این روزها داعیه های سه سیستم عامل بزرگ و به روز دنیا، یعنی ویندوز، Mac و لینوکس Ubuntu باعث شده است که نگاهها به این امر معطوف شود که به راستی کدام سیستم عامل به نسبت رقبایش از ارجحیت بیشتری برخوردار است و برای کاربران خانگی میتواند مناسب تر باشد؟ مخصوصا شاید برای کاربران ایرانی این امر از یک اهمیت ذاتی نیز برخوردار باشد.
به گزارش «تابناک» اگر تا یک دهه پیش، ویندوز برترین و پر کاربرترین سیستم عامل روی کره زمین بود، و اگر تا چند سال قبل استفاده از ویندوز به عنوان یک سیستم عامل بی چون و چرا، برای هر کسی حجت بود و اغلب به هیچ جایگزین دیگری فکر نمیشد، امروز قضیه کاملا متفاوت است و رقبای ویندوز به خصوص لینوکس سعی بر آن دارند که سلطه سیستم عامل مایکروسافت را به چالش کشیده و آن را به زیر بشکند.
این امر تا حد زیادی نیز محقق شده است و هرچند هنوز ویندوز هنوز به عنوان پر مخاطب ترین سیستم عامل موجود، از برتری نسبی در مقایسه با رقبایش برخوردار است، اما اکنون دیگر هر مخاطب و کاربری حداقل نام جایگزین های ویندوز را شنیده است و از کاربری آنها تا حدی اطلاع دارد.
در این جا سعی بر آن داریم که یک مقایسه کوچک میان سه سیستم عامل پر مخاطب فعلی داشته باشیم تا به لحاظ کاربری و عملکرد بتوان تشخیص داد که کدام یک از این سه، برای کاربران خانگی و به خصوص ایرانی بهتر است. بدون شک انتخاب یک سیستم عامل یک امر سلیقه ای و صد البته وابسته به نوع نگرش و اهداف کاربر است، در نتیجه این مقایسه به هیچ وجه جنبه توصیه ای نداشته و صرفا از دید توصیفی به آن پرداخته میشود:
شکل و شمایل، گرافیک و قابلیت شخصی سازی
بدون شک، محیط و فضای سیستم عامل تاثیر بسیار زیادی بر مخاطب و راحتی کار در آن دارد. بدون شک هر سه شرکت مایکروسافت، کانونیکال و اپل از این امر با خبر هستند و به همین جهت طی سالهای اخیر بسیار تلاش کردند تا محیط سیستم عاملهای خود را به طرق مختلف راحت، زیبا و کاربردی تر کنند.
یکی از مهمتری دلایلی که شاید منجر به آن شده که کاربران ایرانی شدیدا به ویندوز علاقمند باشند این است که به فضای ویندوز بسیار عادت کرده و آن را راحت و کاربردی تلقی میکنند. در صورتی که این امر تنها و تنها یک "عادت" است که به محض ورود به فضای سیستم عاملهای دیگر میتواند تغییر کند:
بدون شک، کسانی که با هر سه نوع این سیستم عاملها آشنایی دارند، به خوبی میدانند که لینوکس از این جهت بسیار متفاوت و در عین حال پیشرو تر است. به خصوص طی سالهای اخیر که Ubuntu با تغییرات اساسی در Desktop اصلی لینوکس، Unity را به عنوان دسکتاپ اصلی خود معرفی کرده و تحولی اساسی در نسخه های لینوکس از این جهت به وجود آورده است.
تفاوت مهم لینوکس از این جهت با دو رقیب دیگر خود، در این است که شما در محیط لینوکس به یک دسکتاپ مشخص و از پیش تعریف شده محدود نیستید. تقریبا در حدود بیش از 10 نوع دسکتاپ مختلف برای لینوکس موجود است که از معروف ترین آنها میتواند به Unity، KDE، Debian و دستکتاپ مادر لینوکس یعنی Gnome اشاره کرد. به خصوص دسکتاپ KDE که با عملیاتی کردن مفهوم Plasma محیطی جذاب، زیبا و کاملا قابل شخصی سازی را فراهم کرده است که برای کاربران ویندوز نیز راحت یاب است. با هر کدام از این ها که راحت تر هستید، همان را انتخاب کنید:
بدون شک باید از این جهت لینوکس را سرآمد همه سیستم عاملها دانست. طی سالهای اخیر و به ویژه بعد از مطرح شدن مجدد لینوکس در رقابت سیستم عاملها، توسعه کمی و کیفی این دسکتاپها نیز سرعت گرفته است تا جایی که حتی در بین خود نسخه های لینوکس بر سر بهبود این دسکتاپها رقابتی سخت در جریان است.
