هجوم سیستم‌های جدید مخابراتی به خاورمیانه

 

هجوم سیستم‌های جدید مخابراتی به خاورمیانه

خاورمیانه به‌علت ویژگی‌های خاص جغرافیایی و زیست‌محیطی مملو از چنین جوامع و روستاهایی است، علاوه بر این بسیاری از نقاط خاورمیانه هم همه‌ساله دستخوش سیل، طوفان، زلزله و دیگر بلایای طبیعی هستند. بنابراین شکی نیست که ایجاد تاسیسات مخابراتی بی‌سیم در این نقطه از جهان از اولویت خاصی برخوردار است. ساده‌ترین راه برای حل این مشکل استفاده از یک لینک ماهواره‌ای و توزیع زمینی آن است. اما استفاده از لینک‌های ماهواره‌ای هم گرفتاری‌های خاص خودش را دارد. اگر منطقه مورد نظر ما از نظر جمعیتی محدود بوده ولی این جمعیت در محدوده وسیعی پراکنده باشند، توزیع مقرون به‌صرفه این لینک احتمالا ممکن نخواهد بود. از سوی دیگر شاید مدیران شبکه نتوانند زیرساخت‌های مناسب زمینی مورد نیاز را ایجاد کنند. از نظر بسیاری از سازمان‌هایی که با چنین چالش‌هایی روبه‌رو هستند، استفاده از فناوری بی‌سیم راهی فوق‌العاده مقرون به‌صرفه است. با این حال ایجاد تاسیسات بی‌سیم نیز امری پیچیده و فوق‌العاده تخصصی است و ایجاد یک شبکه ساده LAN بی‌سیم از نوع wi-fi در شرایط محیطی دشوار عزمی فوق‌العاده می‌طلبد. با این حال «طارق حسن» مدیر پشتیبانی فروش Symbol در خاورمیانه معتقد است: «ایجاد یک شبکه LAN بی‌سیم در مناطق دورافتاده از ایجاد آن در یک شهر ساده‌تر است. علت آن است که فضای شهرها بسیار شلوغ و آلوده به انواع فرکانس‌های رادیویی است، اما در مناطق دورافتاده این مشکل وجود ندارد و در عوض چالش پیش روی ما دسترسی به نیروهای متخصص و آموزش دیده برای ایجاد، مواظبت و نگهداری از شبکه‌هاست». وی با این گفته‌های خود بر نکته‌ای دست می‌گذارد که به هنگام راه‌اندازی شبکه‌های بی‌سیم از اهمیت کلیدی برخوردار است: «نگهداری». در این‌جا تنها فاصله محل برپایی شبکه با مناطق صنعتی و شهرها یا هزینه این کار دخیل نیست، بلکه جغرافیا هم عامل مهمی به‌حساب می‌آید. به‌عنوان مثال اگر یک سایت مخابراتی فرستنده- گیرنده در یک منطقه کوهستانی قرار داشته باشد، شاید دسترسی به آن به‌علت شرایط بد آب و هوایی (بارش برف و باران) برای مدت طولانی ممکن نباشد. ● بایدها و نبایدها «انور شوایح» مدیر شرکت E-Saudi طرح‌های متعددی را برای ایجاد شبکه‌های بی‌سیم در برخی نواحی دورافتاده در کشور عربستان سعودی به مورد اجرا گذارده است. برخی از این شبکه‌ها در کوهستان‌های اطراف مکه و مدینه برپا شده‌اند. به گفته وی زیرساخت‌های شرکت مخابرات عربستان را نمی‌توان در برخی مناطق برپا کرد. بنابراین در چنین مواردی باید از فناوری مناسب کمک گرفت. این فناوری چیزی نیست جز آنتن‌های بی‌سیم مناسب با جهت‌گیری صحیح که نتایج حاصل از استفاده از آن‌ها گاهی اوقات از دکل‌های مخابراتی هم بهتر است. در این صورت تعداد سایت‌های مورد نیاز کاهش یافته و از هزینه‌ها کاسته می‌شود. مسئله دیگری که به پایداری و تداوم عملکرد مناسب یک سایت بی‌سیم کمک میکند، استفاده از تجهیزات استاندارد است. «هانی دیا» مدیر فروش شرکت لبنانی International Access که در همین زمینه فعال است می‌گوید: «ما طرح‌هایی را در آفریقا و خاورمیانه اجرا کرده‌ایم که بسیار موفق بودند. برخی تجهیزانی که در این مناطق نصب کرده‌ایم، از نوامبر سال ۱۹۹۹ به این سو فعال بوده‌اند. بنابراین اگر از امکانات مناسبی برخوردار باشید، می‌توانید شبکه‌ای برپا کنید که بدون دردسر حتی تا یک دهه فعال باشد». به گفته او تجهیزاتی که توسط این شرکت بهکار گرفته شده‌اند تا بدان حد قدرتمند هستند که حتی در صورت تابش نور مستقیم