قرآن کریم و نیکو سخن گفتن 

سخن گفتن این رکن اساسی جامعه بشری از آدم ابوالبشر تا هم اکنون و آینده هم چنان  در رشد و بالندگی بوده و از اشارات و مبهم و گنگ به اوج فصاحت رسیده است اگر کسی از سخن گفتن لب فرو ببندد همچنان در ذهن خود مشغول گفت و شنود است نمیتوان سخن نگفت.

در جریان زندگی ما آدم های ناطق  همه احساسات و عواطفمان را در قالبی از کلمات میریزیم و به دیگران میدهیم باید خوب دقت کنیم ببینیم چه چیز تحویل عزیزانمان و یا حتی غریبه  ها میدهیم  باید ادب سخن گفتن رعایت شود نیکو سخن گفتن هنر است بهتر است بیاموزیمش و هنرمندانه سخن گوییم و چه بهتر که این هنر را و ادبش را از سرچشمه بیاموزیم از همان کسی که این موهبت را در وجود بشر به ودیعه گذاشت تا نیاز هایش را در ارتباط با هم نوعانش در میان بگذارد و چاره جویی کند .

خوش کلامی و سخن نیک آثار شایان توجه و مهمی دارد که در ابتدا  چند روایت از ائمه معصومین علیهم السلام در این رابطه نقل می کنیم و سپس آیاتی از قرآن کریم هنرمندانه ترین و شیرین ترین سخن همه تاریخ می آوریم باشد که از این پس مؤدبانه لب به سخن بگشاییم .

روایات در باب نیکو سخن گفتن :

در ستایش سخن خوش و نیکو روایات بسیار است.در این‏جا به نمونه‏هایی از آن‏ها به شرح زیر اشاره می‏کنیم:

1.رسول خدا(ص)فرمود: ثلاث من لقی اللّه تعالی‏ بهنّ دخل الجنّة من ایّ باب شاء:من حسن خلقه، و خشی اللّه فی المغیب و المحضر، و ترک المراء و ان کان محقّاً. ¹

1ترجمه:«سه چیز است که هر که خدا را با آن‏ها ملاقات کند، از هر دری که بخواهد داخل بهشت می‏شود کسی که خلقش نیکو باشد، کسی که در نهان و آشکار از خدا بترسد، و کسی که ترک جدال کند، اگر چه حق با او باشد.»

2.و فرمود: خوش کلامی و اطعام شما را در بهشت جای می‏دهد. ²

3...و فرمود: در بهشت غرفه‏هایی هست که(از درخشندگی)بیرون آن‏ها از درون و درون آن‏ها از بیرون دیده می‏شود. خدا آن‏ها را برای کسانی آماده کرده است که مردم را اطعام کنند و خوش سخن باشند. ³

4...و فرمود: الکلمة الطّیّبة صدقة. ⁴؛ سخن نیکو صدقه است.

5.امام باقر(ع)فرمود: قولوا للنّاس احسن ما تحبّون ان یقال لکم.

ترجمه: «با مردم به نیکوترین وجهی که می‏خواهید با شما سخن گفته شود، سخن بگویید.»

6.همچنین، پیامبر اکرم(ص) فرمودند ⁵ : سه چیز است که در هر که نیست، کارش انجام نگیرد: تقوایی که وی را از گناه باز دارد، اخلاقی که با مردم بسازد و مدارا کند و حلمی که با آن سبکی را از نادان سبکسر دفع کند.

-خدا مهربان و دارنده رفق است و کسی را که چنین باشد، دوست دارد و آن پاداشی که بر رفق و نرمی می‏دهد، بر عنف و درشتی نمی‏دهد.

-هر کس در کار خود رفق داشته باشد، به آنچه از مردم بخواهد، می‏رسد.

-هر که را رفق و نرمی دادند، خیر دنیا و آخرت به او دادند و هر که را از رفق محروم ساختند، او را از خیر دنیا و آخرت محروم کردند.

7.امام کاظم(ع)نیز فرمودند⁶ : «نصف عیش و زندگی آدمی رفق و نرمی است.»

و به تجربه دریافت و مکرر ملاحظه شده است که اموری که با رفق و مدارا اجرا می‏شوند، هرگز با خشونت و درشتی به انجام نمی‏رسند.و هر پادشاهی که به لشکر و رعیت خود مهربان و نرم است، امور مملکت او منتظم و سلطنت او دوام دارد.

قرآن کریم و نیکو سخن گفتن

قرآن کریم می‏فرماید: «... وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْناً وَأَقِیمُواْ الصَّلاَةَ وَآتُواْ الزَّكَاةَ .» ⁷ ؛ و با مردم(به زبان) خوش سخن بگویید و نماز را به پای دارید، و زکات را بدهید.

مرحوم طبرسی در ذیل این آیه و این که آیه خطاب به پیامبر گرامی(ص) است، در تفسیر«مجمع البیان» می‏گوید: در واقع، خداوند رسول گرامی(ص)را مورد خطاب قرار می‏دهد و به وی می‏گوید:«با حق خودت، باطل دیگران و با حلم خودت، جهل آن‏ها و با بخشش خودت، بی ‏احترامی و بدی آن‏ها را از خود دور کن.» ⁸

آن‏گاه خدای سبحان دفع به أحسن را به بهترین و بلیغ‏ترین وجه، ستوده و فرموده است: «و ما یلقّاها «وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبَرُوا وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ » ؛ کسی این سفارش را نمی‏پذیرد، مگر کسانی که صبور هستند و نیز آنان که بهره‏ای بزرگ از کمال انسانیت و صفات نیک برده‏اند.

و نیز خداوند در قرآن می‏فرماید: «وَإِذَا حُیِّیْتُم بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّواْ بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا.»⁹؛ و چون به شما درود گفته شد، شما به(صورتی)بهتر از آن درود گویید، یا همان را(در پاسخ) برگردانید، که خدا همواره به هر چیزی حسابرس است.

در آیه دیگری خداوند می‏فرماید:

«و به بندگانم بگو: آنچه را که بهتر است بگویند، چرا که شیطان میان آن‏ها را به هم می‏زند.».