موجود بودن برنامه های کاربردی
بدون شک یک سیستم عامل به تنهایی هر چقدر که قدرتمند و مطمئن باشد، کاربردی نخواهد داشت و در واقع یکی از مهمترین فاکتورها در اقبال کاربران به سیستم عامل، موجود بودن نرم افزارهای کاربردی برای پوشش نیازهای کاربران از آماتور تا حرفه ای است.
در اینجا بدون شک باید مایکروسافت ویندوز را سرآمد همه سیستم عاملهای دیگر دانست به گونه ای که در این سیستم عامل کمتر برنامه ای یافت میشود که چندین نمونه مشابه رایگان و یا تجاری برای آن موجود نباشد. این در حالی است که سیستم عاملهای مبتنی بر Unix یعنی لینوکس و مک، همچنان یکی از معضلات خود را در برنامه های کاربردی میبینند. این امر به خصوص در مورد لینوکس که یک سیستم عامل کاملا رایگان با برنامه های رایگان و متن باز است، بیشتر صدق میکند.
اما هرچند ویندوز را باید سرآمد در این رقابت دانست، به دو نکته اساسی باید توجه داشت: اول آنکه طی سالهای اخیر توجه زیادی از سوی سازندگان نسخه های مختلف لینوکس بر مسئله توسعه نرم افزارهای کاربردی معطوف شده است، به گونه ای که سال گذشته مارک شاتِلورث، بنیانگذار Ubuntu عنوان کرده بود که تا سال 2015 کانونیکال قصد دارد به بیش از 250 میلیون کاربر برای Ubuntu دست یابد که یکی از راههای دسترسی بهاین هدف توسعه نرم افزارهای کاربردی برای Ubuntu است.
نکته دو اینکه: هرچند باید پذیرفت که تعداد نرم افزارهای موجود کاربردی برای ویندوز در حال حاضر به نسبت دو رقیب دیگر بیشتر است، اما باید توجه داشت که در لینوکس، نرم افزار "کم" نیست و تنها باید اینگونه گفت که نرم افزارهای "مشابه" در ویندوز برای لینوکس کمتر است.
این به این معنی است که برای مثال اگر شما نیازمند یک نرم افزار قدرتمند برای ویرایش عکس هستید، در لینوکس نباید به دنبال فتو شاپ باشید، گزینه مورد نظر در لینوکس میتواند GIMP باشد:
از سوی دیگر باید اشاره کرد اکنون نرم افزارهای شبیه ساز برای اجرای برنامه های ویندوز در لینوکس همچون Wine و نسخه تجاری آن یعنی Codeweaver این امکان را برای کاربران فراهم کرده اند که با Cross Over کردن سیستم عامل به راحتی (و البته با کمی تغییرات در گرافیک واسط کاربری) برنامه های ویندوز را به خوبی در لینوکس اجرا کنند.
همچنین باید اشاره کرد که کاربرانی که برای مدت زمانی نسبتا طولانی با لینوکس کار میکنند، بعد از بازگشت به ویندوز، نرم افزارهایی را میشناsند که برای لینوکس طراحی شده اما به دلیل کاربرد فوق العاده آنها، نسخه ویندوز آنها نیز موجود است.
و مهمترین نکته: با وجود ابزارهایی نظیر Software Center در Ubuntu دیگر لازم نیست سایتهای مختلف را برای دریافت نرم افزار مورد نظر خود جستجو کنید. تنها با یک جستجوی ساده قادر خواهید بود نرم افزار مورد نظر را یافته و اقدام به دانلود مستقیم آن کنید:
با همه این تفاسیر اما باید گفت که در حال حاضر، باز هم مایکروسافت ویندوز، در حوزه نرم افزارهای کاربردی چه در نسخه های رایگان و چه در نسخه های تجاری، سرآمد سیستم عاملها است. هرچند این به معنی کاستی نرم افزار در سیستم عاملهای دیگر نیست.