آفتاب نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند و تا حداکثر ۶۰ درجه سانتی‌گراد حرارت را می‌توانند تحمل کنند. به گفته آقای دیا، شرکت International Access مدت طولانی را صرف آزمایش تجهیزاتی میکند که قصد خرید آن‌ها را دارد تا مطمئن شود آن‌ها در سخت‌ترین شرایط هم به‌درستی کار میکنند. البته امروزه ابزار خودکار مدیریت سایت‌های بی‌سیم هم عرضه شده که بدون دخالت انسان می‌توانند مشکلات احتمالی را شناسایی کنند. یکی از فناوری‌هایی که به نحوی روزافزون برای تقویت شبکه‌های بی‌سیم بهکار می‌رود، به‌اصطلاح mesh نامیده می‌شود. یک شبکه بی‌سیم mesh متشکل از تعدادی گره است که در یک محدوده جغرافیایی معین با هم همپوشانی دارند. در این صورت کاربر یک شبکه می‌تواند در صورت ضعف شبکه از یک گره به گره دیگر منتقل شود. دو شرکت سعودی Symbol و آمریکایی موتورولا هر دو از این فناوری در این کشور خشک و کویری استفاده میکنند. شبکه‌های mesh حتی در شهرها هم به‌راحتی قابل ایجاد هستند. اما در منطقه خاورمیانه با استفاده از این فناوری می‌توان منطقه گسترده‌ای را به‌راحتی و با استفاده از یک شبکه بی‌سیم خوداتکا تحت پوشش قرار داد، هر چند که هزینه استفاده از این روش اندکی زیاد است. نکته دیگری که برای راه‌اندازی چنین شبکه‌هایی باید مورد توجه قرار گیرد، تامین منابع برق مورد نیاز است. خوشبختانه در اکثر مناطق خاورمیانه مشکل تامین برق وجود ندارد و در معدود مواردی که این مشکل وجود دارد، سیستم‌های UPS به کمک آمده است. البته باید به‌خاطر داشت که دستگاه‌های UPS یک راه‌حل موقت هستند و تنها چند ساعت می‌توانند برق مورد نیاز را تامین کنند. مشکل دیگری که این شبکه‌های بی‌سیم و به‌خصوص آن‌هایی که نقش ISPهای راه ‌دور را بر عهده دارند، با آن مواجهند، اختصاص پهنای باند است. با توجه به هزینه فوق‌العاده زیاد اجاره پهنای باند ماهواره‌ای، ISPهای بی‌سیم باید به مشتریان خود تضمین بدهند که خدمات خود را با کیفیت مناسب ارایه میکنند. به هر حال شکی نیست که فناوری بی‌سیم هنوز یک طفل نوپاست. در حال حاضر تعداد زیاد استاندارد بی‌سیم در جهان وجود دارد که هیچ یک به‌طور کامل با دیگر استانداردها سازگار نیست. ازسوی دیگر مشکل کمبود نیروی انسانی متخصص در این حوزه در خاورمیانه در مقایسه با آمریکا و اروپا دو برابر دیگر مناطق است، به‌خصوص که کمتر متخصصی حاضر است در شرایط نامساعد جغرافیایی و در نواحی دورافتاده چنین شبکه‌هایی را مدیریت کند. همین مسئله موجب شده تا شرکتی مانند International Access مسئله آموزش را جدی بگیرد. این شرکت هم‌اکنون به نقطه‌ای رسیده که در صورت وقوع مشکل حتی در دورافتاده‌ترین نقاط آفریقا تنها در ظرف چهار ساعت آن را برطرف میکند. ● عراق و فناوری بی‌سیم به‌‌طور قطع در میان کشورهای خاورمیانه، نامناسب‌ترین کشور برای سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های جدید عراق است. بحران‌های سیاسی و امنیتی و اقتصادی حاصل از اشغالگری آمریکا باعث شده که شرایط بدی بر این کشور حاکم شود و لذا کمتر شرکت خارجی حاضر به فعالیت بلندمدت در عراق است. این حال برخی شرکت‌های ICT منطقه علی‌رغم همه مشکلات موجود در عراق فعال شده‌اند. United Consultants and Impulse از جمله این شرکت‌هاست که برای ایجاد شبکه‌های ارتباطی بی‌سیم در مناطق دورافتاده عراق تلاش میکند. «محمدعامد علی» مدیر این شرکت که اصالتا عراقی است، چندی قبل به‌علت بی‌ثباتی کشورش به اردن رفت و حال در تلاش است به فعالیت‌های تجاری خود در سراسر خاورمیانه و از جمله عراق و امارات رونق ببخشد. او می‌گوید: «مردم عراق نمی‌توانند به‌راحتی به فناوری‌های مدرن دسترسی داشته باشند. نبود فناوری‌های جدید ارتباطی باعث شده آن‌ها از آنچه که در جهان خارج در جریان است، بی‌خبر باشند. از سوی دیگر همین امر باعث شده که بسیاری از مردم در بقیه نقاط جهان از آنچه که در عراق می‌گذرد اطلاعی نداشته باشند». وی می‌افزاید: «ما از نظر فنی مرتب در حال افت هستیم و این یکی از مشکلات جدی ماست. عراقی‌ها نمی‌توانند برای حضور در یک نمایشگاه ICT در آمریکا یا اروپا به‌راحتی ویزا بگیرند. از سوی دیگر کسی هم به‌راحتی نمی‌تواند به عراق بیاید. با توجه به شرایط بغرنج عراق اقشار تحصیلکرده به سرعت این کشور را ترک میکنند تا در محیطی آرام به فعالیت بپردازند. از آن سو شرکت‌های خارجی هم تمایلی به فرستادن پرسنل آموزش دیده خود به عراق برای ایجاد تاسیسات نوین ارتباطی و مخابراتی ندارند». «محمد عامد علی» معتقد است برای رفع مشکل کلیدی عراق -برقراری ارتباط با جهان خارج- باید دسترسی همگان به اینترنت تسهیل شود و با توجه به نبود زیرساخت‌های مخابراتی مناسب تنها راه حل مناسب موجود استفاده از لینک ماهواره‌ای است. وی می‌گوید: «برای دسترسی به اینترنت در عراق دو راه وجود دارد: استفاده از ISP دولتی و VSAT. هیچکس در عراق از سیستم دولتی استفاده نمیکند، چون بسیار کند است و اصلا خوب کار نمیکند. بنابراین خیلی‌ها به سراغ VSAT می‌روند که ما در آن تخصص داریم. کافه‌های اینترنتی از سیستم‌های VSAT استفاده میکنند. آن‌ها لینک دریافتی اینترنت را با استفاده از سیستم‌های بی‌سیم توزیع میکنند. آن‌ها معمولا یک دکل را برای انتقال بی‌سیم امواج روی پشت‌بام نصب میکند و سپس از تجهیزات CP یا Customer Premesis برای تسهیل دسترسی مشترکانشان به اینترنت استفاده میکنند». به اعتقاد آقای علی، استفاده از شبکه‌های بی‌سیم در عراق با دو مشکل اساسی مواجه است: کمبود برق و تداخل امواج. علی در مورد مشکل اول می‌گوید: «عدم وجود زیرساخت‌های اساسی در عراق و از جمله نیروی برق مردم را مجبور به استفاده از ژنراتور کرده است. اما اکثر این ژنراتورها ساخت چین هستند و کیفیت خوبی ندارند. البته بهترین ژنراتورهای دنیا حداکثر سه تا شش ساعت در روز می‌توانند کار کنند و اگر هر روز مورد استفاده قرار گیرند مستهلک می‌شوند. این کار هزینه زیادی دارد. علاوه بر این مصرف سوخت مشکلات زیادی به‌دنبال می‌آورد، تا قبل از جنگ پر کردن باک ماشین تنها دو دلار هزینه داشت، اما حالا این کار ۴۰ تا ۵۰ دلار خرج برمی‌دارد». وی در مورد مشکل تداخل امواج هم معتقد است: «عدم وجود نهاد قانون‌گذار در عراق باعث شده تا افراد و سازمان‌های مختلف آزادانه از انواع تجهیزات بی‌سیم ارتباطی با هر قدرت و در هر منطقه‌ای استفاده کنند. همین مسئله موجب شده که در عراق و حومه آن تداخل فرکانس یک مشکل جدی باشد. در اکثر کشورها استفاده شخصی از تجهیزاتی که بیش از یک وات قدرت دارند مجاز نیست، با این وجود در عراق به‌سادگی از تجهیزاتی که تا چهار وات قدرت دارند استفاده می‌شود». علی علی‌رغم همه مشکلات موجود نسبت به آینده صنعت بی‌سیم در عراق خوش‌بین است. وی که به‌تازگی از همکاری شرکت آمریکایی Wireless Intervactive هم بهره‌مند شده تاکید میکند: «کمک چنین شرکت‌هایی برای بازسازی عراق ضروری است. آنان پول، نیروی انسانی و بسیاری از دیگر منابع را در اختیار دارند. لذا می‌توانند کارهای خاصی در عراق انجام دهند. هنگامی که در نقشه به عراق نگاه میکنید متوجه می‌شوید که این کشور بین اروپا و آسیا قرار دارد. عراق قلب منطقه است و می‌تواند کانون جهان باشد، اما هنوز تا آن نقطه فاصله دارد».