کاربران اینترنت تا چه اندازه از دانش فن آوری اطلاعات سر در می‌آورند و چه میزان باید بدانند
درمورد فن آوری اطلاعات چقدر می دانیم؛ راستی در مورد کاربری صحیح کامپیوتر؛ اینترنت و یا تکنولوژی ای تی به چه میزان از حداقل دانش لازم برخورداریم؛ امروز دیگر لازم نیست که مهندس یا تکنسین کامپیوتر باشید تا روزانه با رایانه سرو کله بزنید؛ در هر شغل و سمت کامپیوتر خوره جان شما خواهد بود البته اگر درکش نکنید و نتوانید با کامپیوترتان به تفاهم برسید وگرنه اگر بلد باشید خوب باکامپیوتر کار کنید کامپیوتر دوست شماست و تمام توان خود را درجهت کار شما صرف می کند.
● کاربران کامپیوتر و حداقل دانش لازم
کاربران یکی از مولفه های مهم در یک سیستم کامپیوتری می باشند که نحوه عملکرد آنان بر ادامه حضور مستمر ، بهینه و موثر کامپیوتر در یک سازمان ، تاثیری غیر قابل انکار دارد . یکی از چالش های اساسی در خصوص بکارگیری منابع انسانی در سیستم های کامپیوتری ، عدم وجود حداقل دانش لازم در خصوص فن آوری اطلاعات و ارتباطات است . ایجاد حداقل توانمندی لازم برای استفاده از کامپیوتر می بایست قبل از استفاده عملیاتی از آن انجام شود تا در سرمایه های ملموس و غیرملموس یک سازمان صرفه جوئی گردد . به عبارت دیگر ، کاربران می بایست دارای حداقل دانش لازم در خصوص فن آوری اطلاعات باشند که میزان آن با توجه به نوع محیط بکارگیرنده کامپیوتر متفاوت خواهد بود .
● یک نکته مهم در کاربری بهتر و آسان ؛ حداقل آموزش
علیرغم موضوع فوق ، در اکثر سازمان ها کاربران می بایست دارای حداقل دانش لازم در خصوص شناخت و دنبال نمودن بهترین توصیه های امنیتی و ارتباط موثر با کارشناسان فن آوری اطلاعات و ارتباطات باشند :
در صورت بروز مشکل در سیستم ، کاربران به چه صورت آن را به گروه پشتیبانی و نگهداری گزارش می نمایند ؟
در صورت حل یک مشکل ، آیا امکان بروز همان مشکل توسط همان کاربر مجددا" وجود دارد ؟
نحوه حفاظت و نگهداری از داده های مهم موجود بر روی یک کامپیوتر چگونه است و آیا کاربران برای این کار آموزش های لازم را دیده اند ؟
جایگاه کاربران در ایجاد و نگهداری یک محیط ایمن چیست و آیا به آنان توصیه های امنیتی بر اساس یک ساختار سیستماتیک ارائه می شود ؟
● آموزش قبل از بکارگیری یک فن آوری و یا آموزش بعد از بکارگیری یک فن آوری ؟
آموزش قبل از بکارگیری یک فن آوری و یا آموزش بعد از بکارگیری یک فن آوری ؟ یکی از چالش های اساسی در زمینه بکارگیری اکثر فن آوری ها ، عدم وجود آموزش قبل از بکارگیری یک فن آوری است .
کارشناسان فن آوری اطلاعات و ارتباطات شاغل در واحد کامپیوتر و یا هر نام دیگر ، با کاربران خود به چه صورت ارتباط برقرار می نمایند و چگونه حداقل آموزش های لازم را به آنان می دهند ؟
به کاربران کامپیوتر می بایست قبل از استفاده از آن ، حداقل آموزش های کاربردی لازم ارائه و متناسب با شرایط موجود بطور مستمر ادامه یابد .
در ادامه به بررسی مهمترین مواردی خواهیم پرداخت که لازم است به کاربران آموزش داده شود تا بتوانند با واحد پشتیبانی فنی بطرز موثرتری ارتباط برقرار نمایند. به لیست فوق می توان با توجه به نوع محیط ، موارد دیگری را اضافه نمود .
▪ راه اندازی مجدد قبل از تماس با واحد پشتیبانی :
با این که اعلام این موضوع به کاربران که در صورت بروز مشکل در ابتدا کامپیوتر خود را راه اندازی مجدد نمایند ، بنظر یک روش مناسب نمی باشد ولی این یک واقعیت اثبات شده است که با راه اندازی مجدد یک کامپیوتر ممکن است برخی از مسائل و مشکلات برطرف گردد. حتی در صورتی که با راه اندازی مجدد یک کامپیوتر مشکل برطرف نگردد ، این که پس از راه اندازی همچنان مشکل وجود دارد می تواند اطلاعات مفیدی را به منظور اشکال زدائی در اختیار کارشناسان واحد فنی قرار دهد .
▪ نحوه گزارش یک مشکل :
علاوه بر این که لازم است کاربران آگاهی لازم در خصوص نحوه ارسال یک گزارش خطاء را داشته باشند ( تماس تلفنی ، ارسال email و ... ) ، می بایست بدانند که چه نوع اطلاعاتی می تواند به منظور سرعت در حل مشکل مفید واقع شود . در این رابطه می توان یک فرم خاص را به منظور جمع آوری اطلاعات مربوط به مشکل ایجاد شده طراحی و در آن به مواردی نظیر : پیام های خطاء ، برنامه های فعال در زمان بروز مشکل ، چه کاری انجام شده است که باعث بروز مشکل شده است و این که آیا امکان تولید مجدد همان خطاء و یا مشکل وجود دارد ، اشاره نمود . به منظور تکمیل صحیح و کامل این نوع فرم های اطلاعاتی ، می بایست به کاربران آموزش های لازم داده شود تا ضمن جلوگیری از ارسال اطلاعات ناقص و اندک ، آنان تشخیص خود را در خصوص مشکل ایجاد شده در مقابل علائم و دلایل بروز خطاء ارسال ننمایند .