امنیت و اطمینان در برابر حملات سایبری
این روزها یکی از بزرگترین معضلات کاربران، حملات سایبری چه از نوع آنلاین و چه از نوع حملات ویروسی است. این امر به قدری این روزها وفور یافته است که منجر به رقابتی سخت میان تولید کنندگان نرم افزارهای امنیتی شده است.
در میان سه سیستم عامل معروف، ویندوز هدف اول حملات سایبری است و میلیونها ویروس و کرم سایبری برای این سیستم عامل وجود دارد و هر روز نیز شاهد ساخته شدن ویروسهای جدید در این سیستم عامل هستیم.
اما آیا سیستم های مبتنی بر Unix ا این بابت مصون هستند؟ اخیرا صحبتها و مباحث بسیاری پیرامون پیدایش ویروسهای جدید برای سیستم عامل مک در گرفته است. این امر حقیقت دارد و حملات سایبری به مک نیز آغاز شده. معنی دیگر این امر آن است که لینوکس نیز طبعا در برابر حملات سایبری مصون نخواهد بود.
اما نکته اساسی در اینجا است که میزان جملاتی که لینوکس میشود، بسیار کمتر از دو سیستم عامل دیگر است. به گونه ای که هنوز هیچ حمله جدی و بزرگی به لینوکس صورت نگرفته است. استیون واگون نیکولز، متخصص امنیت سایبری در مطلبی که در همین مورد نوشته است، اشاره کرده است که بعد از بیست سال استفاده از سیستم عامل لینوکس، حتی یکبار نیز شاهد حمله سایبری به لینوکس نبوده است.
از سوی دیگر Ubuntu به شکل پیش فرض LMS یا Linux Security Module (ماژول امنیتی لینوکس) را بر روی سیستم نصب میکند که به شکل فعالی کاربر را در برابر حملات احتمالی سایبری محافظت میکند.
مقایسه و آزمایش عملکرد سه سیستم عامل
اما در نهایت، بگذارید نگاهی به عملکرد سه سیستم عامل از لحاظ سرعت و استفاده از منابع داشته باشیم.
آزمایشگاه وب سایت Expert Review اقدام به آزمایش هر سه سیستم عامل بر روی یک سیستم با مشخصات پردازش گر Core i5 و با رم 4 گیگابایت کرده است. برای هر بار آزمون دیسک سخت این سیستم فرمت شده و سیستم عامل جدید بر روی آن نصب شده است.
سپس آزمایشهایی برای تست عملکرد سیستم عاملها در عملیاتی نظیر: ویرایش تصویر، Encoding ویدئو، عملیات همزمان (Multi – Tasking) و در نهایت نتیجه نهایی عملکرد، صورت داده است. نکته این که این آزمایش بر روی نسخه های ویندوز 7، Ubuntu 11.4 (در حال حاضر نسخه 13.10 Ubuntu منتشر شده است) و Mac OS X10 صورت گرفته است. نمودار های زیر نشان دهنده عملکرد سه سیستم عامل است (رقم بالاتر = عملکرد سریعتر) :
Image Editing
Video Encoding
Multi - Tasking
Overall Performance
این نمودار ها حاکی از آن است که به شکل متوسط Ubuntu 17 درصد سریعتر از دو رقیب دیگر خود عمل میکند. معنی دیگر این نمودار ها این است که علاوه بر رایگان بودن سیستم عامل لینوکس، از یک ارجحیت اساسی نسبت به رقبای خود در زمینه عملکرد سیستم عامل برخوردار است. ارجحیتی که البته خود کاربر نیز بعد از نصب و کار کردن با آن به خوبی متوجه خواهد بود.
هرچند در ابتدا عنوان شد که این گزارش تنها هدف توصیفی در بر دارد، اما واقعیت های پشت سر بررسی سه سیستم عامل، نا خودآگاه نشان دهنده برتری سیستم عامل لینوکس از جهات مختلف است. این امر جرئت پیشنهاد یک توصیه جدی به کاربران ایرانی را ساده تر میسازد:
اگر از سیستم خود برای کارهای روتین و روزمره استفاده میکنید، و اگر با برنامه های حرفه ای سر و کار ندارید و نهایت نیازهایش شما در حد نرم افزارهای کاربردی نام آشنا است، لینوکس بهترین گزینه به عنوان یک سیستم عامل رایگان، مطمئن، سریع و متنوع است.
