامناسب در داخل زندان است.
فرنیا ادامه داد: در سال‌های ۷۵ و ۷۶ شعله‌‌ای از بروز HIV در زندانها داشتیم .به همین علت در سال ۸۰-۸۱ به صورت فعال برای زندانیان برنامههای آموزش و اطلاعرسانی را تدوین کردیم تا در جهت کاهش آسیب به واسطه تزریق و سرنگ‌‌های مشترک، آنها را آگاه‌‌سازی نماییم.
وی ابراز داشت: امروزه با درمان اعتیاد در زندان، ۱۸ درصد از جمعیت موجود در زندانها به برنامه جایگزین اعتیاد (استفاده از متادون) روی آوردند که این برنامه موفقی است و طی آن از سال ۸۰-۸۱ حدود ۴۰ هزار نفر زندانی را در ۲۲۱ مرکز تحت پوشش درمان جایگزین اعتیاد قرار داده‌ایم.
فرنیا با اشاره به فعالیت کلینک‌های مثلثی در زندان افزود: در حال حاضر ۱۲۶ مرکز فعال در زندان داریم و این کلینیک‌‌ها به صورت مراکز آموزشی، مشاوره‌ای و اختصاصی هستند که به افرادی که سابقه رفتارهای پرخطر دارند، آموزش و مشاوره می‌دهد. همچنین به افراد آلوده مشاوره داده می‌شود که چگونه زندگی کنند و به افرادی نیز که سابقه بیماری‌های آمیزشی دارند روش‌های حمایتی، آموزشی و درمانی را ارائه می‌دهند.
مدیر کل بهداشت و درمان سازمان زندان‌های کشور با بیان این مطلب که ما در زندان همچون همه کشورها برنامه غربالگری در زمینه عفونت HIV نداریم، تصریح کرد: سیاست کشور برای غربالگری زندانیان مبتلا به ایدز، این‌گونه است که پایگاه‌های دیده‌‌ور به طور تصادفی در هر زندان ۲۵۰ تا ۴۰۰ نمونه می‌‌گیرند که این آمار در سال ۹۰ نشان‌دهنده شیوع ۱.۳ دهم درصدی HIV در زندان‌هاست که البته در این نمونه‌‌گیری سعی می‌شود ۵۰ درصد آزمایش‌شوندگان از بند موادمخدر و بقیه از بند عمومی باشند.
وی بیان داشت: در حال حاضر ۲۲۰ هزار نفر جمعیت زندانیان کل کشور است که براساس آخرین دیده‌‌وری رفتار، در سال ۸۸ شیوع ۱.۱ درصد HIV را در مورد زنان زندانی داشته‌‌ایم و در مجموع نیز ۱.۳ درصد شیوع گزارش شده است.
ویروس ایدز در جامعه ما مثل مین می‌ماند
در ادامه نشست دکتر علی‌‌اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزیر بهداشت، با بیان اینکه ویروس ایدز در جامعه ما مثل مین می‌ماند که نقشه‌ای در خصوص آن موجود نیست و ممکن است هرکس هر لحظه روی آن برود، اظهار داشت: بر این اساس ممکن است هرکسی در معرض ابتلا به این ویروس قرار داشته باشد؛ یکی در آرایشگاه، یکی در دندانپزشکی، یکی در زندان و چندین راه دیگر.
وی به بیان اطلاعاتی در خصوص بیماری ایدز پرداخت و افزود: از زمانی که ویروس ایدز وارد بدن فرد می‌شود تا زمانی که تشخیص آزمایشگاهی آن ممکن شود، نیازمند زمانی طولانی است و ممکن است ۱۰ سال به طول بیانجامد و بر این اساس ممکن است ویروس در بدن فرد سالم وجود داشته باشد و هیچ‌کس حتی خود فرد از آن اطلاع نداشته باشد. همچنین از آنجا که این بیماری و این عفونت مربوط به رفتار پنهان مردم است، از آن نگرانیم.
