خسته و کوفته از کار روزانه به خانه برمی‌گردید و سر راه هم یک نان سنگک داغ و برشته می‌خرید و فکر می‌کنید چقدر به فکر سلامت خود‌تان و خانواده‌تان هستید که این نان سنتی سبوس‌دار را انتخاب کرده‌اید؛ غافل از اینکه دست‌های آلوده، صندلی ماشین یا روزنامه و نایلون کثیفی که دور نان پیچیده‌اید می‌توانند ناقل آلودگی‌های محیطی به نان شما باشند.
بحث درباره اینکه نان را چطور نگهداری کنیم تا دیرتر بیات شود یا چطور آن را سالم و عاری از هرگونه آلودگی به خانه برسانیم، موضوع گفتگوی ما با دکتر محمد حسین عزیزی، متخصص علوم و صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، است.
سوال: آقای دکتر! خیلی‌ها بعد از خرید نان، آن را توی روزنامه می‌پیچند. این کار، درست است؟
به هیچ عنوان! روزنامه‌های ما معمولا کیفیت چاپ خوبی ندارند و مرکب نوشته‌ها روی کاغذ به سادگی جدا می‌شوند و به موادی که کنارشان هستند، نفوذ می‌کنند. اگر شما دستتان را روی کاغذ روزنامه بکشید، حتما خواهید دید که انگشتانتان سیاه می‌شوند و این سیاهی، ناشی از جداشدن مرکب نوشته‌هاست. حالا حسابش را بکنید که نان داغ، وقتی داخل روزنامه قرار بگیرد، کمی هم رطوبت ایجاد کرده و این رطوبت، کار انتقال جوهر نوشته‌های روزنامه به نان را ساده‌تر می‌کند.
سوال: انتقال مرکب نوشته‌ها به نان چه مضراتی می‌تواند داشته باشد؟
خب، مرکب چاپ حاوی سرب و فلزات سنگین (کادمیوم و آرسنیک) است که تجمع آنها در درازمدت می‌تواند باعث بروز بیماری‌ها و علایمی مانند احساس خستگی یا سردرد شود.
سوال: پس می‌گویید آنهایی که می‌خواهند صبح زود نان تازه بخورند، چه کار کنند؟
بهتر است تمام کسانی که می‌خواهند به نانوایی بروند، یک پارچه نخی سفید و بدون چاپ و نوشته همراه خود ببرند و نانشان را درون آن قرار دهند. آنها می‌توانند از یک نایلون بدون رنگ و چاپ هم برای قرار دادن نان استفاده کنند.
سوال: مگر نمی‌گویند غذاهای داغ را نباید توی کیسه پلاستیکی گذاشت؟
نه، اشتباه نکنید! منظور من این نبود که نان داغی که از تنور بیرون می‌آید را داخل نایلون بگذارید. شما می‌توانید نان خود را روی توری جلوی مغازه نانوایی کمی هوا بدهید و خنک کنید و سپس آن را درون نایلون بگذارید و بدون هیچ‌گونه نگرانی آن را بخورید. در ضمن، شما می‌توانید نان را از نانوایی تا خانه یا اداره توی یک کاغذ سفید و تمیز هم بپیچید.
سوال: بعضی‌ها اعتقاد دارند که قرار دادن نان روی سفره‌های پلاستیکی هم کار درستی نیست! نظر شما چیست؟
راستش را بخواهید، همان‌طور که در سوال قبل اشاره کردم، نان تا رسیدن به مقصدتان خنک می‌شود و قرار دادن آن روی سفره‌های پلاستیکی نمی‌تواند مشکلی را به وجود بیاورد؛ مگر اینکه سفره شما طرح یا چاپ داشته باشد که در این صورت، شما باید سفره‌تان را برعکس و از روی ساده و بدون طرحش استفاده کنید تا چاپ روی سفره به نان نچسبد.
سوال: آقای دکتر! خیلی از ما یاد گرفته‌ایم نان را توی یک نایلون داخل یخچال بگذاریم تا دیرتر بیات شود یا کپک بزند. این، روش مناسبی است؟
اتفاقا سرعت بیات شدن نان داخل یخچال بیشتر است. نشاسته داخل نان برای اینکه بیات شود، یا باید در محیط گرم باشد یا در محیطی کاملا سرد. فضای خنکی مثل یخچال، به کهنه شدن سریع‌تر نان کمک می‌کند.
سوال: خب، راه‌حل چیست؟
راه‌حل، نگهداری طولانی‌مدت نان در فریزر است. داخل محیط سرد فریزر، آب داخل نان منجمد می‌شود و وقتی که شما از نانتان رفع انجماد کنید، این ماده غذایی بدون بیات شدن به حالت اولیه‌‌اش برمی‌گردد.
سوال: و بهترین راهی که شما برای رفع انجماد نان پیشنهاد می‌کنید، چیست؟
بهترین راه این است که نان را چند دقیقه پیش از مصرف از فریزر خارج کنید و اجازه بدهید یخ آن در دمای محیط آب شود. راه دیگر این است که نان را روی بخار آب کتری یا سماور بگذارید. قرار دادن نان برای مدت کوتاهی توی مایکروفر هم می‌تواند راه مناسبی برای یخ‌زدایی از آن باشد. اما به هیچ‌وجه به شما پیشنهاد نمی‌کنم که نان را برای باز شدن یخ آن، روی حرارت مستقیم اجاق قرار دهید؛ زیرا ترکیب‌های سوختی و دوده ناشی از شعله گازی که هنگام گرم شدن به نانتان می‌چسبند، می‌توانند برای سلامت‌تان مضر و حتی سرطان‌زا باشند.
سوال: حالا اگر بخواهیم نانمان را برای مدت کوتاهی توی یخچال نگهداری کنیم باید چه نکاتی را مدنظر قرار بدهیم؟
بهتر است که برای مدت کوتاه، نان را درون یک پارچه نخی و سپس آن را داخل یخچال بگذارید. اینطوری، نان دیرتر کپک می‌زند ولی یکی‌دوروزه بیات می‌شود. اگر می‌خواهید نان را بیشتر از 2 روز نگه دارید، باید آن را به اندازه وعده‌های خوراکی‌تان تقسیم کنید و بعد داخل فریزر بگذارید.
سوال: نان‌ها معمولا داخل هیچ پوششی قرار نمی‌گیرند؛ پس چه کار کنیم که آلودگی دست‌هایمان به نانی که خریده‌ایم، سرایت نکند؟
همه می‌توانند برای پیشگیری از انتقال آلودگی دست‌هایشان به نان، از خود نانوا بخواهند که نان را برایشان درون پارچه یا نایلون قرار دهد یا اینکه با چند دستمال کاغذی سفید و بدون طرح، نان را بگیرند و به منزل برسانند.