▪ نگهداری ایمن رمزهای عبور :
کاربران می بایست نسبت به عواقب نگهداری رمزهای عبور در یک مکان غیرایمن و یا اشتراک آنان با سایر همکاران ، آگاه گردند . بدفعات مشاهده شده است که کاربران رمزهای عبور خود را بر روی کاغذ نوشته و آن را به مانیتور و یا بر روی بدنه کیس خود می چسبانند و یا حتی از آنان به عنوان متن در screensaver استفاده می نمایند . آموزش کاربران به منظور تعریف و حفاظت از رمزهای عبور متناسب با سیاست های امنیتی یکی از ملزومات امنیتی اولیه در عصر حاضر محسوب می گردد .
▪ ایجاد رمزهای عبور ایمن :
در زمان آموزش کاربران در خصوص نگهداری ایمن رمزهای عبور، از این فرصت می بایست استفاده و به آنان دستورالعمل های لازم در خصوص تعریف رمزهای عبور ایمن نیز گفته شود . ضوابط تعریف یک رمزعبور ایمن می بایست متناسب با سیاست های امنیتی تعریف شده در یک سازمان باشد .
▪ حفاظت از کامپیوتر در زمان مسافرت :
استفاده از کامپیوترهای notebook و سایر دستگاه های الکترونیکی در مسافرت ، نیاز به هوشیاری بیشتری به منظور پیشگیری از دستیابی غیرمجاز دارد . به کاربران علاوه بر آموزش نحوه حفاظت از داده موجود بر روی کامپیوتر دفتر کار ، می بایست نحوه استفاده ایمن از کامپیوتر در زمان ترک دفتر کار نیز آموزش داده شود ( دستیابی به کامپیوتر از راه دور و رعایت موارد امنیتی لازم ) .
▪ پیشگیری لازم در خصوص از دست دادن داده :
به کاربران می بایست آموزش داده شود که عملیات backup خود به خود انجام نمی شود و اگر آنان اقدام به حذف فایل و یا فایل هائی نمایند که قبلا" از آنان backup گرفته نشده است ، امکان بازیابی آنان وجود نخواهد داشت . در اکثر سازمان ها کاربران نسبت به گرفتن backup از داده های مهم موجود بر روی کامپیوتر توجیه نمی باشند و می بایست این موضوع و فرآیند انجام آن به درستی به کاربران آموزش داده شود .
▪ رعایت سیاست های تعریف شده :
تمامی سازمان ها می بایست دارای یک سیاست امنیتی باشند که باید ها و نبایدها را مشخص می نماید . در واقع سیاست های امنیتی ، یک سطح امنیتی اولیه به منظور حفاظت از زیرساخت اطلاعاتی موجود در یک سازمان و منابع موجود بر روی آن را مشخص و تعریف می نماید. کاربران می بایست نسبت به مفاد سیاست های امنیتی و استفاده ایمن از منابع اطلاعاتی موجود در سازمان آگاه و معایب عدم رعایت مسائل مندرج در سیاست امنیتی به آنان آموزش داده شود .
▪ دقت در ارسال email
ارسال پست الکترونیکی یا همان email با عناوین نادرست و محتویات غیرواقعی یکی از مشکلات اساسی در بسیاری از سازمان ها محسوب می گردد که قطعا" می تواند پیامدهای منفی را برای فرد ارسال کننده و یا سازمان مربوطه به دنبال داشته باشد . صرفنظر از محتویات و ماهیت سیاست استفاده از سرویس email در یک سازمان ، به کاربران می بایست آموزش های لازم در خصوص استفاده ایمن از email داده شود .
▪ حفاظت در مقابل ویروس ها ، کرم ها و تروجان ها :
با این که معمولا" مسئولیت حفاظت از منابع اطلاعاتی در یک سازمان بر عهده کارشناسان فن آوری اطلاعات و ارتباطات است ولی نمی توان با تاکید بر این موضوع این تضمین را داد که هیچگونه مشکل امنیتی در سازمان ایجاد نخواهد نشد . قطعا" میزان هوشیاری و دقت کاربران در این خصوص بی تاثیر نخواهد بود . به کاربران می بایست آموزش داده شود که چگونه تهدیدات را شناسائی و با آنان برخورد نمایند . نحوه شناسائی phishing ، نامه های الکترونیکی مخرب ، عدم استفاده و یا مطالعه نامه های الکترونیکی از منابع ناشناخته ، عدم باز نمودن فایل های ضمیمه همراه نامه های الکترونیکی ، عدم استفاده از آدرس email سازمان در وب سایت ها ، غیر فعال کردن برنامه های حفاظتی نظیر آنتی ویروس ها و بهنگام سازی آنان از جمله مواردی می باشند که می بایست به کاربران آموزش داده شود .
آموزش ، فرآیندی مستمر است که انجام موفقیت آمیز آن، مهمترین دلیل حضور موفقیت آمیز و موثر یک سازمان در عصر حاضر می باشد.
