آشتيان از مناطق بسيار كهن ايران بوده ودر گذشته جزو ماد سفلي يا ماد بزرگ بوده است كه آثار دژهاي مادي در اين منطقه به چشم مي‌خورد. اين منطقه يكي از شهرستان‌هاي استان مركزي است كه در دامنه ارتفاعات كوه‌های مركزی استان واقع شده است. آشتيان به علت وجود خاك‌های قهوه‌ای و آب كافی از نظر كشاورزی وضع بسيار مطلوبی دارد. اساس اقتصاد اين منطقه را كشاورزي وباغ‌داري تشكيل مي‌دهدو انواع محصولات در اين ناحيه به عمل مي‌آيد. بازرگانی در اين شهرستان در راستای فعاليت‌های كشاورزی و دام‌داری قرار دارد. از مهم‌ترين صادرات اين شهرستان می‌توان صابون، محصولات كشاورزی، انواع‌ميوه‌هاي باغی و انواع فرآورده های دامی (پوست، پشم، گوشت) و خشكبار را نام برد. صابون‌سازي آشتيان يكي از صنايع معروف دستي اين منطقه به شمار مي‌آيد. باغ‌هاي متعدد‌درشهرستان آشتيان از مهم ترين ديدني هاي اين منطقه بوده و رودخانه آسياب جفتي و سردرمنزل‌هاي قديمي از ديگر ديدني‌هاي اين منطقه محسوب مي‌شوند. آشتيان مهد پرورش مردان نامي ايران هم‌چون ميزاحسن آشتياني و اقبال آشتياني است.
مکان های دیدنی و تاریخی
باغ‌هاي متعدد در شهرستان آشتيان از مهم ترين ديدني هاي اين منطقه بوده و رودخانه آسياب جفتي و سردرمنزل‌هاي قديمي از ديگر ديدني هاي اين منطقه محسوب مي‌شوند.
صنايع و معادن
مهم‌ترين صنايع در اين شهرستان كارخانه‌های مربوط به تهيه خشكبار و كارخانه صابون سازی است. معادن سرب و روی در حوالی آشتيان وجود دارد. بازرگانی در اين شهرستان در راستای فعاليت‌های كشاورزی و دام‌داری قرار دارد. از مهم‌ترين صادرات اين شهرستان می‌توان صابون، محصولات كشاورزی، انواع‌ميوه‌هاي باغی و انواع فرآورده های دامی (پوست، پشم، گوشت) و خشكبار را نام برد.
کشاورزی و دام داری
آشتيان در اثر وجود خاك های قهوه ای و آب كافی از نظر كشاورزی وضع بسيار مطلوبی دارد. منابع آب كشاورزی اين شهرستان رودخانه و چاه‌ژرف بوده اما نوع كشت بيش تر ديمی است. مهم ترين اقلام كشاورزی و باغداری آشتيان گندم، جو، بنشن، تره بار، نباتات علوفه ای و انواع ميوه از قبيل انگور، بادام، گردو، سيب، زرد آلو، آلبالو، گيلاس و گلابی است كه بيش تر صادر می شوند. بادام و گردوی اين منطقه به صورت خشكبار به ساير نواحی ارسال می شود. دام‌داری و دام‌پروری از فعاليت های مهم شهرستان آشتيان محسوب می شود. پرورش دام در اين شهرستان بيش تر شامل گوسفند، بز، گاو بوده كه توسط عشاير و روستاييان صورت می گيرد. علاوه بر آن پرورش طيور به دو شيوه سنتی و صنعتی شامل پرورش مرغ و خروس، اردك، غاز و بوقلمون مي‌شود كه علاوه بر رفع نيازمندی های محلی مقاديری نيز صادر می‌شود.
مشخصات جغرافيايي
آشتيان يكی از شهرستان های استان مركزی از يك بخش مركزی تشكيل شده و از شمال و باختر به شهرستان تفرش، از جنوب به شهرستان اراك و از شمال خاوری و خاور به شهرستان قم محدود می‌شود. مركز شهرستان آشتيان از نظر جغرافيايی در 50 درجه درازای خاوری و 34 درجه و 31 دقيقه ی پهنای شمالی و ارتفاع 2090 متری از سطح دريا واقع شده است. آب وهوای شهرستان آشتيان نسبتا سرد و خشك بوده و رودخانه آشتيان مهم ترين رودخانه اين شهرستان است. دو راه آسفالت به ترتيب زير از شهر آشتيان منشعب می شود :
- راه آسفالت به سمت جنوب خاور يا راهجرد (در مسير راه سراسری قم – اراك) به درازای 35 كيلومتر
- راه آسفالت به سمت شمال باختری تا شهر آب (در مسير راه تفرش – اراك) به درازای 14 كيلومتر.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
آشتيان يکی ازمناطق‌قديمی استان مرکزی در شمال خاوری اراك و در دامنه ارتفاعات كوه های مركزی استان واقع شده است. آشتيان را «ابرشتيجان» نوشته و آن را از متعلقات همدان ذكر كرده اند كه «ابرشتجان» بعد ها به «آشتيجان» تبديل شده و چون حرف (ج) را اهالی به صورت حفيف به كار می برند در حال حاضر آشتيان ناميده می شود. برخي ديگر مي‌گويند نام قديم اين شهر«شتيان» به معني «محل آتشكده» بوده است. طبق اظهارات مولف‌كتاب تاريخ قم، اين شهر را كيخسرو آباد كرده است. برخی از جغرافی نويسان و مورخين نيز عقيده‌دارندكه «سجاران» و «ابر شتجان» را فيران بن ويسان (پيران و يسه وزير افراسياب) بنا كرده است. مردم اين شهر قبل از فتح اسلام زرتشتی بوده و 16 آتشكده داشته اند كه مهم ترين آن ها «آتشكده وره» بوده است. اين منطقه تا قرن ششم هجری جزيی از ايلات جبال بود كه «عراق عجم» ناميده می شد و در زمان عمر توسط مالك بن عامر اشعری فتح و مردم آن مسلمان شدند. آشتيان قبل از حمله اعراب به قم و تصرف و تملك آن آباد و پر جمعيت و دارای مردمی ثروتمند بوده است.
