حدیث طیر
یكی از دلایل تقدم و افضلیت علی (ع) بر صحابه رسول الله و كافه افراد خلق حدیثی است صحیح و متواتر (الغدیر، 3/219) به نام حدیث طیر (مرغ) كه انس بن مالك صحابی و خدمتكار خالص رسول الله روایت نموده و محدثینی شیعی و سنی آن را از طرق گوناگون، به اسناد معتبر نقل كرده اند.
ابو عبدالرحمن احمد بن شعیب نسائی صاحب صحیح نسائی در خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (ع) (51) متن حدیث طیر را چنین آورده است:
«اخبرنا ذكریا بن یحیی قال : اخبرنا مشهر بن عبدالملك عن عیسی بن عمر عن السدی عن انس بن مالك: أن النبی صلی الله علیه و سلم كان عنده طائر فقال: اللهم ائتنی بأحب خلقك الیك یأكل معی من هذا الطیر. فجاء ابوبكر فرده ثم جاء عمر فرده ثم جاء علی فأذن له»
یعنی: زكریا بن یحیی از حسن بن حماد از مسهر بن عبدالملك و مسهر از عیسی بن عمر و او از سدی و سدی از انس بن مالك روایت كرده اند كه: «برای پیغمبر (ص) مرغی آورده بودند. آن حضرت فرمود: خدایا. محبوب ترین خلق خود را نزد من بفرست تا از این مرغ بخورد. پس ابوبكر آمد ولی پیامبر او را نپذیرفت، بعد عمر آمد. او را هم نپذیرفت ولی وقتی علی آمد اجازه فرمود داخل شود.
علاء الدین علی متقی هندی در كنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال (15/420 به بعد) حدیث انس را با مختصر اختلاف لفظی به سه صورت از ابن عساكر دمشقی روایت كرده است، متن حدیث 422 چنین است: عن عمرو بن دینار عن انس قال: كنت مع رسول الله فی بستان فاهدی لنا طائر مشوی فقال: اللهم ائتنی بأحب الخلق الیك. فجاء علی بن ابی طالب فقلت: رسول الله مشغول. فرجع ثم جاء بعد ساعه و دق الباب ورددته مثل ذلك. ثم قال رسول الله: یا انس افتح له فطال مارددته. فقلت یا رسول الله. كنت اطمع ان یكون رجلا من الانصار. فدخل علی بن ابی طالب فأكل معه من الطیر. فقال رسول الله صلی الله علیه و سلم: المرء یحب قومه ـ یعنی : «عمرو بن دینار از انس بن مالك چنین روایت كرده است: با رسول الله در باغی بودیم. مرغ بریانی به ما هدیه كردند. پس پیغمبر فرمود: خدایا كسی را كه از همه خلق بیشتر دوست داری نزد من بفرست. پس علی بن ابی طالب بیامد و خواست نزد پیغمبر رود. من گفتم پیغمبر اكنون كاری دارد و مشغول است. پس او برگشت و بعد از ساعتی باز آمد و دق الباب نمود. خواستم مثل دفعه پیش او را برگردانم اما رسول الله فرمود: ای انس در را به روی علی بگشا او را زیاد معطل كردی. گفتم ای فرستاده خدا طمع داشتم آن مرد یكی از انصار باشد. پس علی بن ابی طالب درآمد و با پیغمبر از آن مرغ بریان تناول كرد. پیغمبر (ص) فرمود: انسان قوم خود را دوست دارد» این حدیث را ابن عساكر و ابن النجار روایت كرده اند. در بعض روایات نام اهداء كننده مرغ بریان ام سلیم مادر انس بن مالك و در بعض دیگر ام سلمه ام المؤمنین همسر رسول الله (ص) آمده است. بعضی هم به جای جوجه و مرغ، كبك گفته اند. الفاظ و اشكال گوناگون این حدیث و اسناد آن از طرق اهل سنت به تفصیل در جلد چهارم عبقات الانوار ـ كه تمام كتاب به شرح این حدیث اختصاص دارد ـ و در اعیان الشیعه (1/353) مندرج است.
حدیث طیر را نه تنها علمای شیعه متواتر و قطعی الصدور می دانند بلكه گروهی از حافظان و محدثین بزرگ اهل سنت نیز صحت و اعتبار آن را تأیید نموده اند (مقدمه فتح الملك العلی) به علاوه بعض مشاهیر شیعه و سنی كتابهایی در شرح الفاظ و اسناد این حدیث تألیف كرده اند كه نام بعض ایشان چنین است: 1) ابوجعفر جریر طبری مورخ و محدث مشهور (م 310 ق) به روایت عبقات 4/218؛ 2) حافظ ابوالعباس عقده كوفی (م 332 ق) به روایت عبقات 4/218؛ 3) حاكم نیشابوری شافعی (م 403/405 ق) مفسر و محدث و مورخ معروف به روایت المستدرك علی الصحیحین 3/130، تاریخ بغداد، 5/473 و طبقات الشافعیه، 3/64 تألیف سبكی؛ 4) حافظ ابوطاهر حمدان از شاگردان حاكم نیشابوری ـ به روایت مقدمه فتح الملك العلی؛ 5) ابوعبدالله ذهبی به روایت مقدمه «فتح الملك العلی» ؛ 6) ابوبكر مردویه اصفهانی (م 410 ق) محدث و مفسر و مورخ مشهور، به روایت عبقات 4/5؛ 7) حافظ ابونعیم اصفهانی (م 430 ق) جد علامه مجلسی و مورخ و محدث مشهور به روایت عبقات 4/5؛ 8) و از همه جامعتر و مهمتر كتاب چهارم از منهج دوم از اثر بزرگ تشیع عبقات الانوار تألیف علامه میر حامد حسین لكنهویی كنتوری نیشابوری است (م 1306 ق) كه اختصاصا درباره این حدیث شریف تألیف شده و اسناد صحت و تواتر آن را از طرق اهل سنت با ذكر نام روات و نقد هر حدیث به تفصیل ذكر كرده است.
