مفاهیم کلیدی فناوری اطلاعات

در این مقاله هدف طرح مفاهیم كلیدی و راهبردی فناوری اطلاعات می باشد كه درك دقیق و عمیق از آن سبب پیشبرد این صنعت در كشور است؛ این مفاهیم به هفت قسمت اصلی تقسیم شده كه آن ها را در زیر برمی شمریم.

۱) برنامه ریزی سیستم های اطلاعات استراتژیك، همیشه وابسته به گسترش برنامه های سیستم های كامپیوتری بوده است.

۲) بخش های مختلف IT باید به جای سیستم های كامپیوتری بر روی خدماتی كه به كاربران درون سازمانی و مشتریان ارایه می دهند، تمركز كنند.

تغییر نگرش از محصول گرایی به سمت خدمت گرایی، وسیله و هدف را هم زمان تحت تاثیر قرار داده است.

دو تعریف فوق با هدف تغییر طرز تفكر و نگرش بیان شده است. در اصل هر محصولی، یا كالاست یا خدمت، یا جهت مصرف است یا به منظور سرمایه گذاری، یا فیزیكی یا غیرفیزیكی، همچنین اگر قرار است در كسب و كار موفقیتی حاصل شود، باید نگرش ما در مورد محصول در ذهن ما تغییر كند و به هر محصول به چشم یك خدمت نگاه كنیم. این امر در بازاریابی سنتی به طور كامل به كارگیری می شود. در دانش جدید IT نیز بدون این نگرش امكان پیشرفت بسیار دور از ذهن می نماید.

۳) نتیجتاً در دانش IT، سیستم كامپیوتری به یك پله برای عرضه یك خدمت تبدیل شده است.

با در نظر گرفتن IT به عنوان یك خدمت، هر سیستم كامپیوتری در متن و زمینه این دانش قرار می گیرد.

افزون بر این هم كاربران و هم مشتریانی كه از خدمت ارایه شده بهره برده اند، چه درون سازمان و چه خارج از سازمان باشند، در متن IT قرار دارند. به همین ترتیب رضایت مندی مشتری، كیفیت خدمت وارد این متن خواهند شد.

تمركز بر چرخه حیات توسعه سیستم و ساختار مدیریت، منجر به پدید آمدن محیط های توسعه و تولید نامناسب خواهد شد.

تغییر نگرش و رویكرد مورد بحث شامل مراحل زیر می شود:

▪ حركت از گسترش سیستم ها به سمت گسترش خدمات.

▪ حركت از طراحی نرم افزار به طراحی خدمات.

▪ بالا بردن سطح خدمات به جای نگه داری نرم افزارها.

▪ كنترل و نظارت پایدار بر كیفیت خدمات به جای كنترل و آزمون كیفیت نرم افزار.

۴) تغییر نگرش از محصول گرایی به خدمت گرایی باید بر سیاست ها و برنامه ریزی شركت اثر مستقیم داشته باشد.

باید با توجه به نوآوری و طراحی خدمات جدید، از استراتژی توجه به سخت افزارها و نرم افزارها و منافع آن ها و مدیریت ساختار سیستم ها در IT به سمت استراتژی خدمات حركت كنیم. این تغییر نگرش توجه بیشتری به استفاده كنندگان از خدمات و تاكید كمتر بر فناوری دارد.

تجزیه و تحلیل «از پایین به بالا» نگاه عمیق تری بر توزیع خدمات به جای سبد اجرایی دارد. این نگاه بیشتر درگیر كیفیت خدمات مذكور و دورنمای انتظارات مشتریان و شكاف در خدمات خواهد بود.

تجزیه و تحلیل «از بالا به پایین» هنوز هم بر مزیت های رقابتی متمركز است و از ابزارهای موقعیتی، مانند زنجیره ارزش كه برای استفاده در خدمات تنظیم شده است، استفاده می كند، اما همچنان به این موضوع توجه دارد كه IT چگونه می تواند هر خدماتی مرتبط با كسب و كار را پشتیبانی كند.