روابط جنسی ناسالم و روانگردان و محرکها، زنگ هشدار ایدز را به صدا درآورده‌اند
سیاری به هشدارهای این رفتار پنهان اشاره کرد و گفت: در زمینه رفتارهای پنهان افراد، دو نگرانی وجود دارد: اولاً اینکه معتادان برای رفع نیازهای خود ممکن است به روابط جنسی ناسالم و همچنین تزریقات با سرنگ مشترک اقدام کنند، و ثانیاً روانگردان‌‌ها و محرکها جایگزین مواد اعتیادآور سنتی شده‌اند و این یک زنگ هشدار جدی است.
معاون بهداشتی وزیر بهداشت ادامه داد: سن مصرف موادمحرک به نوجوانانی رسیده است و در این سنین رفتارهای جنسی مخاطره‌آمیز افزایش می‌یاید و آمارها نیز بیانگر همین موضوع است.
به گفته وی آمار ابتلا به ایدز از طریق تزریقات با سرنگ مشترک در معتادان به سوی انتقال جنسی منتقل شده است.
در سال ۹۱، ۳۳ درصد موارد انتقال ایدز از طریق جنسی بوده است
سیاری افزود: در سال ۹۱، ۳۳ درصد موارد انتقال ایدز از طریق جنسی بوده است؛ این در حالی است که در سال ۸۰، انتقال جنسی تنها ۱۰ درصد موارد انتقال ایدز بوده و این موضوع زنگ خطر بزرگی است.
خویشتنداری، ازدواج و در غیر این صورت استفاده از وسایل ایمن در روابط جنسی
سیاری به راهکارهای جلوگیری از ابتلا به ایدز اشاره کرد و گفت: تمام اندیشمندان درباره انتقال جنسی ایدز به سه نکته رسیده‌اند: خویشتنداری، ازدواج و در غیر این صورت استفاده از وسایل ایمن در روابط جنسی. این موارد نیازمند آموزش است و به این ترتیب می‌توان خطر انتقال این عفونت را کاهش داد. این راهی است که دنیا رفته است و ما نیز در ابتدابه دو روش اول تأکید می‌کنیم و اگر نشد روش سوم را پیاده خواهیم کرد.
وی بابیان اینکه بیماری ایدز در میان معتادان تزریقی کاهش یافته است، گفت: تأسیس و راه‌‌اندازی کلینیک‌های مثلثی و اقدامات انجام‌شده در این زمینه بسیار مؤثر بوده و به این ترتیب فردی که تحت درمان است، احتمال انتقال ویروس از طریق وی به دیگران را کاهش می‌دهد.
طی ۱۲ سال میزان بروز این عفونت در کشور ۹ برابر شده است
سیاری ادامه داد: در سال ۲۰۰۰، ۴۰ میلیون نفر در دنیا به ایدز مبتلا شده بودند، اما اکنون این رقم به ۷۵ میلیون نفر رسیده است و همانطور که مشاهده می‌کنیم بروز ایدز در دنیا از سال ۸۰ تاکنون هنوز دو برابر نشده است. این در حالی است که سال ۸۰ حدود ۳۶۸۸ مورد از این عفونت و بیماری در کشور ما وجود داشت و اکنون این ارقام به ۲۷ هزار و ۴۱ رسیده است. به این ترتیب طی ۱۲ سال میزان بروز این عفونت در کشور ما ۹ برابر شده است که نسبت به متوسط جهانی بسیار زیاد است.
وی در این باره افزود: در آن سال‌ها حدود ۴۰۳ نفر وارد مرحله بیماری شده بودند که این رقم اکنون ۵۴۱۱ نفر است. همچنین در سال ۸۰، ۳۶۴ مورد فوتی به دلیل این بیماری داشتیم که این رقم اکنون به ۵۰۰۰ نفر رسیده و تمام این موارد زنگ خطری برای کشور است.
شیوع ایدز در کودکان کار و خیابان ۴.۵ درصد بوده است
معاون بهداشتی وزیر بهداشت در ادامه به گزارشی در خصوص آمار ابتلای ایدز در کودکان کار و خیابان اشاره کرد و گفت: در مطالعه‌ای که در سال ۹۰ بر روی ۱۰۰۰ کودک کار و خیایان شهر تهران انجام شده، شیوع ایدز در کودکان مورد مطالعه، ۴.۵ درصد بوده است. این در حالی است که شیوع این بیماری در جمعیت عموم کشور یک دهم درصد است.
