نیاز به استقلال به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای انسان ها با شروع دوره نوجوانی نمود جدیدی به خود می گیرد و فرد را به سوی جدایی از خانواده، افزایش اهمیت رابطه با گروه همسالان و اشتیاق به تجربه های جدید در زندگی سوق می دهد.
چنانچه خانواده ها و بخصوص والدین، نوجوان را همراهی کنند و آزادی و کنترل نوجوان، همزمان و به موازات یکدیگر اعمال شود، پایه های روابط عمیق و صمیمانه خانوادگی تحکیم خواهد شد و در غیر این صورت اشتیاق به استقلال طلبی نه تنها روز به روز نوجوان و جوان را از خانواده دور می کند، بلکه به دلیل نداشتن تجربه کافی می تواند سبب آسیب به اعتماد فرد گردد.
در کشورهای توسعه یافته به طور قانونی فرزندان در سنین ۱۶ تا ۱۸سال می توانند برای آغاز زندگی مستقل یا مجردی از خانه و خانواده جدا شوند و خانواده آمادگی این تغییر را دارد.
بنابراین خانواده ها تلاش می کنند پیش از آن توانایی اداره زندگی مستقل در نوجوان ایجاد شود اما درایران به دلیل این که هنوز سبک زندگی مجردی کاملا پذیرفته نشده است، نوجوان یا جوانی که اقدام به زندگی مجردی می کند هیچ گونه آموزش و آمادگی برای فائق آمدن بر معضلات این نوع زندگی ندارد و به ناچار با آزمون و خطا پیش خواهد رفت و شاید یکی از معضلات زندگی مجردی در ایران، نبود الگوی مناسب، آموزش و مهارت کافی جوانان برای زندگی تک نفره و مجردی با حداقل آسیب هاست.
تامین مالی در زندگی مجردی معمولا به علت نیافتن شغل مناسب یا ادامه تحصیل نوجوان یا جوان به دشواری میسر می شود، همچنین ناتوانی در تامین نیازهای فردی در خانه به تنهایی و سردرگمی نوجوان یا جوان به علت نداشتن برنامه مشخص برای پرکردن زمان های فراغت و تنهایی می تواند زمینه ساز افزایش آسیب ها از جمله افسردگی شروع روابط نامناسب در این سبک زندگی شود.
طبق نظریه های تحولی انسان، تلاش برای استقلال یکی از مراحل طبیعی رشد است که به دنبال آن، نیاز به صمیمیت حس تعلق و محبت ایجاد می شود و در صورتی که نوجوان نتواند با موفقیت از مرحله استقلال طلبی عبور کند برای ایجاد رابطه عمیق و صمیمانه و یافتن شریک زندگی دچار مشکل خواهد شد.
یکی از دلایل طولانی شدن دوران زندگی مجردی یا تمایل نداشتن به ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج، پاسخگو نبودن صحیح و بموقع به نیاز استقلال طلبی است، هر چند دلایلی مثل مشکلات مالی جوانان، افزایش فردگرایی و افزایش آمار طلاق یا مشاهده تجربه طلاق در زندگی دوستان و نزدیکان می تواند به تلاش برخی جوانان برای ادامه زندگی مجردی و به تاخیر انداختن انتخاب شریک زندگی تاثیر گذار باشد.
نوجوانی دوره ای است که هویت در آن شکل می گیرد و در این میان آنچه بیش از همه دارای اهمیت می شود نوع رابطه پدر و مادر با فرزند است چرا که در این دوره، نوجوان معمولا بسیاری از باور ها و دیدگاه های والدین خود را مورد تردید قرار می دهد.
نظام حاکم بر زندگی گذشته به پدر و مادر اجازه می داد نسبت به روابط و نوع شکل گیری شخصیت فرزند خود خیال آسوده تری داشته باشند اما امروزه والدین در دوره های مختلف سنی فرزند خود، ترس های متفاوتی را تجربه می کنند. تمایل به داشتن استقلال اگرچه از ویژگی های گریزناپذیر دوره نوجوانی به شمار می رود، اما نوع این استقلال طلبی در زندگی نوین بسیار متفاوت از گذشته است.
نوجوانان امروز نه تنها مانند گذشته نمی اندیشند و علاقه به ازدواج در آنها کمرنگ ترشده، بلکه سودای مستقل شدن حتی پیش از ازدواج و زندگی با دوستان خود را نیز در سر می پرورانند. پس نظام آموزشی اجتماعی باید مهارت هایی را در اختیار او قرار دهد که اگر نوجوان یا جوانی به سودایش لباس واقعیت پوشاند، در برابر آسیب های تنهازیستی مصون بماند.
زهرا ریخته‌گران خمسه
روان‌شناس
روزنامه جام جم
