لكنت زبان، نوعي اختلال گفتار است و زبان به هنگام اداي يك كلمه به شكل غير ارادي روي آن قفل كرده و يا با كشش، آن كلمه را بيان مي كند. دلايل بروز لكنت زبان در كودكان به طور دقيق روشن نيست . بر اساس تحقيقات اخير، لكنت زبان مي تواند در اثر عوامل ژنتيكي و عوامل محيطي كه نسبت به يكديگر تاثير متقابل دارند به وجود بيايد. مسائل عاطفي، اجتماعي و يا فيزيكي از دلايل ديگر بروز لكنت زبان هستند. در بعضي موارد لكنت زبان ممكن است در اثر نارساييها و اختلالات دستگاه عصبي بوده و يا از زمان كودكي در اثر ناهنجاريهاي خفيف فيزيولوژيكي پديد آيد.
معمولاً لكنت زبان در ميان پسران نسبت به دختران بيشتر است . در كودكان، لكنت زبان بين 2 تا 7 سالگي آغاز مي شود. بنابراين اين مشكل در زماني كه كودك با سرعت زياد درحال يادگيري زبان است به تدريج شروع مي شود.
به طور كلي 50 تا 80 درصد تمام كودكان مبتلا به لكنت زبان هستند اما در بيشتر موارد لكنت زبان آنها خفيف بوده و خودبه خود بهبود مي يابد. اگر كودك در سنين پيش دبستاني است و لكنت او به تازگي شروع شده است احتمال بهبودي در او بالا است. اما در كودكان سنين دبستاني كه مدت زيادي است دچار اختلال گفتاري هستند، احتمال كمي وجود دارد تا اين مشكل به طور طبيعي و كامل برطرف شود. بنابراين تشخيص سريع لكنت زبان در كودكان در درمان آن، از اهميت بالايي برخوردار است. درمان لكنت زبان خفيف در كودكان پيش دبستاني در طول چند هفته امكان پذير است اما در موارد شديد احتمال دارد ماه ها به طول انجامد. در خانواده هايي كه پدر يا مادر سابقه لكنت داشته باشند، احتمال ابتلا در فرزندان به اين مشكل بيشتر مي شود.
عوامل موثر بر لكنت زبان
- آسيبهاي قبل از تولد، درزمان تولد و دوران كودكي
- ابتلا به بيماري هاي عفوني شديد
- تنبيه بدني در خانه و مدرسه
- تشويق كودكان چپ دست براي استفاده از دست راست
- احساس تهديد و نا امني در خانواده
- شوك هاي عاطفي و روحي
راه هاي درمان لكنت زبان
روشهاي گفتار درماني: از طريق ايجاد هماهنگي بين حنجره، زبان و لبها انجام مي شود. لكنت زبان در كودكان بر اثر اختلال هاي بدني يا عاطفي رشد مي كند. در بعضي موارد كندي زبان را مي توان از راه آموزش برطرف كرد. در اين روش به كودك آموخته مي شود كه آهسته آهسته چيزي را بخواند و به تلفظ درست كلمات دقت كند. همچنين به آنها مي آموزند كه چگونه در هنگامي كه زبانش بند مي آيد، نفس خود را تنظيم كنند.
روشهاي روان درماني: در مورد كودكاني كه دچار كشمكش هاي عاطفي و اختلالات عصبي هستند به كار مي رود. البته اين روش براي كودكاني كه در سنين پايين هستند مفيد واقع نمي شود.
روش دارو درماني: از آنجائيكه يكي از عوامل لكنت زبان، تنش، اضطراب و هيجانات عاطفي است لذا داروهاي آرام بخش مي توانند تا حدودي كودك را از اضطراب و هيجانات عاطفي دور نگه دارند.
روش رفتار درماني: يكي ديگر از دلايل لكنت زبان كودكان، رفتارهاي سازش نايافته و ناهنجار او است. در اين روش سعي مي شود تا رفتارهاي كودك اصلاح شود.
وظيفه والدين در برابر با لكنت زبان كودكشان
- پدران و مادران بايد با كودك مبتلا به لكنت زبان با نرمي رفتار كنند.
- زماني كه مي خواهند با كودك خود صحبت كنند سعي كنند تا با او ارتباط چشمي برقرار شود.
- كودك را براي صحبت كردن تحت فشار قرار ندهند.
- زماني كه كودك تمايل به صحبت كردن دارد به او اين اجازه بدهند تا صحبت كند.
- به كودك اجازه بدهند تا خودش حرفش را تمام كند.
- كودك را تشويق به شركت در كارهايي كنند كه از عهده آنها به خوبي بر مي آيند.
- هر روز به مدت 10 الي 15 دقيقه به آرامي با كودك خود صحبت كنند.
- مراقب سلامت جسماني كودك باشند.
- هرگز به كودك ياداوري نكنند كه براي بهبود لكنت زبان بايد چه كارهايي انجام دهد.
- با كودك درباره فعاليتهايي كه به آنها علاقه مند است صحبت كنند. او را تشويق كرده تا در فعاليتهاي داخل منزل به آنها كمك كنند.
- زماني كه كودك مشغول صحبت كردن است، حرف او را قطع نكنند.
- در حضور جمع كودك را وادار به صحبت كردن نكنند