وی ادامه داد: بر این اساس می‌توان گفت: شیوع ایدز در کودکان کار و خیابانی ۴۵ برابر جمعیت عادی است. همچنین ۷۲ درصد این کودکان عنوان داشتهاند که دوستانشان سوءمصرف مواد مخدر داشتهاند و این نشان می‌دهد که این کودکان با موادمخدر آشنا هستند. ۱۵ درصد آنها نیز اعلام کردهاند که خودشان موادمخدر مصرف نموده‌اند. ۴.۶ درصدشان نیز عنوان داشتند که مواد تزریقی استفاده کردهاند.
آماری قابل تأمل در خصوص کوکان کار و خیابان
سیاری بیان داشت: ۲۹ درصد ۱۵ تا ۱۸ ساله‌های این مطالعه اعلام داشتهاند که رابطه جنسی داشتهاند، همچنین ۳۳.۲ درصدشان گفته‌‌اند که در آخرین رابطه جنسی‌شان از کاندوم استفاده کرده و ۱۴۴ نفرشان چند شریک جنسی داشتهاند و به این ترتیب می‌توان گفت کودکان کار و خیابانی، معتادان تزریقی و روابط جنسی ناسالم زنگ خطر ایدز در کشور هستند.
وی هشدار داد: هر چند میزان بروز این بیماری رو به کاهش است، اما راه انتقال این بیماری تغییر کرده و این خبر بدی است؛ به طوری‌که انتقال آن از روش تزریقی در زندانها به موادمخدر روانگردان و محرک جنسی در نوجوانان تغییر کرده است. البته این یک زنگ خطر است که نوجوانان به صورت گروهی از این مواد استفاده میکنند و بنابراین خطر انفجار مجدد انتقال ایدز وجود دارد.
پیک بروز موارد ایدز در کشور مربوط به سال ۸۲ است
سیاری اظهار کرد: از سال ۱۳۶۵ با شناسایی نخستین مورد این بیماری تا سال ۷۵، چندان خبری درباره این بیماری نبود؛ اما در سال ۷۶ موارد این بیماری افزایش یافت و بحث معتادان تزریقی و انتقال از این طریق مطرح شد. پیک بروز موارد ایدز در کشور مربوط به سال ۸۲ است و با مداخلات انجام‌شده، این شیب افزایشی، کاهش یافت. اما اکنون اتفاق جدید آن است که راه انتقال بیماری عوض شده و گروه بزرگ‌تری را شامل می‌شود؛ به طوری که یک جاده مالرو به اتوبان تبدیل شده است.
"انجام آزمایش HIV، تشخیص زودتر و درمان مؤثرتر" شعار سازمان جهانی بهداشت برای روز جهانی ایدز
در پایان نشست دکتر عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت، در خصوص داروهای افراد مبتلا به اچ آی وی اظهار کرد: ایران جزء معدود کشورهایی است که در این زمینه از آخرین دستورالعمل‌‌های سازمان جهانی بهداشت برای پیشگیری و درمان ایدز استفاده می‌کند. همچنین جزء معدود کشورهایی هستیم که تاکنون توانسته‌ایم تمام خدمات درمانی و دارویی مربوطه به صورت رایگان در اختیار مبتلایان به HIV / ایدز قرار دهیم.
وی گفت: حدود ۱۳ نوع دارو در ۱۰ شکل مختلف برای HIV وجود دارد که دو تا سه قلم آنها در داخل کشور تولید می‌شود و مابقی وارداتی است.
صداقت تصریح کرد: از ابتدای امسال کیت‌‌های تشخیص سریع HIV در اختیار معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار گرفته است و گروه‌های نیازمند با آزمایش HIV میتوانند از طریق مراکز بهداشتی و درمانی از این کیت‌ها استفاده کنند.
وی "انجام آزمایش HIV، تشخیص زودتر و درمان مؤثرتر" را شعار سازمان جهانی بهداشت برای روز جهانی ایدز امسال عنوان و خاطرنشان کرد: در صورت مراجعه به‌موقع فرد برای تشخیص و درمان ایدز و همچنین پایبندی به درمان، فرد میتواند طول عمری برابر با دیگر افراد جامعه داشته باشد. همچنین چرخش ویروس در جامعه نیز کاهش می‌یابد.