تجزیه و تحلیل «از درون به بیرون» به فرصت های تكنولوژیكی برای ارایه خدمات جدید توجه دارد. مدل ICDT در این جا به احتمال زیاد مفید خواهد بود.

همچنین باید به اقسام خدماتی كه ممكن است به عنوان بخشی از استراتژی شناسایی شوند، توجه كرد.

این نتایج، میان فرآیندهای كسب و كار كه از خدمات و محصولات بازرگانی- تجاری پشتیبانی می كنند از یك سو و خدمات IT از سوی دیگر توازن برقرار خواهند كرد. خدمات IT به خدمات كسب و كار مرتبط خواهند شد و در نتیجه مسیرهای بسیار زیادی به وجود خواهد آمد. به بیان دقیق تر، استراتژی، فعالیت های مورد نیاز برای ارایه خدمات و توزیع آن ها را مشخص می كند.

۵) استراتژی خدمات IT باید موارد زیر را شناسایی و بیان كند:

▪ چه خدماتی ارایه می كنیم؟

▪ این خدمات را به چه كسانی عرضه می كنیم؟

▪ این خدمات به چه صورت با خدمات كسب و كار به مشتریان مرتبط است؟

▪ چگونه این خدمات را عرضه می كنیم؟

▪ افراد، ابزار هماهنگی، دیگر ابزار و منابع مورد نیازمان كدام هستند؟

▪ چگونه می توان یك استراتژی خدمات IT را گسترش داد؟

۶) برنامه ریزی سناریو:

برنامه ریزی سناریو روشی است برای آموختن چیزهایی درباره آینده، به وسیله شناسایی ماهیت مهم ترین و نامطمئن ترین نیروهای تاثیرگذار بر آینده و اثرات آن ها. این برنامه ریزی فرآیندی است كه تبادل دانش و اطلاعات را از یك سو و افزایش درك متقابل و عمیق از پدیده های مهم و تاثیرگذار بر آینده كسب و كار شما را از سوی دیگر پرورش می دهد.

هدف، پدید آوردن شماری از سناریوهای واگرا براساس پیش بینی عوامل به شدت تاثیرگذار و نامطمئن است.

سناریوها نه برای پیش بینی آینده كه برای پرسش از مفروضات ثابت، برنامه ریزی می شوند.

خلق سناریوهای واگرا؛ یعنی شناختن مجموعه ای از احتمالات كه ممكن است در محیط ها و موقعیت های متفاوت آینده رخ دهند.

۷) روشی برای برنامه ریزی سناریو:

الف) موضوعاتی كه باید بر روی آن ها تمركز كرد و تصمیمات مربوط به آن ها را شناسایی كنید.

ب) نیروهای موثر و مستعد اصلی را شناسایی كنید. این نیروها عبارتند از:

▪ اجتماعی

▪ اقتصادی

▪ سیاسی

▪ تكنولوژیكی

ج) نیروها و عوامل مستعد را براساس درجه اهمیت و خطرپذیری آن ها رتبه بندی كنید.

د) بین دو موردی كه بیشترین درجه اهمیت را دارند، ماتریسی تشكیل دهید.

و) به سناریوها، جزییات و اطلاعات بیشتر اضافه كنید.

هـ) مفاهیم را مورد توجه قرار دهید.

یك سناریوی خوب باید، موجه و خوش ظاهر، غافل گیر كننده و تحسین برانگیز باشد و نویسنده یا سازنده این سناریو بتواند به طور كامل نسبت به آن احساس مالكیت كند و آن را به كار اندازد. به قول پیتر شوارتز دارای «هنر نگرش ممتد» باشد.

ی) اقسام مدیریت را تعریف كنید.

▪ اقسام كارگزینی.

▪ تكنولوژی های لازم برای ارایه فعالیت ها

دیگر مواردی كه باید مورد توجه قرار گیرند، از این قرارند:

▪ زیر ساخت های وسیع كسب و كار IT كدام اند و استراتژی خدمات چگونه این امر را پوشش می دهد.

▪ IT به عنون ارایه كننده خدمات كاربردی داخلی چه نقشی به عهده دارد.

▪ ارتباطات با Method timeboxing RAD DSDM Dynamic systems Development